Với mục tiêu này đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu cao của các cấp, các ngành, đoàn thể và bà con nông dân để không ngừng mở rộng diện tích cây màu vụ đông trên đất hai lúa, góp phần phá vỡ kỷ lục của vụ đông 2009 ( 40.028 ha), ghi thêm mốc son mới ở vụ đông năm 2010. Vụ đông 2010, toàn tỉnh có nhiều thuận lợi để đạt và vượt so với kế hoạch đã đề ra.

Cụ thể, các huyện, thành phố đã chủ động bố trí cơ cấu trà lúa mùa sớm bảo đảm khung thời vụ, tạo được quỹ đất để trồng cây vụ đông ưa ấm. Tính đến ngày 10/9, diện tích lúa trỗ đã đạt trên 55 nghìn ha; dự kiến trong tháng 9 có gần 9000 ha lúa được thu hoạch và gần 55.000 ha thu hoạch trước ngày 10/10.

Như vậy, quỹ đất đã đủ và thừa so với yêu cầu của kế hoạch sản xuất vụ đông. Cùng vời dồi dào quỹ đất thì số lượng, chủng loại, cơ cấu giống phục vụ sản xuất vụ đông được dự báo khá phong phú, giá cả hợp lý. Riêng đối với giống đậu tương, tỉnh đã hỗ trợ toàn bộ giống gốc cho sản xuất vụ hè thu để làm giống cho vụ đông.

Vụ hè thu năm nay, toàn tỉnh gieo trồng 2.730 ha đậu tương, trong đó có 1.240 ha để làm giống cho vụ đông; hầu hết các huyện, thành phố đều vượt kế hoạch được giao. Hiện đậu tương vụ hè thu đã thu hoạch xong, ước số đậu để làm giống đạt khoảng 2.000 tấn, đủ cung cấp cho gieo trồng 18.000 ha.

Ngoài ra, có nhiều yếu tố để người dân chịu đầu tư mở rộng diện tích gieo trồng cây vụ đông, như giá nông sản đang ở mức cao, thị trường tiêu thụ mạnh ngô chất lượng cao, đậu tương, lạc, rau đậu...; ngoài cơ chế, chính sách hỗ trợ của tỉnh, các huyện, xã đều có sự hỗ trợ riêng. Tuy nhiên, vụ đông cũng còn một số khó khăn cần khắc phục. Đầu vụ hay có mưa lớn làm chậm tiến độ thu hoạch lúa mùa và gieo trồng cây vụ đông sớm, hoặc mưa muộn ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm...

Giống khoai tây nguồn nhập khó khăn và cả số giống hiện có trong các kho lạnh của tỉnh cũng không được dồi dào. Giá phân bón đang ở mức cao. Lường trước những khó khăn trên, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương rà soát lại diện tích lúa trỗ, cơ cấu các loại cây, đồng thời bổ sung chính sách và tăng cường chỉ đạo, tổ chức hướng dẫn tốt cho nông dân ngay từ đầu vụ.

Hiện nay tỉnh và các huyện, thành phố đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ để phát triển cây vụ đông 2010. Cụ thể là Quyết định 528/QĐ-UBND của UBND tỉnh về việc phân bổ vốn khuyến nông, khuyến ngư 4,5 tỷ đồng; Quyết định 42/QĐ-UBND, hỗ trợ 100% tiền mua giống gốc đậu tương sản xuất vụ hè thu để làm giống cho vụ đông; hỗ trợ 1 triệu đồng cho việc mượn, thuê ruộng để sản xuất vụ đông diện tích từ 1 ha trở lên...

Ngoài chính sách hỗ trợ của tỉnh, các huyện, thành phố đều có sự hỗ trợ riêng: Tiền Hải hỗ trợ 100% giống đậu tương; Quỳnh Phụ hỗ trợ 100% giống đậu tương cho các xã có diện tích gieo trồng vụ đông thấp; Thái Thụy hỗ trợ 50% giống đậu tương cho toàn bộ diện tích và hỗ trợ 100% giống đậu tương cho đơn vị, cá nhân trồng từ 2 ha trở lên...

Như vậy, các yếu tố cần và đủ để mở rộng diện tích cây vụ đông theo như kế hoạch không còn phải lo lắng nhiều. Tuy nhiên, có mở rộng được diện tích cây vụ đông hay không còn phụ thuộc nhiều vào việc tổ chức triển khai thực hiện của các cơ sở. Hiện nay, lúa mùa sắp cho thu hoạch trên diện rộng, do đó các địa phương cần tập trung gặt đến đâu làm đất trồng cây vụ đông ngay đến đó, riêng đậu tương phải kết thúc gieo trước 10/10; đồng thời có kế hoạch lấy nước và trữ nước bảo đảm không để khô hạn, ngập úng trong, sau gieo vãi.

Tăng cường áp dụng và nhân rộng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới đã được khẳng định trong sản xuất, như làm đất tối thiểu, gieo thẳng, gieo bằng máy đối với đậu tương; hướng dẫn nông dân sản xuất rau theo hướng GAP, chú trọng phân bón hữu cơ sinh học, phân bón qua lá...

Ngoài ra cần chỉ đạo chặt chẽ việc quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa tập trung và làm thủy lợi nội đồng ngay từ khi lúa chín đỏ đuôi.  Sở Nông nghiệp PTNT đã và đang tổ chức thanh tra, kiểm tra các đơn vị sản xuất, kinh doanh giống cây trồng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để xử lý kịp thời các hoạt động kinh doanh hàng giả, hàng  kém chất lượng.

Trung tâm Khảo nhiệm & KNKN đã xây dựng băng hình, tờ hướng dẫn về kỹ thuật canh tác cây vụ đông chủ lực, như đậu tương, ngô, khoai tây, dưa bí các loại. Với tất cả những vấn đề trên thì vụ đông năm 2010 đã hiện hữu thêm một kỷ lục mới về diện tích. Song, trong trung tuần tháng 9/2010 mưa lớn đã xảy ra nhiều ngày, nếu tiếp tục mưa trong nhiều ngày tới thì việc thực hiện thu hoạch lúa mùa và gieo trồng cây màu sớm là rất khó khăn.

Trong khi đó cây vụ đông trà sớm như đậu tương, bầu bí chiếm chủ lực về diện tích gieo trồng. Do đó, để bảo đảm theo đúng lịch thời vụ và an toàn cho cây trồng, các địa phương cần nỗ lực khắc phục mọi khó khăn thời tiết, làm tốt thủy lợi nội đồng, tiến hành gieo trồng đúng tiến độ, góp phần cho vụ đông thắng lợi toàn diện về diện tích, năng suất, chất lượng.

Nguyên Bình