Từ ngày 7/9/1945, Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) chính thức phát sóng lần đầu tiên trong hoàn cảnh công nghệ phát thanh chỉ mới sử dụng máy đánh chữ và máy ghi âm (rất hạn chế). Phóng viên thời đó ra hiện trường thu âm bằng băng cối, sau đó vào studio biên tập (chuyển – trích) cũng trên băng cối.

Những năm 60 – 70 của thế kỷ XX, Đảng Cộng sản Nhật Bản đã tặng Đài tiếng nói Việt Nam chiếc máy ghi âm NAGRA III sử dụng băng cối dạng trung do Thụy Sĩ sản xuất. Ảnh tư liệu VOV.

Trong cuốn sách “75 năm Đài Tiếng nói Việt Nam”, Nhà báo gạo cội Vĩnh Trà kể lại: “Vật bất ly thân của phóng viên phát thanh lúc bấy giờ là máy ghi âm. Trước khi vào chiến trường, phóng viên được cấp máy ghi âm R5 do khối SEP (Hội đồng Tương trợ Kinh tế các nước Xã hội chủ nghĩa) cung cấp, nặng khoảng 5kg, một chiếc thu thanh Orionton do Hungary sản xuất cồng kềnh không kém R5”.

Máy ghi âm Nagra được trưng bày tại sảnh Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ Chương trình – Đài Tiếng nói Việt Nam. 

Ngày 6/9/1958, Trạm phát sóng trung 150kw ở Mễ Trì (Hà Nội), lớn nhất Đông Nam Á thời bấy giờ. Cùng thời gian này, Liên Xô, Hunggari, theo phân công của khối SEV giúp Việt Nam trang bị hệ thống máy thu thanh, ghi âm xách tay cho phóng viên, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về kỹ thuật phát thanh của Đài TNVN.

Ông Nguyễn Năng Khang – Phó Giám đốc Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ Chương trình – Đài Tiếng nói Việt Nam chia sẻ: Đài tiếng nói Việt Nam tiếp nhận những chiếc máy thu âm đầu tiên là đời máy R3, R5, R7. Đến những năm 60 – 70 của thế kỷ XX, Đảng Cộng sản Nhật Bản tặng cho Đài tiếng nói Việt Nam máy ghi âm NAGRA III sử dụng băng cối dạng trung của Thụy Sĩ sản xuất từ những năm 60.

Thời kỳ đó để sản xuất được một chương trình phát thanh thì cả phóng viên và kỹ thuật viên đều rất vất vả. Phóng viên thu âm xong chuyển cho kĩ thuật làm. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ trong một kíp làm việc giữa kỹ thuật, biên tập viên, phát thanh viên, đạo diễn và dẫn chương trình thì chương trình chất lượng sẽ không cao.

 Điều vất vả và “nguy hiểm” nhất của phóng viên thời đó là bị xổ băng và công đoạn chuyển trích băng mất nhiều thời gian.

Đến những năm 1980 thì Đài TNVN đã bắt đầu sử dụng máy ghi âm sử dụng băng cassette.

Máy ghi âm R7 được trưng bày Trung tâm Phát thanh Quốc gia. Đây là một trong những máy ghi âm sử dụng băng cassette đầu tiên được phóng viên VOV sử dụng, được sản xuất tại Hungary vào những năm 1980. 

Những năm 1997 – 2003 có các máy ghi âm cassett thế hệ sau cũng được Đài TNVN trang bị cho phóng viên sử dụng như các đời máy: Sony TCD5, Marantz CP420, Marantz CP430.

Máy ghi âm cassette Sony TCD5 và máy máy ghi âm Marantz sử dụng băng từ, cho phóng viên tác nghiệp ở hiện trường. Các loại máy được sử dụng vào giai đoạn 1997-2003.

Băng DAT được sử dụng trong máy ghi âm Sony- TCD10 đang được lưu trữ tại Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ chương trình – Đài TNVN. 

