Đại tướng Hoàng Văn Thái là một vị tướng đức độ và tài năng của cách mạng Việt Nam, một trong những người có ảnh hưởng quan trọng nhất đối với việc hình thành và phát triển của Quân đội nhân dân Việt Nam, người có công lớn trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của dân tộc.

Trước hết, xin được khẳng định, Đại tướng Hoàng Văn Thái là một nhà chính trị xuất sắc, một tấm gương sáng về lòng trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, một nhân cách lớn, có lối sống trung thực, nhân ái, giản dị, khiêm tốn, là người học trò ưu tú của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trở thành đảng viên của Đảng từ năm 1938, khi hoạt động trong phong trào công nhân, lúc vận động cách mạng trong nông dân ở đồng bằng hoặc rừng núi, dù bị địch bắt, tù đày, đồng chí luôn nêu gương sáng về ý chí đấu tranh cách mạng kiên cường, bất khuất.

Đồng chí có tác phong sâu sát cơ sở, thuyết phục cấp dưới với thái độ tôn trọng, thân ái, lắng nghe, chờ đợi và yêu cầu cấp dưới phải nghiêm túc, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ; thường xuyên quan tâm đến đời sống vật chất, tinh thần và tâm sự, tình cảm của bộ đội.

Vấn đề thứ hai, Đại tướng Hoàng Văn Thái là nhà quân sự xuất sắc của Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân ta.

Ngày 7 tháng 9 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra chỉ thị thành lập Bộ Tổng tham mưu, chỉ định đồng chí Hoàng Văn Thái làm Tổng Tham mưu trưởng. Đồng chí đã tìm hiểu nhiệm vụ, tập hợp và đào tạo cán bộ, nghiên cứu tổ chức, biên chế, coi trọng cơ quan tình báo và cơ quan tác chiến, xây dựng hệ thống thông tin mật mã. Đào tạo và huấn luyện được đặt thành nhiệm vụ trung tâm trong công tác xây dựng lực lượng vũ trang. Năm 1949, đồng chí đã đề xuất hệ thống ký hiệu tổ chức đơn vị quân đội Việt Namon> theo ký hiệu a, b, c... để từ đó đến nay, các ký hiệu này vẫn được sử dụng thống nhất trong toàn quân.

Trên các cương vị Tổng Tham mưu trưởng, Tham mưu trưởng trong các ban chỉ huy, đảng ủy viên các chiến dịch lớn như: Chiến dịch Biên giới, Trung Du, Đường 18, Hà Nam Ninh, Hòa Bình, Tây Bắc, Thượng Lào và Chiến dịch Điện Biên Phủ, đồng chí đã góp phần quan trọng vào chiến thắng của quân và dân ta.

Sau Hiệp định Paris năm 1973, đồng chí được bổ nhiệm Phó Tổng tham mưu trưởng thứ nhất, phụ trách tác chiến và chi viện chiến trường. Dưới sự lãnh đạo của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, đồng chí đã góp phần thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, tạo thế và lực cho toàn quân, toàn dân ta nắm bắt thời cơ giành thắng lợi quyết định trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975.

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trên cương vị được giao, đồng chí đã có công phát triển chiến tranh nhân dân, chiến tranh du kích, trực tiếp chỉ huy Chiến dịch Lộc Ninh, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy tết Mậu Thân năm 1968, Chiến dịch Tây Ninh, Chiến dịch Xuân Hè năm 1972; phát động phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng nhân dân, đánh bại cuộc hành quân Toàn Thắng, Chen la 1, Chen la 2 năm 1970, năm 1971 của địch. Đồng chí là người luôn kiên quyết trong tiến công, vững vàng lúc khó khăn, kiên trì phấn đấu vượt qua những thử thách lớn, tăng cường sức mạnh đoàn kết, giữ vững và nâng cao ý chí chiến đấu của quân và dân ta.

Khi tham gia soạn thảo kế hoạch tác chiến hai năm 1975 - 1976, Đại tướng Hoàng Văn Thái nhận định: Dù bằng cách nào và bất cứ khi nào thời cơ chiến lược xuất hiện thì các lực lượng phải ngay lập tức hành động và khai thác triệt để thời cơ, mở cuộc tấn công bằng mọi sức mạnh giành toàn thắng trong thời gian ngắn nhất trước khi “đối phương có xu hướng can thiệp”. Lịch sử đã chứng minh những nhận định này hoàn toàn chính xác.

Cả cuộc đời gắn bó với từng bước xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam, với hai cuộc kháng chiến chống xâm lược và trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, tham gia chỉ huy 15 chiến dịch lớn, Đại tướng Hoàng Văn Thái được đánh giá là một trong những tướng lĩnh có ảnh hưởng quan trọng nhất trong việc hình thành và phát triển của Quân đội nhân dân Việt Nam; trở thành một nhà chỉ huy quân sự xuất sắc, là người tổ chức, chỉ huy đầu tiên của Bộ Tổng tham mưu - cơ quan chiến lược của Quân đội nhân dân Việt Nam, là một danh tướng trí dũng song toàn. Đồng chí đã vận dụng nghệ thuật chiến tranh nhân dân, chiến tranh hiện đại hết sức nhuần nhị, lấy ít thắng nhiều, lấy nhu thắng cương, lấy đoản chế trường, lấy yếu thắng mạnh và khi có thời cơ thì thần tốc, táo bạo kiên quyết tấn công giành thắng lợi. Đồng chí là người giỏi về lý luận, khoa học quân sự và đã có nhiều cống hiến quan trọng vào công tác nghiên cứu khoa học quân sự, tổng kết chiến tranh, xây dựng ngành lịch sử quân sự Việt Namon>.

Sinh thời, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đánh giá về Đại tướng Hoàng Văn Thái: “Là vị tướng trận mạc, sống nhân hậu, tình nghĩa, được quân đội ta và nhân dân ta mến phục”.

Đại tướng Hoàng Văn Thái đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, 2 Huân chương Quân công (hạng Nhất, hạng Nhì), Huân chương Chiến thắng hạng Nhất và nhiều huân chương, phần thưởng cao quý khác.

Đại tướng Hoàng Văn Thái đã đi xa nhưng công lao và sự nghiệp của Đại tướng vẫn trường tồn cùng lịch sử dân tộc Việt Namon> và hòa vào dòng chảy truyền thống kiên cường, bất khuất của quê hương Thái Bình.

Cao Thị Hải

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh