Đeo lại chiếc máy trợ thính vào tai, cụ Phùng Tất Ứng ở tổ 7, phường Đề Thám (thành phố Thái Bình) nhỏ nhẹ nói với tôi và ông Thái Minh Đức - một người hàng xóm mà cụ hay dành thời gian để tâm sự việc phường, tổ dân phố, việc gia đình: Là đảng viên, còn sức khỏe phải sinh hoạt chi bộ, dựa vào tuổi miễn hoãn sinh hoạt thì làm sao nắm được chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương. Ông Đức nói theo, ở tuổi 92 được như cụ là quý hiếm lắm, mắt còn tinh, trí nhớ còn tốt, hàng ngày vẫn đến các gia đình trong tổ dân phố chơi, thăm hỏi sức khỏe, cụ vẫn dành tình cảm cho những người bạn, những cán bộ cùng thời công tác hoặc dưới quyền khi cụ làm cán bộ chủ chốt của Thị ủy Thái Bình trước những năm 1980 của thế kỷ trước.

Chuyện của người già đi qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, làm cán bộ chủ chốt của thị xã 4 năm (1978 - 1982), tham gia làm nhiệm vụ quốc tế ở nước bạn Campuchia được cụ Ứng chia sẻ với chúng tôi, cụ dừng lại nói một câu “già rồi có gì để mà kể, mà kể thì người ta lại cho rằng bệnh thành tích”, sau câu nói như vậy là một nụ cười thật hiền. 

Cụ Ứng sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo ở thôn Tri Lai, xã Phú Xuân (thành phố Thái Bình). Tuổi thanh niên cụ được giác ngộ cách mạng rồi tham gia cướp chính quyền ở thị xã Thái Bình tháng 8/1945. Năm 1948, cụ được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam và lần lượt giữ các chức vụ cán bộ Văn phòng Ủy ban hành chính huyện Vũ Tiên, khi thực dân Pháp đánh chiếm thị xã Thái Bình tháng 2/1950 cụ Ứng làm công tác địch vận, sau đó làm Chủ tịch Ủy ban hành chính thị xã. Trong những năm tháng “Tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, cụ Ứng cùng tập thể cấp ủy thị xã đã đưa ra nhiều cách làm hay, sáng tạo động viên cán bộ, nhân dân thực hiện “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. 

Từ tháng 7/1969, cụ Ứng đảm nhiệm chức vụ Bí thư Thị ủy khóa X và liên tục làm Bí thư Thị ủy đến nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XVII (năm 1977), năm 1978 cụ được Trung ương cử làm trưởng đoàn chuyên gia của tỉnh sang giúp nước bạn Campuchia xây dựng và củng cố chính quyền tỉnh Bát-tam-bang ngay sau khi kết thúc chiến tranh biên giới Tây Nam. 

Kể về những năm tháng “chân ướt chân ráo” phong tục chưa quen, tiếng không biết, cụ và các cộng sự trong đoàn phải xuống tận buôn, sóc của nước bạn để làm công tác vận động, chia sẻ kinh nghiệm với cán bộ chính quyền non trẻ của nước bạn. Khi ấy đất nước Campuchia vừa thoát khỏi nạn diệt chủng Pôn Pốt, đi cơ sở không khéo là sẽ phải đổi bằng tính mạng. Cụ nói khi ấy nhiệm vụ Đảng giao là trên hết, ai cũng quán triệt phương châm “giúp bạn là giúp mình” và trong 4 năm làm nhiệm vụ quốc tế cụ Ứng và các cán bộ của tỉnh đã đồng cam cộng khổ, bám đất bám dân, bằng kinh nghiệm và thực tiễn công tác cụ và các cán bộ cùng đi đã góp phần xây dựng và củng cố vững chắc chính quyền tỉnh Bát-tam-bang, tất cả các cán bộ trong đoàn đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên giao.

Năm 1982 cụ Ứng về nước và về nghỉ hưu ở số nhà 333, tổ 7, phường Đề Thám (thành phố Thái Bình). Về nghỉ hưu, cụ Ứng làm Bí thư Chi bộ, tham gia Đảng ủy phường Đề Thám, cán bộ và nhân dân trong khu dân cư yêu mến cụ - một cán bộ mẫn cán với công việc, luôn chăm lo xây dựng khối đoàn kết toàn dân. Gia đình cụ Ứng luôn hòa thuận, con cháu thảo hiền, giữ gìn nền nếp gia phong. 

Ở tuổi 92, không tham gia việc xã hội nhưng mỗi tháng một lần cụ Ứng vẫn dự họp chi bộ. Theo cụ, “là đảng viên, còn sức khỏe phải sinh hoạt chi bộ”. Thượng thượng thọ tuổi 92, trước xuân Mậu Tuất, cụ Phùng Tất Ứng được trao tặng Huy hiệu 70 năm tuổi đảng.

Nguyễn Công Liêm

(Thành phố Thái Bình)