Cách mạng là ngày hội cho những người bị áp bức

Pat-ty viết: "Cách mạng Tháng Tám là sự kiện long trời lở đất, tạo bước ngoặt trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Giành lại độc lập sau gần một thế kỷ bị đô hộ, đất nước Việt Nam đã lần đầu tiên ghi tên mình trên bản đồ thế giới và để hôm nay trở thành một cái tên gợi niềm tự hào, sự mến phục trong lòng bạn bè quốc tế.

Cuộc khởi nghĩa nổ ra khắp nơi và trong vòng 10 ngày, chế độ thực dân cùng tàn dư phong kiến đã chấm dứt. Cuộc cách mạng bùng lên như một cơn lốc. Chỉ trong mấy ngày, sự nhục nhã và nỗi khổ đau của kiếp nô lệ đã bị cuốn phăng. Cách mạng thực sự là ngày hội cho những người bị áp bức.

Cụ Hồ đã giành lại được nước Việt Nam và thành lập chính quyền đầu tiên. Sau ngày Tuyên ngôn Độc lập, Cụ đã quyết định thành lập Bộ Tổng tham mưu gồm những sĩ quan tài giỏi để điều hành quân đội. Đó là một đội quân "thống nhất, bí mật, nhanh nhạy, chính xác, chớp nhoáng để đánh bại mọi kẻ thù".

Ngày 8/9/1945, cơ quan giáo dục quần chúng quốc gia được hình thành như một ưu tiên thứ hai để bảo đảm giáo dục tổng hợp, đồng thời như là một công cụ để thu phục nhân tâm trên toàn quốc. Vài tháng sau đó, Chính phủ của Cụ Hồ Chí Minh đã bắt tay xây dựng luật pháp, xây dựng lực lượng cảnh sát, thực hiện công bằng xã hội và đặt cơ sở cho việc phát triển quân đội, thống nhất tất cả các thành phần trong xã hội.

Việt Nam đã giành được độc lập từ tay phát xít Nhật và khẩn trương xây dựng chế độ mới. Đáng tiếc là trong thời gian đó, thực dân Pháp dã tâm thực hiện âm mưu thôn tính Đông Dương trở lại, được chính phủ Anh đồng lõa, a dua. Từ ngày 16/8/1945, trong khi Cụ Hồ còn đang bận bịu với Quốc dân Đại hội ở Tân Trào thì Sác-lơ Đờ Gôn đã bổ nhiệm tướng Hô-te-lốc (bí danh là Lơ-cléc) làm tổng tư lệnh các lực lượng Pháp tại Viễn Đông và ra lệnh cho Lơ-cléc triển khai một số đơn vị lính Pháp vào Việt Nam. Đờ Gôn còn bổ nhiệm Đô đốc Đác-giăng-li-ơ giữ chức Cao ủy Đông Dương. Giăng Xanh-tơ-ni từ phái bộ Pháp ở Côn Minh, Trung Quốc đã nhảy dù xuống Việt Nam. Đầu tháng 10/1945, hai tiểu đoàn bộ binh Pháp, một đơn vị com-măng-đô và một trung đoàn thiết giáp đã đến Sài Gòn dưới sự chỉ huy của Lơ-cléc. Vài ngày sau, chính phủ Anh quyết định chính quyền Pháp phải lên thay càng nhanh càng tốt.

Sự nghiệp chính nghĩa của Việt Nam

Việt Nam, tháng 10/1945. Thiếu tá tình báo Pat-ty phải rời Hà Nội. Trước khi về Mỹ, ông được Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí Võ Nguyên Giáp tiếp tại Bắc Bộ phủ. Pat-ty kể lại: "Sau bữa cơm, khi mọi người đã về hết, ông Hồ Chí Minh hỏi tôi: Có phải Mỹ đang cho phép Pháp trở lại xâm lược Việt Nam? Ông Hồ không bàn luận mà chỉ muốn qua tôi để biết một cách không chính thức điều mà tôi nghĩ, hoặc biết về chính sách của Mỹ đối với những ý đồ quá hiển nhiên của người Pháp".

