Chiến thắng vĩ đại mùa Xuân năm 1975 đã giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Chỉ một năm sau sự kiện lịch sử đó, ngày 25/4/1976 nhân dân 2 miền Bắc - Nam nô nức tham gia ngày hội Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất (khóa VI). Ðó là lần thứ 2 cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội được tổ chức trên phạm vi cả nước, là ngày hội biểu dương vĩ đại của lực lượng và ý chí của toàn thể nhân dân Việt Nam. Nhân kỷ niệm 38 năm ngày diễn ra cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất, phóng viên Báo Thái Bình đã phỏng vấn ông Phạm Xuân Thường, Trưởng Ðoàn Ðại biểu Quốc hội tỉnh về sự kiện lịch sử trọng đại này của dân tộc. Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn.

Phóng viên: Xin ông cho biết những quyết định lịch sử nào của Quốc hội và Chính phủ dẫn đến ngày Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Namon> thống nhất 25/4/1976?

Ông Phạm Xuân Thường: Sau ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng, non song Việt Nam đã thu về một mối nhưng ở hai miền vẫn tồn tại hai nhà nước với hai chính phủ, đó là Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Lúc này vấn đề cấp bách trước mắt Ban Chấp hành Trung ương Ðảng Lao động Việt Nam đề ra là phải thực hiện thống nhất nước nhà về mặt Nhà nước.

Ðể thực hiện nhiệm vụ quan trọng này, từ 15 - 21 tháng 11 năm 1975 tại Thành phố Sài Gòn, đại biểu nhân dân 2 miền Bắc - Nam đã tổ chức Hội nghị hiệp thương Chính trị để bàn về vấn đề thống nhất nước Việt Nam về mặt Nhà nước. Hội nghị đã nhất trí nhận định rằng, cách mạng nước ta đã chuyển sang giai đoạn mới - giai đoạn cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội và cần tổ chức sớm cuộc Tổng tuyển cử trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam để bầu ra Quốc hội chung của cả nước. Hội nghị quyết định cuộc Tổng tuyển cử sẽ được tiến hành vào đầu năm 1976, theo các nguyên tắc dân chủ: phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.

Tháng 1/1976, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Hội đồng cố vấn Chính phủ Cộng hòa miền Nam Việt Nam quyết định: cuộc Tổng tuyển cử sẽ tiến hành vào chủ nhật ngày 25/4/1976. Hội đồng bầu cử toàn quốc được thành lập do đồng chí Trường Chinh làm Chủ tịch và đồng chí Phạm Hùng làm Phó chủ tịch.

Phóng viên: Cử tri cả nước nói chung, cử tri Thái Bình nói riêng đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong ngày hội lớn này như thế nào thưa ông? Kết quả mà cuộc Tổng tuyển cử đã đạt được?

Ông Phạm Xuân Thường: Những ngày tháng tư năm 1976, cả đất nước ta từ Cao Lạng đến Minh Hải tưng bừng đón mừng ngày hội lớn của non sông - Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Namon> thống nhất.

Việc giới thiệu những người ra ứng cử đã được thực hiện dân chủ, theo Pháp lệnh bầu cử đại biểu Quốc hội ngày 20/2/1976 của Hội đồng cố vấn Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Luật bầu cử đại biểu Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 13/1/1960.

Danh sách những người ra ứng cử đã được các tổ chức quần chúng ở cơ sở thảo luận để đưa lên Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Namon> và Ủy ban Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Namon> thống nhất hiệp thương và chính thức giới thiệu. Việc niêm yết danh sách cử tri và tổ chức các cuộc tiếp xúc giữa ứng cử viên đại biểu Quốc hội với cử tri ở các khu vực bầu cử được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm công khai và dân chủ để cử tri trao đổi ý kiến, tự mình lựa chọn bầu những đại biểu xứng đáng vào Quốc hội.

Từ tháng 2 năm 1976, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội được triển khai rộng khắp. Các phương tiện truyền thông như báo chí, đài phát thanh, vô tuyến truyền hình đều xác định việc tuyên truyền Tổng tuyển cử là công tác trọng tâm cần đẩy mạnh trong suốt thời gian chuẩn bị và diễn ra cuộc bầu cử. Các văn kiện của Ðảng và Nhà nước về Tổng tuyển cử được giới thiệu và tổ chức học tập rộng rãi trong nhân dân.

Ở khắp nơi trên đất nước ta, nhất là ở các tỉnh phía Namon> mới được giải phóng cuộc vận động Tổng tuyển cử đã trở thành một cuộc động viên chính trị sâu rộng chưa từng có. Ðồng thời, phong trào thi đua lao động sản xuất đã được đẩy lên sôi nổi trong các nhà máy, trên công trường, đồng ruộng, trong các cơ quan, đơn vị vũ trang... nhằm thực hiện Kế hoạch Nhà nước năm 1976, thiết thực lập thành tích chào mừng ngày hội lớn của dân tộc.

Tối ngày 22 tháng 4, nhân dân Thủ đô Hà Nội tổ chức mít tinh trọng thể chào mừng cuộc Tổng tuyển cử, hoan nghênh các vị ra ứng cử đại biểu Quốc hội ở Hà Nội. Chủ tịch Tôn Ðức Thắng, các đồng chí: Trường Chinh, Phạm Văn Ðồng, Nguyễn Lương Bằng đã tới dự và thân mật tiếp xúc với các đại biểu cử tri của Thủ đô.

