Ông Nguyễn Văn Khanh, thị trấn Diêm Điền (Thái Thụy) chia sẻ: Từ tháng 3/2018, gia đình đã tiến hành tu sửa ao đầm, nạo vét, trải bạt ở đáy ao, xử lý vệ sinh để chuẩn bị lấy nước vào ao nuôi tôm thẻ chân trắng. Đến nay công tác chuẩn bị ao đầm của gia đình đã cơ bản sẵn sàng cho vụ thả mới. Tuy nhiên, năm nào cũng thế, khi bước vào vụ nuôi tôm mới điều chúng tôi băn khoăn nhất đó là làm sao mua được tôm giống chất lượng bảo đảm, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được kiểm dịch trước khi đưa vào nuôi. Chúng tôi mong muốn công tác quản lý chất lượng tôm giống được tăng cường để tránh mua phải tôm giống kém chất lượng, gây thiệt hại cho người nuôi.

Cũng như ở Thái Thụy, hiện nay, các hộ nuôi tôm ở Tiền Hải đang khẩn trương hoàn thành công tác chuẩn bị cho một mùa nuôi tôm mới và điều họ quan tâm cũng là vấn đề chất lượng tôm giống. Được biết, năm 2018, Tiền Hải phấn đấu nuôi thả 170 triệu con tôm sú và tôm thẻ chân trắng, sản lượng đạt 3.100 tấn. Đến thời điểm hiện tại, bà con đang tập trung cải tạo ao đầm và đã hoàn thành được hơn 80% diện tích. 

Theo bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện: Để bảo đảm những điều kiện tốt nhất cho một vụ tôm thắng lợi, ngành Nông nghiệp huyện cùng chính quyền các địa phương đang tập trung thực hiện công tác khuyến cáo việc cải tạo ao đầm chuẩn bị thả tôm đúng lịch thời vụ, quản lý con giống, quan trắc và cảnh báo môi trường… Bên cạnh đó, địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến các cơ sở sản xuất, kinh doanh, ương dưỡng, cung ứng tôm giống cần chấp hành nghiêm các quy định của nhà nước trong sản xuất và kinh doanh tôm giống. Khuyến cáo bà con mua tôm giống ở những địa chỉ uy tín, được kiểm dịch và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Huyện cũng phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh tăng cường kiểm soát nguồn tôm giống, kiên quyết xử lý các trường hợp tôm giống không rõ nguồn gốc, không thực hiện kiểm dịch.

Theo Chi cục Thủy sản Thái Bình, trung bình để đầu tư cải tạo ao đầm, mua con giống nuôi 1ha tôm sú cần khoảng 80 - 100 triệu đồng, nuôi tôm thẻ chân trắng đầu tư từ 200 - 300 triệu đồng/ha… Đây là khó khăn mà không phải hộ nuôi nào cũng có thể vượt qua. Bên cạnh khó khăn về vốn thì chất lượng con giống nuôi trồng cũng là vấn đề luôn được hộ nuôi quan tâm. 

Ông Đào Trọng Huyến, chủ cơ sở cung cấp giống thủy sản Công ty TNHH Giống thủy sản Ánh Huyến, xã Thái Thượng (Thái Thụy) chia sẻ: Nhằm cung cấp tôm giống phục vụ bà con nuôi trồng vụ xuân hè năm 2018, từ đầu năm đến nay Công ty chúng tôi đã nhập 1,5 triệu con giống tôm thẻ chân trắng từ Công ty TNHH Đại Nam (Ninh Thuận). Đến nay Công ty đã xuất bán hơn 1 triệu con tôm giống cho nhân dân các xã lân cận và một số xã ven biển của huyện Tiền Hải. Công ty đã đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị đồng bộ phục vụ việc ương dưỡng, thuần hóa tôm giống, tạo điều kiện cho tôm giống thích ứng được với môi trường, khí hậu địa phương, có sức đề kháng cao hơn, tăng năng suất cho người nuôi tôm.

Bên cạnh những doanh nghiệp có trách nhiệm trong việc cung ứng giống thủy sản vẫn còn không ít doanh nghiệp, cơ sở ương dưỡng giống thủy sản chưa thực sự quan tâm đến lợi ích của khách hàng. Được biết, hiện nay có trên 90% số lượng tôm giống nuôi thả trong tỉnh được nhập từ Ninh Thuận, Khánh Hòa, Nam Định, Hải Phòng, Quảng Bình. Do đó, công tác quản lý chất lượng tôm giống còn gặp nhiều khó khăn. 

