Xây dựng và phát triển quỹ khuyến học (QKH) ở các cấp hội khuyến học là một trong những nhiệm vụ quan trọng, với nhiều hình thức, biện pháp phong phú, đa dạng, trong đó có việc xây dựng QKH gia đình bằng hình thức tiết kiệm hàng ngày nuôi heo đất khuyến học. Phong trào được khơi nguồn từ Hội Khuyến học Thành phố Hồ Chí Minh cách đây hơn 10 năm. Từ phong trào này, mỗi năm toàn thành phố có hàng triệu gia đình tham gia, số tiền thu được hàng trăm tỷ đồng đã góp phần thúc đẩy phát triển giáo dục, đào tạo thành phố. Từ kết quả và kinh nghiệm của Thành phố Hồ Chí Minh, Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam đã phát động phong trào này trong cả nước từ năm 2010.

Phong trào được phát động trong các cấp hội khuyến học của Thái Bình từ năm 2010 và phát triển mạnh từ năm 2015 đến nay. Đông Hưng là huyện có phong trào mạnh nhất. Năm 2012, toàn huyện mới có 10.500 gia đình học sinh tham gia với số tiền thu được 1,3 tỷ đồng, đến năm 2017 đã có 21.500 gia đình học sinh tham gia, số tiền thu được 9 tỷ 285 triệu đồng. 

Bà Phạm Thị Hiền, Hiệu trưởng, Chi hội trưởng Chi hội Khuyến học Trường Tiểu học thị trấn Đông Hưng cho biết: Hàng năm, vào ngày khai giảng, Chi hội Khuyến học phát động phong trào “Nuôi heo khuyến học” và tổ chức tuyên truyền với nhiều hình thức như ca múa hát về khuyến học, khuyến tài nhằm mục đích lan tỏa sâu rộng trong cán bộ, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh. Giáo viên chủ nhiệm, tổng phụ trách giữ vai trò hết sức quan trọng trong công tác tuyên truyền và tổ chức thực hiện. 3 năm qua, các gia đình học sinh của Trường đã nuôi được 927 con heo đất khuyến học, số tiền thu được gần 428 triệu đồng. Các gia đình học sinh khi mổ heo đã ủng hộ Chi hội Khuyến học trên 12 triệu đồng để khen thưởng học sinh giỏi, hỗ trợ học sinh nghèo vượt khó trong dịp tết Nguyên đán và khai giảng năm học mới. Riêng năm 2018 đã có 350/361 gia đình học sinh tham gia, số tiền thu được trên 574 triệu đồng. Đây là việc làm mang ý nghĩa lớn để giáo dục ý thức tiết kiệm cho học sinh, góp phần xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, xây dựng xã hội học tập. 

Bà Đặng Thị Hoa, hội trưởng hội phụ huynh Trường Tiểu học thị trấn Đông Hưng cho biết: Phụ huynh chúng tôi thấy phong trào nuôi heo đất khuyến học để xây dựng quỹ khuyến học gia đình rất có ý nghĩa nên chúng tôi rất ủng hộ và tích cực tham gia. Tôi có con học lớp 4C rất thích làm việc này. Đây là việc làm có ý nghĩa giáo dục các cháu rất tốt và mang lại lợi ích cho các gia đình để hàng năm có khoản tiền phục vụ cho các cháu học tập, nhất là dịp đầu năm học. Tuy vậy, cũng còn những gia đình chưa tham gia là vì chưa hiểu rõ ý nghĩa, nội dung của phong trào.

Tiếp đến, các huyện Hưng Hà, Kiến Xương và thành phố Thái Bình đã triển khai tốt phong trào này. Phong trào xây dựng QKH gia đình bằng việc nuôi heo khuyến học đã góp phần phát triển QKH toàn tỉnh nhanh, mạnh, bền vững. Tổng kết năm 2017, QKH toàn tỉnh đạt trên 142 tỷ đồng, bình quân đầu người đạt 74.000 đồng, trong đó QKH gia đình bằng hình thức nuôi heo khuyến học thu được gần 48 tỷ đồng. QKH các cấp, các gia đình, dòng họ năm 2017 đã khen thưởng 171.500 học sinh, sinh viên với số tiền 17,5 tỷ đồng, hỗ trợ, cấp học bổng cho 11.200 học sinh, sinh viên nghèo vượt khó với số tiền 3,8 tỷ đồng. Tuy vậy, ở một số ít địa phương phong trào này còn mang tính hình thức, chạy theo thành tích. Ở một số gia đình gần đến ngày chi hội khuyến học nhà trường tổ chức “mổ heo” thì mới mua lợn đất và bỏ tiền vào để dự mổ heo hoặc đã có heo đất từ trước nhưng khi dự mổ heo thì bỏ thêm nhiều tiền vào để lấy thành tích.

Hiện nay, các cấp hội đã có các biện pháp tuyên truyền, vận động hướng dẫn để phong trào phát triển đúng hướng, có hiệu quả thực sự. 

Ông Vũ Xuân Đáng, Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Đông Hưng cho biết: Phong trào nuôi heo đất khuyến học trong các gia đình của huyện Đông Hưng phát triển mạnh, các em học sinh và chi hội khuyến học trường học thực sự là lực lượng hạt nhân, nòng cốt. Đây là hướng đi đúng, có tác dụng giáo dục ý thức tiết kiệm cho học sinh và các thành viên trong gia đình để làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ, được các bậc phụ huynh đồng tình ủng hộ, tham gia. Tuy vậy, cũng còn những người chưa hiểu đầy đủ ý nghĩa, tính nhân văn của phong trào này nên ít nhiều cũng hạn chế đến kết quả. Năm 2018, Đông Hưng phấn đấu đạt 13 - 15 tỷ đồng từ việc nuôi heo đất khuyến học xây dựng quỹ khuyến học gia đình.

Đặng Văn Cao

(Hội Khuyến học tỉnh)