Lịch sử xây dựng, cống hiến và trưởng thành của lực lượng TNXP Việt Nam là những trang sử vàng oanh liệt tràn đầy sự cống hiến, hy sinh và tính xung kích tình nguyện, là sự kế thừa và phát triển liên tục, là một trong những biểu tượng rực rỡ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ kính yêu. Bước trưởng thành và những đóng góp của lực lượng TNXP trong xây dựng và bảo vệ đất nước là những trang sử hào hùng trong truyền thống của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và các thế hệ thanh niên Việt Nam.

Trong lịch sử hào hùng của dân tộc ta, cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân, thanh niên Thái Bình nói chung và các thế hệ TNXP Thái Bình nói riêng đã lập nên những chiến công oanh liệt góp phần đánh thắng thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc; đưa cả nước vững bước đi lên xây dựng CNXH.

Tháng 3/1953, Đại đội TNXP chống Pháp Thái Bình được thành lập gồm 150 đội viên đã trở thành mốc son lịch sử quan trọng đánh dấu sự ra đời của lực lượng TNXP Thái Bình: đại đội với các tên gọi truyền thống C202, C207 với những nhiệm vụ chiến lược quan trọng. Hàng vạn TNXP cùng với bộ đội và dân công hoả tuyến ngày đêm  mở đường đưa hàng triệu tấn hàng lương thực, vũ khí, quân trang, quân dụng lên Tây Bắc mở đường cho chiến dịch Điện Biên Phủ. Những địa danh ác liệt như các chốt giao thông quan trọng cầu Tà Vài, ngã ba Cò Nòi, đèo Sơn La, đèo Pha Đin, đèo Lũng Lô, ngã ba Tuần Giáo, ngày đêm máy bay địch bắn phá ác liệt, TNXP không quản ngại hy sinh, gian khổ, khoét núi ngủ rừng, lập được nhiều chiến công, góp phần xứng đáng làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc. Lực lượng TNXP đã xung kích đi đầu tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh xây dựng cơ sở vật chất cho hậu phương lớn XHCN. Trong những năm chiến tranh chống đế quốc Mỹ, thế hệ TNXP của phong trào “3 sẵn sàng”, “5 xung phong” lại lên đường với quyết tâm “Xẻ dọc trường Sơn đi cứu nước”. Khẩu hiệu của TNXP “Sống bám cầu, bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, “Tiếng hát át tiếng bom”... luôn là phương châm hành động của TNXP gắn với những địa danh lịch sử Khoa Trường, Hàm Rồng, ngã ba Đồng Lộc, Bến Thuỷ, sông Gianh, Long Đại, Cổng Trời, Khe Giao, núi Nhồi, Cầu Giẽ, Lưu Xá, Ga Gôi, núi Gội... Trong bom đạn ác liệt, sống chết với kẻ thù, hàng vạn TNXP vừa anh dũng lập công xuất sắc, vừa tu dưỡng rèn luyện trưởng thành.

Qua 2 cuộc kháng chiến, tình nguyện xung phong khắp các nẻo đường của Tổ quốc, lực lượng TNXP Thái Bình đã góp phần xứng đáng cùng lực lượng TNXP cả nước viết nên bài ca giữ nước hào hùng từ chính truyền thống của quê hương và lòng yêu nước nồng nàn; từ nước mắt, mồ hôi, từ xương máu của bao đồng đội đã hy sinh cống hiến tuổi thanh xuân cho độc lập, tự do của Tổ Quốc.

Kết thúc chiến tranh, trong số gần 3 vạn TNXP Thái Bình, có nhiều anh chị đã được chọn đi học tại các trường trong và ngoài nước, được chuyển ngành công tác tại cơ quan, xí nghiệp Trung ương và địa phương, một số được nghỉ chế độ còn lại đa số các bác, các anh chị trở về quê hương tham gia lao động sản xuất. Các bác, các anh chị vẫn luôn giữ vững và phát huy phẩm chất cao quý, tinh thần cách mạng, kiên trì khắc phục khó khăn, luôn nêu cao ý thức trách nhiệm công dân, tích cực lao động sản xuất, chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tham gia bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền xây dựng quê hương ngày một đổi thay và ngày nay chung tay xây dựng nông thôn mới. 

Tấm gương anh dũng trong kháng chiến và mẫu mực trong xây dựng CNXH của các bác, các anh chị TNXP luôn là bài học thực tiễn sinh động có tính giáo dục sâu sắc với lớp lớp thế hệ trẻ. Với tinh thần trách nhiệm và lòng biết ơn vô hạn của tuổi trẻ với lớp người đi trước, những năm qua, Đoàn thanh niên và tuổi trẻ toàn tỉnh tích cực cùng với các cấp, các ngành cố gắng xoa dịu nỗi đau chiến tranh.

Dù không qua đào tạo nhưng với vinh dự trách nhiệm, sự tâm huyết, đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp đã chịu khó học hỏi, nghiên cứu, cùng với Hội Cựu TNXP tham gia giải quyết chính sách cho TNXP hoàn thành nghĩa vụ trong kháng chiến và đề nghị Ban Bí thư Trung ương Đoàn tặng kỷ niệm chương TNXP, 13 trường hợp liệt sĩ TNXP đủ điều kiện được cấp bằng Tổ quốc ghi công, hàng ngàn TNXP được hưởng trợ cấp thường xuyên, trợ cấp một lần, hưởng chế độ như thương binh..; đồng thời tổ chức thực hiện trong toàn Đoàn cuộc vận động trong ĐVTN, HSSV tình nguyện quyên góp ủng hộ các cựu TNXP có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn hàng nghìn xuất quà và xây dựng được trên 230 ngôi nhà, trên 200 công trình giếng nước sạch tặng các cựu TNXP có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. BTV Tỉnh đoàn tiếp tục chỉ đạo cuộc vận động quyên góp ủng hộ tặng thiết bị tiết kiệm điện... Hiện tại vẫn còn nhiều các bác, anh, chị chưa được hưởng các chính sách, chế độ nhà nước. Mặc dù vậy, các bác, các anh, chị vẫn luôn giữ vững và phát huy truyền thống tốt đẹp hào hùng của TNXP, mãi mãi là tấm gương để các thế hệ thanh niên noi theo.

Tiếp nối truyền thống của lực lượng TNXP Thái Bình anh hùng để kế tục xứng đáng sự nghiệp của các bác, các anh chị và thế hệ đi trước để lại, tuổi trẻ Thái Bình quyết tâm ra sức học tập, lao động và phấn đấu về mọi mặt, thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết Đại hội XI của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII đã đề ra. Xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội dân chủ công bằng văn minh, luôn phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây”, quan tâm, chăm lo và chia sẻ với các gia đình chính sách, đặc biệt là các gia đình cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn, luôn ghi nhớ lời Bác Hồ dạy lực lượng TNXP năm xưa và cả thể hệ trẻ mai sau:     

“Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên”.

Trần Hữu Nam

(Phó Bí thư Thường trực Tỉnh đoàn Thái Bình)