Từ cuối năm 2019, nhận được tin báo của nhân dân và cấp ủy, chính quyền xã Tân Học về thông tin khu vực có 2 mộ nghi của liệt sĩ tại thôn Phú Uyên, xã Tân Học, Bộ CHQS tỉnh đã phối hợp với huyện Thái Thụy, các nhân chứng có liên quan tiến hành khảo sát, xác minh thông tin vị trí mộ và kết luận thông tin, khẳng định các ngôi mộ trên là mộ bộ đội, hy sinh trong chiến đấu.

Ngược dòng lịch sử qua các nguồn tư liệu lịch sử trong cuốn Thái Bình kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1945 - 1954, cuốn Lịch sử Đảng bộ xã Thái Xuyên, Thái Thịnh và hai xã Thái Tân, Thái Học (nay là xã Tân Học), ngày 28/8/1951, thực dân Pháp mở cuộc hành binh Anh-Prông-Tuy với sự yểm trợ của 18 xe tăng, 39 xe cóc kéo về Thái Bình. Ngày 5/9/1951, quân Pháp tiến vào khu du kích Thần Đầu - Thần Huống; cùng lúc đó, đại bác của chúng từ các trận địa Trà Lý, cầu Sắt, Đông La, Kha Lý... bắn hàng nghìn quả đạn vào khu du kích Thần Đầu, Thần Huống; tiếp theo, nhiều tốp máy bay ném bom xuống trận địa của ta. Lực lượng chống càn của ta ở đây có du kích các xã, Đại đội 60 (bộ đội Thái Ninh), Đại đội Lê Lợi và Tiểu đoàn 38 (Bộ đội Thái Bình)...

Bà Nguyễn Thị Sắn, sinh năm 1933, thôn Phú Uyên, xã Tân Học, cán bộ địch vận của xã Thái Tân trong kháng chiến chống thực dân Pháp cho biết: Tôi được ông Nguyễn Đình Sung, Trung đội trưởng du kích xã kể lại khoảng năm 1950 - 1952 có 2 đồng chí bộ đội thuộc đơn vị Quang Trung, Lê Lợi, Tỉnh đội Dân quân Thái Bình trong quá trình chiến đấu đã bị thương tại bốt Thanh Đầu (xã Thái Thịnh), được nhân dân đưa về đình làng thôn Phú Uyên chăm sóc nhưng do vết thương quá nặng nên 2 đồng chí đã hy sinh. Sau đó, dân quân du kích và nhân dân địa phương đã dùng cánh cửa chè đình làng ghép thành quan tài chôn 2 liệt sĩ cạnh nhau tại thửa ruộng sau đình.

Không chỉ bà Sắn mà nhiều cụ cao niên ở xã Tân Học đều khẳng định có phần mộ hai liệt sĩ nằm ở khu vực ruộng lúa phía sau đình làng Phú Uyên. 

Thượng tá Đặng Tuấn Anh, Trưởng ban Chính sách, Bộ CHQS tỉnh cho rằng: Do thời gian dài ngôi mộ không được chăm sóc, tôn tạo nên đã mất dấu. Phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh đã phối hợp với các ngành chức năng huyện Thái Thụy và cấp ủy, chính quyền xã Tân Học tiến hành khảo sát, thu thập thêm thông tin về phần mộ. Qua khảo sát, thu thập thông tin, người dân đều khẳng định có phần mộ trên nhưng chỉ cung cấp được khu vực mộ nằm trong diện tích ruộng 300m² hiện do một người dân xã Thái Xuyên canh tác. Đầu tháng 12/2020, lực lượng làm nhiệm vụ của Ban CHQS huyện Thái Thụy đã được huy động tìm kiếm. Sau 1/2 ngày dùng thuốn để xác định vị trí mộ, đơn vị đã tìm được vị trí hài cốt liệt sĩ đồng thời đánh dấu và bảo vệ hiện trạng khu vực có hài cốt liệt sĩ.

Theo kế hoạch, ngày 19/1, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Thái Thụy sẽ phối hợp với Bộ CHQS tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tiến hành cất bốc, quy tập và tổ chức lễ cầu siêu, lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ theo đúng quy định, nghi thức quân đội. 

Đồng chí Nguyễn Đức Trọng, Phó Chủ tịch phụ trách UBND huyện Thái Thụy nhấn mạnh: Đến nay, công tác chuẩn bị cho lễ cất bốc, truy điệu và an táng 2 hài cốt liệt sĩ hy sinh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trên địa bàn huyện đã cơ bản hoàn tất. Những năm qua, huyện Thái Thụy đã tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; đồng thời, tham gia vào công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn và đã đạt được nhiều kết quả đáng trân trọng.

Là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo 515 tỉnh, những năm qua, Bộ CHQS tỉnh đã phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và các huyện, thành phố tiến hành khảo sát và kết luận về sơ đồ, tọa độ, danh sách mộ liệt sĩ của 99 nghĩa trang liệt sĩ và các mộ liệt sĩ năm ngoài nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh. Cuối năm 2017, Thái Bình tổ chức cuộc tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ với quy mô lớn tại hai huyện Thái Thụy và Kiến Xương. Kết quả, đã tìm kiếm, quy tập được 27 hài cốt liệt sĩ.

“Với phương châm “Còn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ còn tổ chức tìm kiếm, quy tập”, Ban Chỉ đạo 515 tỉnh xác định việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh là việc làm bền bỉ, lâu dài với tinh thần trách nhiệm cao. Việc làm nhân văn này không chỉ đáp ứng nguyện vọng của nhân dân mà còn là sự tri ân của Đảng bộ và nhân dân Thái Bình nói chung, huyện Thái Thụy nói riêng đối với công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng cho thế hệ trẻ” - Đại tá Phạm Đức Kiên, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh khẳng định.

Tất Đạt