Ngay từ sáng sớm, trên cánh đồng xã Trung An, bà con nông dân đã tất bật, khẩn trương thu hoạch dưa lê để bán cho thương lái. Ông Lã Văn Ngân (thôn An Lộc) cho biết: Năm nay gia đình tôi trồng gần 2 sào dưa lê, đây mới là lứa thu hoạch thứ ba, tuy nhiên dưa đã tàn dây, rạp lá, năng suất thu được chỉ khoảng 5 - 7 tạ/sào, giảm 2 - 3 tạ/sào so với năm ngoái. Hơn nữa, mới đầu vụ nhưng giá dưa lê bán tại ruộng chỉ từ 4.000 - 5.500 đồng/kg, tùy loại. Tính ra cũng chỉ được khoảng 2 - 2,5 triệu đồng/sào, giảm gần một nửa so với năm ngoái. Ông Phạm Văn Thừ, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTXNN xã Trung An cho biết: Năm nay, toàn xã Trung An trồng khoảng 60ha dưa, trong đó đa phần là dưa lê, còn lại là dưa hồng, dưa hấu được trồng trên chân ruộng màu. Hiện tại, diện tích dưa lê trong xã đang cho thu hoạch đại trà, tuy nhiên năm nay thời tiết bất lợi, sâu bệnh phát triển mạnh, điển hình như đốm trắng/rạp nổ nên dây dưa mau tàn, chỉ cho thu 1 - 3 lượt quả dưa gốc, còn dưa nhánh hầu như không đậu quả nên năng suất giảm gần 1/3.

Vốn là địa phương có truyền thống trồng dưa lê hè nhiều năm nay, dù có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất, chăm sóc dưa lê nhưng do điều kiện khách quan về thời tiết, sâu bệnh nên hầu hết trà dưa sớm ở xã Vũ Phúc cũng cho năng suất thấp. Bà Hoàng Thị Trường (xã Vũ Phúc) cho biết: Gia đình tôi trồng gần 5 sào dưa lê, trong đó 2 sào trà sớm, tuy nhiên, năng suất và giá thành đều giảm nên thất thu so với năm ngoái khá nhiều. Hơn nữa, thương lái đến thu mua tại ruộng cũng thất thường khiến nông dân chúng tôi bị động trong việc tiêu thụ hàng hóa, thường xuyên bị ép giá nên nhiều hộ phải mang về chợ hoặc ven đường để bán lẻ.

Người trồng dưa xã Song An còn gặp hoàn cảnh trớ trêu hơn khi diện tích dưa lê đang chuẩn bị cho thu hoạch thì bị héo dây và chết dần. Dưới cái nắng oi bức của mùa hè, bà Phạm Thị Nhâm giống như nhiều nông dân khác của thôn Quý Sơn, xã Song An nhặt những quả dưa còn sót lại trên thửa ruộng của mình. Khuôn mặt rầu rĩ, nhễ nhại mồ hôi, bà Nhâm cho biết: Bao nhiêu công sức, tiền của chăm sóc, vun xới cho 5 sào dưa lê, gần đến ngày thu hoạch thì bị chết dần, chết mòn. Số quả đẹp, ngon chỉ khoảng 30 - 50%, còn lại toàn là dưa loại, có cho cũng không ai lấy. Giá dưa cũng thấp hẳn so với mặt bằng chung, chỉ khoảng 2.500 - 3.000 đồng/kg nên bình quân thu không nổi 1 triệu đồng/sào. Ông Nguyễn Văn Kiểm, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTXNN xã Song An cho biết: Tổng diện tích dưa hè của Song An là 140ha, trong đó đợt dưa sớm trồng chân ruộng màu khoảng 40ha, còn lại khoảng 100ha trồng trên chân lúa Nhật. Theo thống kê sơ bộ, đến đầu tháng 6, diện tích dưa bị chết do héo dây vào khoảng 15ha, chiếm gần 40% diện tích dưa sớm, tập trung chủ yếu ở thôn Quý Sơn. Nguyên nhân do điều kiện thổ nhưỡng (chân ruộng thấp) kèm theo thời tiết mưa nhiều ở thời điểm đầu vụ (trước khi vào đất, phủ nilon cho dưa) dẫn đến dưa bị nhiễm nấm héo, chết dây. Trước tình hình trên, Hội đồng quản trị HTXNN xã đã chủ động tuyên truyền cho bà con nông dân về các biện pháp phòng trừ sớm dịch bệnh cho trà dưa lê trồng trên chân lúa Nhật đang chuẩn bị cho thu hoạch, đồng thời phối hợp với các thôn để thống kê đầy đủ diện tích dưa lê bị thiệt hại để có phương án hỗ trợ kịp thời.

Nguyễn Thơi