Hội Khuyến học tỉnh thành lập ngày 8/12/2000 theo Quyết định số 1650/QĐ-UBND của UBND tỉnh, muộn hơn bốn năm so với một số tỉnh. Tuy thành lập muộn song chỉ sau một năm tổ chức hội đã được thành lập ở hầu khắp các xã, phường, thị trấn cùng nhiều cơ quan, trường học, đơn vị, thu hút 35.000 hội viên tham gia. Đến nay, Hội Khuyến học tỉnh đã trải qua bốn kỳ đại hội.

Đến tháng 6/2016, toàn tỉnh có 672 hội khuyến học cơ sở, 6.113 ban khuyến học dòng họ, đơn vị lực lượng vũ trang, nhà thờ, nhà chùa, 498.966 hội viên, là 1 trong 10 tỉnh có số lượng hội viên cao nhất nước. Sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống tổ chức hội và hội viên là nhân tố quan trọng nâng cao vị thế của Hội Khuyến học tỉnh, thúc đẩy phong trào học tập suốt đời và đẩy nhanh tiến trình xây dựng xã hội học tập.

Cùng với việc tham mưu cho các cấp ủy đảng, chính quyền nhiều chủ trương, giải pháp xây dựng và phát triển phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, từ năm 2003, Hội Khuyến học tỉnh đã xây dựng mô hình gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học ở xã Đông Xuân, trên cơ sở đó xây dựng 5 tiêu chuẩn gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học và nhân rộng ra toàn tỉnh. Đến cuối năm 2015, toàn tỉnh có 212.050 gia đình hiếu học, 3.795 dòng họ hiếu học, 1.361 cộng đồng khuyến học. Tỉnh cũng đã hoàn thành việc thực hiện thí điểm mô hình gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập, đơn vị học tập giai đoạn 2014 - 2015 theo Đề án 281, đóng góp được nhiều ý kiến vào bộ tiêu chí dự thảo và cách kiểm tra, đánh giá, công nhận các danh hiệu: gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập, đơn vị học tập. Phong trào xây dựng trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ) được duy trì và phát triển ở các xã, phường trong toàn tỉnh, được Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội Khuyến học Việt Nam suy tôn là đơn vị dẫn đầu cả nước. 6 năm trở lại đây, bình quân mỗi năm các TTHTCĐ trong tỉnh đã huy động được hơn 1,5 triệu lượt người tham gia học các chuyên đề về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội, sức khỏe, môi trường, bổ túc văn hóa, tin học, ngoại ngữ, từ đó góp phần tích cực nâng cao dân trí, xóa đói giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, xây dựng nông thôn mới, đặc biệt góp phần thúc đẩy phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng theo Đề án 281.

Việc xây dựng và phát triển quỹ khuyến học các cấp dựa vào các nguồn: đóng góp của cán bộ, hội viên và nhân dân, cán bộ, công chức, chiến sĩ lực lượng vũ trang và phong trào nuôi heo đất, xây dựng quỹ khuyến học gia đình hàng năm, tài trợ của con em Thái Bình đang công tác, sinh sống ở mọi miền đất nước và tranh thủ các dự án quốc tế để tạo nguồn lực đáp ứng yêu cầu sự nghiệp khuyến học. Đến năm 2015, quỹ khuyến học các cấp trong tỉnh đạt 52 tỷ đồng, bình quân đầu người đạt 31.000 đồng. Từ năm 2010 đến nay, bình quân mỗi năm các cấp hội trong tỉnh khen thưởng hơn 110.000 suất quà trị giá gần 8 tỷ đồng; hỗ trợ, cấp học bổng hơn 20.000 suất trị giá gần 4 tỷ đồng. Đặc biệt, từ năm 2002 đến năm 2014, Hội Khuyến học tỉnh đã tiến cử 120 học sinh giỏi đi du học tại Nhật Bản theo chương trình của Trường Nhật ngữ Đông du Thành phố Hồ Chí Minh, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho quê hương, đất nước.

Trong quá trình xây dựng và phát triển, Hội Khuyến học tỉnh đã có nhiều đóng góp đối với phong trào khuyến học cả nước. Đó là xây dựng tổ chức hội vững mạnh gắn với xây dựng xã hội học tập và phong trào "3 mạnh, 3 cần", xây dựng TTHTCĐ và phong trào học tập trong các cơ quan, đơn vị, lực lượng vũ trang, xây dựng các mô hình học tập theo tinh thần Chỉ thị số 11 của Bộ Chính trị, Quyết định số 281 của Chính phủ, tổ chức tháng khuyến học hàng năm, gắn kết hoạt động hội với các chương trình, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương... Nhờ đó, vai trò, vị thế của Hội ngày càng được nâng cao. Hội Khuyến học Việt Nam đánh giá cao phong trào khuyến học của Thái Bình và luôn xếp khuyến học Thái Bình trong tốp dẫn đầu cả nước. Với những thành tích đã đạt được trong 16 năm xây dựng và phát triển, Hội Khuyến học tỉnh đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2007), Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 2013); Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen cho 1 tập thể, 1 cá nhân; Hội Khuyến học Việt Nam tặng 16 cờ thi đua xuất sắc, 596 bằng khen, 794 kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp khuyến học"; Tỉnh ủy tặng bức trướng mang dòng chữ "Hội Khuyến học Thái Bình nòng cốt - sáng tạo - tích cực - hiệu quả trong xây dựng xã hội học tập"; UBND tỉnh tặng 110 bằng khen cho các tập thể, cá nhân.

Trong những năm tới, nhiệm vụ của các cấp hội khuyến học chủ yếu tập trung vào việc tiếp tục tuyên truyền sâu rộng trong các cấp, các ngành và nhân dân về khuyến học, khuyến tài, học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập; củng cố, kiện toàn tổ chức hội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới - giai đoạn không chỉ phát huy truyền thống hiếu học mà phải phát huy năng lực học tập của mỗi người trong xã hội; phát triển quỹ khuyến học nhanh, mạnh, đáp ứng yêu cầu học tập suốt đời của mọi người, thuộc các đối tượng; triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 05 của UBND tỉnh, Kế hoạch số 90 của Ban Chỉ đạo xây dựng xã hội học tập tỉnh về nhân rộng các mô hình: gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập, đơn vị học tập ra phạm vi toàn tỉnh từ năm 2016 đến năm 2020; triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Khuyến học toàn quốc lần thứ V và đại hội khuyến học các cấp, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX.

Đặng Văn Cao
(Hội Khuyến học tỉnh)