Theo dòng lịch sử, dòng họ Tô ở Thái Bình có từ rất lâu. Với 50 chi họ đã được chắp nối, Thái Bình là tỉnh có nhiều chi họ Tô nhất. Ở tất cả các thời kỳ đều có con cháu dòng họ góp công, góp của để xây dựng và bảo vệ đất nước, đánh đuổi giặc ngoại xâm, tiễu trừ bọn phản loạn, trộm cướp, khai mở đất hoang, đắp đê lấn biển, giúp dân yên ổn làm ăn và trở thành những anh hùng hào kiệt, được các triều đình phong tước, ban bổng lộc, nhân dân biết ơn. 

Nối tiếp truyền thống vẻ vang của cha ông, các thế hệ con cháu dòng họ Tô ở Thái Bình rất đỗi tự hào, noi gương, ra sức học tập, chiến đấu, công tác, đã có những đóng góp tích cực cùng nhân dân cả nước đánh đuổi kẻ thù xâm lược, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, hàng trăm người con họ Tô đã lên đường cầm súng chiến đấu bảo vệ quê hương. Tiền tuyến xung kích lập công, ở hậu phương các nhà thờ cũng là nơi mở lớp học cho các lớp bình dân học vụ cho bà con dân làng. Con cháu dòng họ sống xung quanh cũng nhường nhà, quây vườn, dựng lán trại cho học sinh, bộ đội… Con em họ Tô tham gia lực lượng vũ trang, đã có nhiều tấm gương anh dũng trong chiến đấu. Hàng trăm người con họ Tô đã hy sinh vì nền độc lập của dân tộc. Đến nay, toàn tỉnh có 49 mẹ Việt Nam anh hùng dòng họ Tô; 1 người con họ Tô là Tô Văn Rự được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, 5 người được phong cấp tướng và hàng trăm người là cán bộ trung, cao cấp trong lực lượng công an, Quân đội nhân dân Việt Nam… 

Hào khí tổ tiên như ngọn lửa linh thiêng luôn soi rọi, dõi theo, nhắc nhở con cháu không ngừng rèn luyện, phấn đấu, phát huy giá trị của dòng họ trong xây dựng đất nước. Phát huy truyền thống tốt đẹp đó, dòng họ Tô ở Thái Bình tiếp tục định hướng và giáo dục con cháu hướng tới các giá trị văn hóa chân, thiện, mỹ, đời đời noi theo và mãi giữ gìn, tôn tạo các di tích lịch sử, nhà thờ, đền thờ và tôn vinh văn hóa dòng họ. Các gia đình đều gương mẫu thực hiện tốt chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, các quy định của chính quyền địa phương.

Những năm qua, 100% con cháu của dòng họ trong độ tuổi đều được cắp sách đến trường. Trong họ có rất nhiều người thành đạt, có học hàm, học vị là giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ. Tổng hợp của các chi họ trong các năm học đã có 3.283 học sinh giỏi từ cấp huyện trở lên… 

Đặc biệt, có những chi họ có tới 28 người là giáo sư, tiến sĩ như họ Tô ở xã Thái Hòa (Thái Thụy). Các chi họ tại các địa phương đều thành lập ban khuyến học và đưa ra những quy ước động viên, khích lệ kịp thời con cháu có động lực học tập. Ngoài ra, con em họ Tô còn đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế với tinh thần “Lá lành đùm lá rách - một giọt máu đào hơn ao nước lã”, cùng nhau đóng góp xây dựng quê hương. Nhiều cá nhân điển hình trong phát triển kinh tế như doanh nhân Tô Mây, Tô Hồng Thái… 

Đại diện họ Tô Việt Nam trao quà kỷ niệm cho ông Tô Mây có nhiều đóng góp cho dòng họ.

Ngoài ra, họ Tô trong toàn tỉnh còn tích cực hưởng ứng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, vận động con cháu tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới bằng việc đóng góp tiền, ngày công, hiến đất làm đường, xây dựng nhà văn hóa, kênh mương nội đồng… Tích cực tham gia các phong trào, cuộc vận động, hoạt động xã hội, từ thiện, xây dựng và thực hiện quy ước, hương ước thôn, tổ dân phố. Có được kết quả này là nhờ các vị cao niên, những người có uy tín trong dòng họ đã thường xuyên gặp gỡ, nói chuyện, kịp thời uốn nắn, giáo dục con cháu tập trung học tập, lao động, trở thành những người có ích cho gia đình, dòng tộc và xã hội.

Tô Hồng Khoái

(Chủ tịch Hội đồng họ Tô tỉnh Thái Bình)