Sáng sớm ngày 23, hơn một triệu nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh rầm rộ xuống đường giương cao ảnh Hồ Chủ tịch, cờ, khẩu hiệu diễu qua các đường phố chính biểu dương sức mạnh đoàn kết, quyết tâm thực hiện thắng lợi cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Namon> thống nhất.

Trong không khí đặc biệt hào hứng và sôi nổi, tràn đầy tin tưởng và tự hào, hơn 23 triệu người dân Việt Nam với tư thế của người chiến thắng vẻ vang và người làm chủ đất nước đã nô nức đi thực hiện quyền công dân của mình, cử ra những đại biểu xứng đáng nhất vào cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất. Từ sáng sớm, các phòng bỏ phiếu rực rỡ cờ hoa đã tấp nập, đông vui.

Cuộc Tổng tuyển cử được tiến hành nhanh gọn và đạt kết quả tốt. Chỉ đến 2 giờ ở các tỉnh phía Bắc và đến 12 - 13 giờ ở các tỉnh phía Namon> cơ bản đã hoàn thành việc bỏ phiếu. Tỷ lệ cử tri đi bầu cử rất cao: cả nước đạt 98,77%, miền Bắc là 99,36%, miền Namon> là 98,59%, có nhiều xã, huyện, thị, đơn vị vũ trang và khu vực bỏ phiếu đạt 100% cử tri đi bầu...

Hòa chung không khí hân hoan của cả nước, 99,93% cử tri của Thái Bình đã nô nức tham gia bỏ phiếu bầu Quốc hội khóa VI, là tỉnh có tỷ lệ cử tri đi bầu cử cao nhất cả nước. Cuộc Tổng tuyển cử đã được tiến hành thật sự dân chủ, đúng luật và pháp lệnh bầu cử. Các nguyên tắc: phổ thông, bình đẳng, trực tiếp bỏ phiếu kín trong bầu cử đã được nghiêm chỉnh tôn trọng. Kết quả, cả nước đã bầu được 492 đại biểu ngay ở vòng đầu, không nơi nào phải bầu cử lại hoặc bầu thêm. Tỷ lệ số phiếu hợp lệ rất cao, đạt tới 99,12%.

Các đồng chí lãnh đạo Ðảng và Nhà nước đã được bầu với số phiếu cao nhất. Trong tổng số 492 đại biểu trúng cử có: 80 đại biểu là công nhân, 100 đại biểu là nông dân, 6 đại biểu là cán bộ chính trị, 98 đại biểu là tri thức, nhân sĩ dân chủ, 13 đại biểu các tôn giáo; 129 đại biểu nữ, 127 đại biểu thanh niên, 72 đại biểu dân tộc thiểu số, 29 đại biểu là anh hùng lao động và anh hùng các lực lượng vũ trang. Thái Bình có 15 đại biểu, điều đó thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Ðảng và Nhà nước đối với Thái Bình.

Cử tri huyện Vũ Thư đi bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII, đại biểu HÐND các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016 (ngày 22/5/2011).

Phóng viên: Thành công rực rỡ của cuộc Tổng tuyển cử đã mang lại những ý nghĩa quan trọng gì với nước Việt Namon> thống nhất thưa ông?

Ông Phạm Xuân Thường: Ngày 25 tháng 4 năm 1976 sẽ  được ghi vào lịch sử dân tộc và lịch sử cách mạng Việt Nam. Ðó là ngày hội hoàn thành trọn vẹn sự nghiệp thống nhất non sông, ngày hội biểu dương vĩ đại lực lượng và ý chí của toàn thể nhân dân ta - thống nhất đất nước trên cơ sở độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, xiết chặt hàng ngũ, đoàn kết phấn đấu dưới ngọn cờ quang vinh, bách chiến bách thắng của Ðảng và Bác Hồ vĩ đại.

Thành công của cuộc Tổng tuyển cử là một sự kiện chính trị quan trọng, đánh dấu bước thắng lợi quyết định của nhân dân ta trên con đường thống nhất nước nhà về mặt Nhà nước, là thắng lợi của đường lối cách mạng sáng tạo của Ðảng dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh mang tầm vóc một học thuyết cách mạng giải phóng và phát triển với ý chí không gì lay chuyển nổi như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nước Việt Nam là một, Dân tộc Việt Nam ta là một.

Dù cho sông cạn đá mòn, Nhân dân Namon>, Bắc là con một nhà”. Không những đem lại niềm tự hào cho nhân dân cả nước, cho kiều bào ta ở nước ngoài thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử còn có tiếng vang lớn trên thế giới, khẳng định ý chí sắt đá của nhân dân ta quyết vượt qua mọi khó khăn trở ngại để xây dựng thành công một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, tự do, thống nhất, phát triển đất nước, tiến lên con đường xã hội chủ nghĩa. Từ đó đến nay cử tri cả nước đã có thêm 7 lần được đi bầu cử Quốc hội.

Phóng viên: Cảm ơn ông!

Thu Hiền (thực hiện)