Thế hệ máy ghi âm Sony- TCD10, là máy ghi âm băng DAT. Công nghệ DAT (Digital Audio Tape) là định dạng ghi âm audio kỹ thuật số. Kỹ thuật DAT sử dụng cho các phòng thu chuyên nghiệp vì chất lượng âm thanh tốt. Qua quá trình phát triển, đến nay rất nhiều loại máy ghi âm hiện đại, nhỏ gọn, chất lượng âm thanh chất lượng rất cao và tích hợp nhiều ứng dụng được ra đời phục vụ cho phóng viên phát thanh.

Máy ghi âm MD là máy ghi âm thế hệ sau của băng từ. Máy sử dụng Đĩa Mini disc để ghi âm. MD là loại đĩa quang – từ. Máy này thế hệ sau được thiết kế gọn nhẹ hơn. Loại máy này hạn chế vì loại dân dụng không có chức năng điều chỉnh mức tín hiệu đầu vào (rec level) .

Ông Đặng Hữu Thuần - Trưởng phòng Kĩ thuật Điện tử (Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ chương trình, VOV) cho biết hiện nay Đài Tiếng nói Việt nam và đặc biệt là Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ chương trình đang lưu giữ những thiết bị thu âm mang ý nghĩa lịch sử qua các thời kỳ phát triển của VOV, gắn liền với quá trình phát triển đất nước. 

Bà Trịnh Thị Thùy Giang - Phòng Kĩ thuật Điện tử (Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ chương trình, VOV) kiểm tra, bảo dưỡng các thiết bị ghi âm định kỳ.

Bà Nguyễn Thị Thanh Nga - Phòng Kĩ thuật Điện tử (Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ Chương trình) bảo dưỡng các thiết bị ghi âm .

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Nga - Phòng Kĩ thuật Điện tử (Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ Chương trình – Đài Tiếng nói Việt Nam), những thiết bị máy thu âm được đơn vị lưu trữ một cách cẩn thận, thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng.

"Tuy không còn được sử dụng như trước kia nhưng những chiếc máy này vẫn ít nhiều được sử dụng vào các mục đích khác nhau như để khai thác âm thanh trong Kho lưu trữ âm thanh Quốc gia, hoặc trở thành những hiện vật trưng bày quý giá để nghiên cứu, quảng bá. Đặc biệt, việc lưu giữ tốt các loại máy này sẽ chuẩn bị sẵn sàng cho bất kỳ yêu cầu nào trong tương lai” - bà Nga nhấn mạnh.

Máy ghi âm chuyên dụng Sony TC-D5 Pro II, được dùng từ năm 1991 đến năm 2014 trong quá trình tác nghiệp các hoạt động của Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười, Nông Đức Mạnh, Nguyễn Phú Trọng. Đây là loại máy được phóng viên VOV đánh giá cao nhất vì tính ổn định, bền bỉ, an toàn, tiết kiệm pin... và chất lượng thu âm rất cao.

Băng cối được Trung tâm âm thanh (thời đó) nay là Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ chương trình dùng để lưu trữ tư liệu.

Băng cối các loại

Micro được Bác Hồ được sử dụng để nói chuyện với đồng bào cả nước qua làn sóng của VOV tại Phòng thu thanh số 4 Phạm Ngũ Lão, Hà Nội. Và những loại micro cho phóng viên VOV đi thu thanh lưu động).

Nhà báo Vũ Hải dùng máy ghi âm Marantz phỏng vấn nhà sử học Charles Fourniau, Chủ tịch Hội hữu nghị Pháp-Việt. Ảnh tư liệu VOV.

Phóng viên Trương Cộng Hòa sử dụng máy ghi âm Sony TCD 5 Pro. Ảnh tư liệu VOV.

Nhà báo Vũ Thành Trung, Ban Thời Sự -VOV 1 dùng máy ghi âm Zoom H4n.

Nhiều loại máy ghi âm hiện nay rất nhỏ gọn, hiện đại được phóng viên VOV sử dụng./.

Theo vov.vn