Pat-ty kể rằng chính sách của Mỹ khi ông ta nhận nhiệm vụ là một chính sách "tránh khỏi" Đông Dương. Nhưng đó thực ra chỉ là những điều phỏng đoán. "Ông Hồ lắng nghe một cách chăm chú rồi lắc đầu nói với tôi rằng ông không thể hòa giải được lập trường của Mỹ ở Oa-sinh-tơn với thái độ thụ động của Mỹ trước tình hình nguy cấp đang xảy ra ở Sài Gòn. Ông không thể nào hiểu được rằng Mỹ - một nước lên tiếng chống chủ nghĩa thực dân mà lại làm ngơ và cho phép Anh, thậm chí cả Tàu Tưởng giúp Pháp trong mưu đồ nhằm áp đặt lại chế độ thuộc địa ở Việt Nam và ông nói: "Chẳng ai mù để mà không thấy được sự thật hiển nhiên là quân đội Pháp được Mỹ trang bị và tiếp tế chẳng sớm thì muộn sẽ xâm chiếm cả Lào và Cam-pu-chia, cả Trung kỳ và Bắc kỳ nữa".

Ông Hồ lập luận: "Nếu Mỹ chỉ dùng ảnh hưởng của mình để tác động lên Đờ Gôn thôi thì cũng có thể đạt tới một cuộc ngừng bắn ở Việt Nam, trong đó không chỉ riêng nước Pháp mà tất cả các nước bạn bè đều có lợi vì nền độc lập của Việt Nam. Ông đưa ra những nguyên tắc chung mà Ru-dơ-ven và Sớc-sin đã nêu trong Hiến chương Đại Tây Dương rồi nói: Cả Mỹ và Anh đã nhiều lần tuyên bố công nhận quyền của các dân tộc tự chọn lấy hình thức chính quyền mà họ muốn và người Việt Nam muốn được hưởng đặc quyền đó. Tại sao điều đó không được áp dụng cho Việt Nam? Nếu đó thực sự là những nguyên tắc cao siêu mà Mỹ và Anh đã phấn đấu trong chiến tranh thế giới thứ hai thì tại sao trong bước khởi đầu thời kỳ sau chiến tranh họ đã từ bỏ và đặc biệt là đã chối từ không áp dụng cho Việt Nam? Đúng là Mỹ đã có giúp đỡ Việt Nam trong cuộc đấu tranh của Việt Nam trước đây, vậy tại sao Mỹ lại tỏ ra nhu nhược trong khi Pháp vi phạm các nguyên tắc Hiến chương Đại Tây Dương và Hiến chương Liên hợp quốc?".

Pat-ty viết: "Cả ông Hồ Chí Minh và ông Võ Nguyên Giáp đều biết rằng họ có thể chờ đợi tôi nhiều nhất là một sự cảm thông và cảm tình. Nhưng tôi đã thấy được họ đã nhân cơ hội của buổi gặp gỡ cuối cùng này để làm sáng tỏ chính bản thân họ và sự nghiệp chính nghĩa của họ một cách tốt nhất. Ý đồ của người Pháp là muốn thấy Việt Minh bị vô hiệu hóa và Pháp dựa vào những người theo chủ nghĩa quốc gia thân Trung Quốc (quân đội Tưởng) để làm việc này. Cuộc điều đình của Pháp với Tưởng đã làm cho tướng Tiêu Văn và Quốc dân đảng Trung Quốc hài lòng vì cái mà cả Pháp và Tưởng sợ nhất chính là Hồ Chí Minh, bởi lẽ con đường cứu nước, cứu dân mà Cụ Hồ đã chọn và sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam là chính nghĩa!

Việt Bảo
(Dựa theo hồi ký của A. Pat-ty (Hoa Kỳ))