Còn nhớ, tại đợt kiểm tra từ ngày 15/3 đến ngày 30/5/2017, đoàn kiểm tra liên ngành đã kiểm tra 19 cơ sở kinh doanh, ương dưỡng giống thủy sản. Qua kiểm tra, 3/19 cơ sở có giấy kiểm dịch có nội dung không phù hợp với lô hàng thực tế. Chủ cơ sở đã khai nhận thuê mượn giấy kiểm dịch để hợp pháp hóa lô hàng; số tôm giống được kiểm tra trong toàn đợt mới đạt 33,8% tổng số tôm giống nhập về nuôi thả.

Người nuôi mong muốn mua được tôm giống bảo đảm chất lượng.

Theo đánh giá thì các cơ quan chức năng khó khăn trong việc tiếp cận vì khó nắm bắt thời gian xe chở giống về giao tại cơ sở, các chủ cơ sở kinh doanh, ương dưỡng giống thủy sản cũng như chủ xe thường xuyên trốn tránh việc xuất trình các thủ tục liên quan đến quản lý chất lượng con giống. Cũng qua đợt kiểm tra cho thấy 85,7% cơ sở chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc lập sổ ghi chép hoạt động của cơ sở, hầu hết sổ ghi chép chỉ thể hiện được số lượng nhập, xuất tôm giống, chưa ghi lại thông tin kỹ thuật sử dụng trong quá trình sản xuất, ương dưỡng; 71,4% cơ sở sản xuất, ương dưỡng tôm không có hệ thống xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường chung; 84,2% lượng tôm giống nhập về các chủ hộ kinh doanh, ương dưỡng giống không khai, báo cáo với chính quyền địa phương. Mặt khác, nhiều hộ nuôi còn có tâm lý ham rẻ nên mua tôm giống trôi nổi, chưa qua kiểm dịch trên thị trường về nuôi thả. Vì vậy chất lượng tôm giống kém cộng với hệ thống thủy lợi còn nhiều bất cập, nguồn nước nuôi bị ô nhiễm đã dẫn đến tình trạng tôm chậm phát triển, phát sinh dịch bệnh.

Nuôi trồng thủy sản, nhất là nuôi tôm đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế biển của địa phương. Tuy nhiên, trước những khó khăn về quản lý chất lượng tôm giống nói trên, người nuôi trồng thủy sản hiện nay mong muốn có những giải pháp giúp họ tháo gỡ, góp phần để sản xuất ổn định và đạt hiệu quả kinh tế cao.

Bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Thái Bình Để nghề nuôi tôm phát triển hiệu quả, bền vững, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý nhà nước về chất lượng tôm giống, đặc biệt là nguồn tôm giống nhập từ tỉnh ngoài về. Nhà nước cần có cơ chế, chính sách đặc thù tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân tích tụ ruộng đất, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ việc sản xuất, kinh doanh, cung ứng tôm giống tại chỗ. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân phát triển theo hướng liên kết sản xuất, bảo đảm việc cung ứng con giống, vật tư chăn nuôi, sản phẩm xử lý, cải tạo môi trường, tư vấn kỹ thuật nuôi trồng, bao tiêu sản phẩm, phục vụ tốt nhu cầu nuôi của bà con trong tỉnh. Ông Phạm Văn Đồi, cán bộ lâm sinh thủy sản xã Thái Thượng (Thái Thụy) Hiện nay, trên địa bàn xã Thái Thượng có hai cơ sở sản xuất, kinh doanh, ương dưỡng, cung cấp từ 60 - 70% lượng tôm giống cho bà con trong và ngoài huyện. Từ năm 2012 đến nay, địa phương luôn thực hiện quản lý nghiêm ngặt công tác nhập và cung ứng con giống theo quy định. Năm 2018, địa phương tiếp tục phấn đấu làm tốt công tác quản lý chất lượng con giống cũng như khuyến cáo, hướng dẫn bà con tìm mua tôm giống ở những địa chỉ uy tín để không xảy ra dịch bệnh ảnh hưởng đến sản lượng nuôi trồng đã đề ra. Ông Đỗ Quang Ba, cơ sở sản xuất tôm giống thuộc Công ty TNHH Phương Nam, xã Thái Thượng (Thái Thụy) Bình quân mỗi năm cơ sở sản xuất được 15 triệu con tôm sú giống, cung cấp 40% lượng tôm giống cho thị trường Thái Bình và 60% cho thị trường Quảng Ninh. Tuy nhiên, thị trường sản xuất tôm giống hiện nay phát triển một cách ồ ạt, số lượng tôm giống chủ yếu nhập ở tỉnh ngoài về, khó kiểm soát dẫn đến chất lượng không bảo đảm, gây thiệt hại về kinh tế cho người nuôi. Chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm tra, quản lý chặt chẽ chất lượng tôm giống cũng như các cơ sở không đủ điều kiện sản xuất để không ảnh hưởng xấu đến lợi ích của người nuôi tôm, góp phần vào sự phát triển bền vững của lĩnh vực nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh.

Thanh Huyền - Mai Thư