Nhiều ngày qua, nhiệt độ ngoài trời thường xuyên tăng cao, lúc cao điểm lên tới gần 40 độ C, hầu như không có mưa. Chúng tôi có mặt tại cánh đồng rau màu thôn An Lộc, xã Trung An (Vũ Thư) trong thời điểm nắng chói chang, không khí oi bức bao trùm cả cánh đồng. Không còn những ruộng rau xanh mướt, thay vào đó những dải lưới đen kín mít bao phủ lên từng luống rau. 

Vợ chồng bà Hạ Thị Ca, xã Trung An đang căng lưới đen lên mấy luống rau mùi của gia đình. Bà Ca chia sẻ: Lứa trước bà không che lưới đen, nắng nóng quá, các loại cây rau màu như rau mùi, thì là, hành, xà lách... đều bị bỏng, cháy táp lá, cây rau cằn đi, khiến bà thất thu. Rút kinh nghiệm, đợt nắng nóng này, ngày nào gia đình bà cũng thực hiện chăng lưới đen phủ trên luống rau màu, bắt đầu từ 9 giờ đến tầm 17 giờ, trời mát mới tháo lưới ra. Thêm vào đó, bà Ca thực hiện tưới nước thường xuyên hơn để giữ ẩm cho đất. Ở phần rau mới gieo, bà che phủ một lớp rơm dày hơn trên mặt luống để giữ ẩm cho hạt mầm, cây non.

Ông Phạm Văn Thừ, Giám đốc HTXNN Trung An cho biết: Thời tiết nắng nóng, sức tiêu thụ của các loại rau tăng lên, khâu tiêu thụ sản phẩm rau màu khá thuận lợi. Vì vậy, nếu nông dân bảo vệ rau màu tốt, cho năng suất ổn định, thì hiện nay, 1 sào rau màu bà con có thể thu về 4 triệu đồng/lứa, tăng khoảng 20 - 30% so với thời điểm thời tiết thuận lợi. Do đó, HTXNN địa phương làm tốt công tác phục vụ nước tưới cho nông dân chăm sóc rau màu; tuyên truyền, vận động nông dân sử dụng kết hợp các giếng nước dự trữ tại ruộng để thường xuyên tưới ẩm cho rau màu. Ngoài ra, bà con sử dụng các biện pháp che phủ như căng lưới nilon, rơm rạ, lá khô trên mặt luống rau. Đặc biệt khuyến cáo bà con không tưới ướt rau vào thời gian cao điểm nắng nóng trong ngày để tránh cây rau bị bỏng, cháy lá. Đến nay, hầu hết các hộ đã có kinh nghiệm chăm sóc, bảo vệ rau màu mùa nắng nóng nên giảm thiểu thiệt hại. Tuy nông dân vất vả và tốn nhiều công sức hơn, nhưng năng suất rau màu vẫn bảo đảm, ngược lại, giá trị cây rau màu mùa nắng nóng lại cao hơn trước.

Gia đình bà Nguyễn Thị Lưu, thôn Bổng Điền Bắc, xã Tân Lập (Vũ Thư) trồng hơn 2 sào măng tây. Khoảng 2 tháng trước, cây măng tây phát triển rất đều, mỗi ngày, bà Lưu thu hoạch được vài chục cân măng tây, thu về tiền triệu từ loại rau đặc sản này. Tuy nhiên, hơn 1 tháng nay, thời tiết nắng nóng, cây măng tây có hiện tượng vàng lá, nhiều cây chết, cây ra ít măng hơn, năng suất kém, chất lượng măng tây cũng giảm, thân măng tây khô, không mập mạp. Mặc dù gia đình bà Lưu rất nỗ lực tưới nước nhưng cây vẫn kém phát triển. 

Bà Lưu chia sẻ: Măng tây là loại cây ưa khí hậu mát, chịu nắng nóng kém, nhiệt độ thích hợp nhất để cây măng tây phát triển thường từ 25 - 30 độ C, trong khi đó, vừa qua, thời tiết ở địa phương nắng nóng kéo dài nên cây khó sinh trưởng phát triển. Hiện tại, gia đình bà Lưu thực hiện che phủ lưới trên luống măng tây, tuy nhiên, bà dự định sẽ đầu tư nhà lưới để trồng măng tây nhằm ứng phó với điều kiện thời tiết nắng nóng kéo dài như hiện nay.

Với vườn hoa hồng hơn 5.000 cây các loại, gia đình chị Đặng Thị Hà, thôn Bình Minh, xã Bách Thuận cũng đang phải đối phó với tình trạng nắng nóng kéo dài. 

Chị Hà cho biết: Cây hoa hồng ưa thời tiết nắng, có ánh sáng nhưng nắng nóng và nhiệt độ cao quá lại khiến cây hoa cằn cỗi, cây “yếu” hơn nên cũng dễ nhiễm bệnh hơn. Đặc biệt, nắng nóng làm một số cành mới chiết hoặc cây mới ươm trồng, bộ rễ kém bị chết khô, héo cành, bông hoa nhỏ hơn, cánh hoa rũ hơn, không đẹp như trước. Mỗi cây hoa hồng của gia đình chị có giá trị tối thiểu từ vài trăm nghìn đồng trở lên, trong đó nhiều cây trị giá hơn 10 triệu đồng, nếu để nắng nóng làm hư hỏng, chết cây thì thiệt hại của gia đình chị sẽ rất lớn. Trước tình trạng nắng nóng, vừa qua, gia đình chị đã khẩn trương lắp đặt hệ thống tưới nước tự động. Những ngày nắng nóng, chị tưới 2 lần/ngày, giữ độ ẩm cho đất để cây hoa phát triển. Đối với cây mới trồng, cây nhỏ, chị Hà thực hiện che phủ, tạo bóng râm cho cây.

Nông dân xã Trung An (Vũ Thư) che phủ, tạo bóng râm làm mát những luống rau.

Huyện Vũ Thư hiện có khoảng 1.000ha cây màu vụ hè, ngoài ra còn có hàng chục héc-ta hoa cúc, hoa hồng, cây trồng khác. Thời gian tới, theo dự báo của các cơ quan chuyên môn, thời tiết nắng nóng sẽ còn tiếp diễn, tiếp tục ảnh hưởng, gây hại đến cây trồng. 

Bà Lê Thị Thu Hồi, Quyền Trạm trưởng Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Vũ Thư cho biết: Chúng tôi khuyến cáo người dân thường xuyên cập nhật tình hình thời tiết để chủ động thực hiện các giải pháp ứng phó với nắng nóng bảo vệ cây trồng, đặc biệt là các loại rau màu, cây hoa. Các địa phương cũng tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn, vận động nông dân triển khai các biện pháp kỹ thuật hiệu quả để chăm sóc, bảo vệ cây trồng trong điều kiện thời tiết nắng nóng. Cùng với đó, chúng tôi khuyến khích bà con đầu tư áp dụng các mô hình công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp như nhà lưới, hệ thống tưới, tiêu tự động, chế biến, bảo quản thực phẩm rau màu... nhằm hạn chế ảnh hưởng, tác động của thời tiết nắng nóng đến sản xuất, từ đó giảm thiểu thiệt hại, nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân.

Quỳnh Lưu