Hiện nay, ước tính lượng rác thải sinh hoạt trung bình mỗi xã trong tỉnh ta từ 1,8 - 2 tấn/ngày. Trong khi rác thải sinh hoạt phát sinh ngày càng đa dạng về số lượng và chủng loại, xuất hiện ngày càng nhiều loại khó xử lý thì nguồn lực đầu tư cho công tác vệ sinh môi trường của tỉnh gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, việc thông tin, tuyên truyền, khuyến khích tổ chức, cá nhân, cộng đồng tham gia BVMT, phòng ngừa, xử lý ô nhiễm và khắc phục suy thoái môi trường tại tỉnh luôn được chú trọng. Nhờ đó, nhiều mô hình cộng đồng cam kết BVMT, tổ chức thu gom rác thải, lồng ghép xóa đói giảm nghèo với BVMT, vệ sinh môi trường, các phong trào tình nguyện và BVMT trong sản xuất nông nghiệp… đã được xây dựng và có sức lan tỏa mạnh mẽ. 

Các cuộc vận động giữ gìn vệ sinh môi trường do các tổ chức chính trị - xã hội phát động đã tạo được hiệu ứng sâu rộng trong cộng đồng. Phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ môi trường” do Ủy ban MTTQ tỉnh phát động đã thu hút được đông đảo nhân dân hưởng ứng. Bằng nhiều hoạt động thiết thực, các tầng lớp nhân dân đã tự nguyện ra quân khơi thông cống rãnh, xử lý các tụ điểm rác nơi công cộng; trồng, chăm sóc và bảo vệ cây xanh; nhắc nhở và hướng dẫn những hộ có cơ sở sản xuất, chăn nuôi chú ý xử lý các chất thải, không làm ảnh hưởng đến môi trường. 

Gắn với phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ môi trường”, Hội Liên hiệp Phụ nữ phát động cuộc vận động gia đình “5 không, 3 sạch”, tuyến đường phụ nữ tự quản vệ sinh môi trường, cánh đồng không có rác thải nông nghiệp, khu dân cư, thôn, xóm xanh - sạch - đẹp... 

Đến nay, các mô hình đã phát huy hiệu quả với 100% chi hội đăng ký xây dựng tuyến đường phụ nữ tự quản vệ sinh môi trường, tổ chức vệ sinh đường làng, ngõ xóm vào ngày 24 hàng tháng. Nhiều gia đình hội viên đã đầu tư xây dựng công trình vệ sinh, chăn nuôi hợp vệ sinh, phân loại, xử lý rác thải từ hộ gia đình. Nhiều phụ nữ tự nguyện tham gia tổ thu gom rác thải của địa phương. Bên cạnh đó, các cơ sở hội còn thường xuyên lồng ghép nội dung tuyên truyền, nâng cao ý thức BVMT trong các buổi sinh hoạt hội, sinh hoạt câu lạc bộ phụ nữ ở thôn, xóm. Không chỉ hội phụ nữ mà đoàn thanh niên cũng đã thành lập các đội tự quản về BVMT, thường xuyên tuyên truyền, vận động, kiểm tra việc thu gom rác thải. 

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Mạnh Lực khẳng định: Các mô hình và phong trào BVMT chính là một hình thức giáo dục hiệu quả thiết thực, góp phần quan trọng trong việc hình thành thói quen giữ gìn vệ sinh, nêu cao trách nhiệm giám sát và tự giám sát thực hiện các quy định BVMT của người dân cũng như các tổ chức, doanh nghiệp trong quá trình triển khai các hoạt động kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Đoàn viên thanh niên thành phố tham gia bóc gỡ tờ rơi quảng cáo.

Cùng với đó là sự vào cuộc tích cực của các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh. Truyền thông về lĩnh vực BVMT chiếm một phần không nhỏ diện tích các trang báo cũng như thời lượng phát sóng. Hầu hết các phương tiện truyền thông, báo chí đều cho thấy sự đổi mới cả về lượng và chất; các chương trình, chuyên mục, chuyên đề, phóng sự, tin, bài, ảnh hầu hết đều phản ánh khách quan, chân thực, chính xác, kịp thời, nội dung phong phú, hấp dẫn với độc giả… Trong công tác BVMT, báo chí là một trong những phương tiện hữu hiệu trong việc vạch trần, lên án các hành vi vi phạm pháp luật về BVMT. Qua đó, tạo nên sức ép của dư luận đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường; tạo định hướng và tư duy mới trong xã hội đối với công tác BVMT. Từ đó, các doanh nghiệp đã dần ý thức được trách nhiệm của mình về việc thực hiện nghiêm các quy định về BVMT trong quá trình sản xuất, kinh doanh. 

Những minh chứng đó khẳng định, báo chí là phương tiện tuyên truyền, phổ biến thông tin, kiến thức, cơ chế, chính sách, pháp luật về tài nguyên và môi trường đến với từng người dân, các tổ chức, góp phần nâng cao nhận thức cho cộng đồng xã hội. Đồng thời, báo chí góp phần tuyên truyền, cổ vũ các gương điển hình tiên tiến, nhân tố mới có nhiều đóng góp trong công tác BVMT.

Dù đã có nhiều chuyển biến tích cực song việc nâng cao ý thức của người dân, cộng đồng trong công tác BVMT là một chặng đường dài. Vì vậy, tỉnh ta đã và đang tập trung tuyên truyền, tăng cường giáo dục cho nhân dân và các doanh nghiệp trên địa bàn thấy rõ hơn những tác hại của việc gây ô nhiễm môi trường; từng bước xã hội hóa công tác BVMT. Bên cạnh đó, tập trung xây dựng, rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển cho phù hợp với yêu cầu về BVMT và phát triển bền vững.

Minh Nguyệt