Bồi hồi nhớ lại nạn đói thê thảm, khủng khiếp tháng 3 năm 1945 làm 1.358 người chết đói. Xóm Đoàn Kết (nay là xóm Lạc Hồng) có 52 trên tổng số 82 người chết đói (chiếm 64%). May thay giữa hoàn cảnh đó, ở Hiệp Hòa đã có tổ chức Việt Minh ra đời. Sau khi Trung ương Đảng ra Chỉ thị "Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta", các đồng chí trong lực lượng Việt Minh đã tổ chức tuyên truyền giác ngộ quần chúng tập hợp lực lượng tham gia tự vệ cứu quốc. Lôi kéo, cảm hóa bọn hào lý, tuần tráng ủng hộ Việt Minh, hô hào nhân dân đứng lên đánh Pháp, đuổi Nhật. Ngày 25 tháng 8 năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Việt Minh lực lượng quần chúng của Hiệp Hòa từ các gò, đống cao tiến về ngã tư An Để, tập trung thành lực lượng đông đảo, có cờ, băng biển, khẩu hiệu và vũ khí tiến về Tân Đệ (huyện lỵ Thư Trì) tham dự cuộc mít tinh biểu dương lực lượng của huyện. Sau đó, đoàn người kéo về các làng của xã, gọi bọn lý dịch chính quyền của địch mang tất cả sổ sách, đồng triện ra nộp cho Việt Minh, tuyên bố: Giải tán chính quyền cũ, thành lập chính quyền cách mạng.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là cuộc cách mạng "long trời lở đất". Sau hai năm tổng khởi nghĩa thắng lợi, năm 1947 chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của Hiệp Hòa được thành lập. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cán bộ, nhân dân Hiệp Hòa thực hiện lời kêu gọi cứu nước của Hồ Chủ tịch đã anh dũng chiến đấu, bất chấp mọi gian khổ hy sinh, cùng cả nước đồng hành trong suốt hai cuộc kháng chiến trường chinh giữ nước.

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, một chặng đường với bao thách thức khó khăn nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân Hiệp Hòa đã đoàn kết một lòng, nhất tề đứng dậy anh dũng kiên cường, bám đất, bám làng, rào làng kháng chiến, diệt bốt, phá tề xây dựng làng kháng chiến; đương đầu với trên một trăm trận càn lớn nhỏ của địch. Càng đánh càng mạnh, càng đánh càng trưởng thành; biết kết tụ truyền thống đánh giặc giữ nước của ông cha góp phần vào thắng lợi to lớn giữ vững cơ sở cách mạng, bảo vệ nhân dân, cùng quân và dân trong tỉnh đánh bại ý đồ xâm lược của thực dân Pháp. Chín năm kháng chiến, quân và dân xã Hiệp Hòa đã tiêu diệt và làm bị thương 257 tên địch, bắt sống 28 tên, thu nhiều vũ khí đạn dược, bức rút bốt Bến Giống, đập tan âm mưu lập tề, giữ vững khu căn cứ du kích của huyện.

Thành tích kháng chiến chống Pháp của Hiệp Hòa được Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng tặng thưởng 1 Huy chương Chiến sĩ hạng Ba cho dân quân du kích, 46 huân chương, 256 huy chương các loại, 54 bằng Tổ quốc ghi công, trong đó có 15 liệt sĩ là du kích hy sinh tại trận địa của địa phương, 150 bằng gia đình vẻ vang, 130 Kỷ niệm chương Chiến sĩ Điện Biên, 165 kỷ niệm chương kháng chiến, hàng trăm gia đình là cơ sở nuôi giấu cán bộ thương binh, bệnh binh...

Cuộc kháng chiến chống Mỹ với 1/4 thế kỷ, tuy không diễn ra trực tiếp trên quê hương Hiệp Hòa song phát huy truyền thống của cuộc kháng chiến chống Pháp và thực hiện lời kêu gọi chống Mỹ cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân Hiệp Hòa đã đóng góp 8.500 tấn lương thực, 1.900 tấn thực phẩm, 48.000 ngày công phục vụ chiến đấu. 1.243 người gia nhập quân đội, công an và thanh niên xung phong phục vụ chiến đấu; xây dựng 8 trận địa trực chiến, có 1 trung đội dân quân thường xuyên trực chiến bắn máy bay tầm thấp của địch.

Cả hai cuộc kháng chiến, cán bộ và nhân dân Hiệp Hòa được tặng thưởng 797 huân chương, 351 huy chương các loại, 32 bà mẹ được phong tặng, truy tặng danh hiệu cao quý "Bà mẹ Việt Nam anh hùng", 15 đồng chí được công nhận là lão thành cách mạng và tiền khởi nghĩa, 4 người con của Hiệp Hòa được phong hàm cấp tướng.

Ngày 28/4/2015, Đảng bộ nhân dân Hiệp Hòa đã tổ chức lễ đón nhận danh hiệu cao quý "Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân" thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Mười hai ngày sau đó lại diễn ra một sự kiện quan trọng: Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ 43, nhiệm kỳ 2015 - 2020 thành công rực rỡ.

Bảy mươi năm kể từ tháng 8 năm 1945 có Đảng lãnh đạo, làng quê Hiệp Hòa đã không ngừng đổi sắc thay da. Sau gần ba mươi năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, đời sống vật chất tinh thần của nhân dân trong xã được nâng cao. Nhà cao tầng mọc lên san sát, gần như nhà nào cũng có ti vi, tủ lạnh, xe máy và các đồ dùng đắt tiền... Đặc biệt từ khi thực hiện Quyết định số 19 của UBND tỉnh, 90% số đường thôn ngõ xóm đã được cứng hóa bê tông, danh hiệu xã nông thôn mới đang đến rất gần với người dân Hiệp Hòa.

Những ngày tháng Tám lịch sử, hướng về kỷ niệm 70 năm ngày Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước (19/8/1945 - 19/8/2015) và ngày Quốc khánh 2/9 - ngày Tết Độc lập của cả nước, người dân Hiệp Hòa vui mừng phấn khởi và cũng rất tự hào, vì trong chiến công chung của cả nước đã có sự đóng góp của quê hương, của những người dân xã anh hùng...

Đào Trọng Trường
(Đài Truyền thanh Hiệp Hòa)