Sản xuất nông nghiệp của nước ta hiện nay gặp rất nhiều khó khăn do biến đổi khí hậu. Điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, sâu bệnh phát sinh gây hại không theo quy luật và một số bệnh có nguy cơ bùng phát là một trong những nguyên nhân chính làm giảm năng suất lúa, ảnh hưởng đến an ninh lương thực. Vì thế, công tác khảo nghiệm phải luôn được coi trọng từ đó tìm ra những giống lúa triển vọng đã qua khảo nghiệm nhiều vụ, có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, ổn định, chất lượng cơm ngon, khả năng chống chịu tốt với sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh bất thuận, thích ứng với biến đổi khí hậu để mở rộng. Là 1 trong 5 điểm khảo nghiệm giống cây trồng quốc gia khu vực miền Bắc, thời gian qua, Trung tâm Khuyến nông Thái Bình được đánh giá là một trong những đơn vị hoạt động xuất sắc trong lĩnh vực khảo nghiệm giống cây trồng. 

Trong khảo nghiệm giống lúa, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các doanh nghiệp sản xuất lúa giống uy tín tổ chức thực hiện các mô hình trồng khảo nghiệm giống lúa mới, từ đó đánh giá, lựa chọn những giống tốt có năng suất, chất lượng cao, thích nghi với điều kiện tự nhiên, tập quán canh tác của bà con nông dân trên địa bàn, góp phần đa dạng hóa cơ cấu cây trồng, tăng năng suất và hiệu quả sản xuất, từng bước nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích cho người dân. Năm 2019, Trung tâm đã khảo nghiệm 361 giống lúa, vụ xuân năm 2020 khảo nghiệm 114 giống lúa mới, trong đó hai giống lúa: LT2KBL và LP5 được nhiều nông dân tại các điểm trình diễn đánh giá cao. Ông Mai Văn Vịnh, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Hòa Bình (Kiến Xương) cho biết: Qua trình diễn sản xuất tại địa phương, tôi thấy hai giống lúa này có thời gian sinh trưởng vụ xuân từ 130 - 135 ngày, vụ mùa từ 105 - 110 ngày; cứng cây, dạng hình gọn, lá đòng đứng và bền; chịu thâm canh và có tiềm năng năng suất cao, ổn định. Tôi tin tưởng hai giống lúa này có thể đưa ra sản xuất trên diện rộng trong thời gian tới bởi phù hợp với công thức luân canh xuân muộn, mùa sớm của tỉnh Thái Bình.

Một giống lúa mới được khảo nghiệm tại khu khảo nghiệm của Trung tâm Khuyến nông Thái Bình tại xã Đông Hải (Quỳnh Phụ).

Thăm vùng khảo nghiệm giống lúa của Trung tâm tại xã Đông Hải (Quỳnh Phụ) vụ xuân vừa qua, hàng trăm giống lúa được quy tập, mỗi giống được gieo cấy một ô, được ký hiệu rõ ràng bằng biển bảng (tên giống, ngày gieo cấy). Khi tập hợp thành một quần thể để so sánh, điểm tốt, điểm xấu của mỗi giống lúa được thể hiện rất rõ. Để lựa chọn được giống lúa tốt, phù hợp với đồng đất của địa phương được ví như “đãi cát tìm vàng” bởi để đánh giá đặc tính nông học của một giống cây trồng là việc rất khó, vừa đòi hỏi người thực hiện phải có chuyên môn sâu, vừa phải đầu tư cơ sở vật chất rất tốn kém; chưa kể tới sự phong phú của bộ giống lúa.

Ông Nguyễn Minh Hưng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Thái Bình cho biết: Mỗi năm, Trung tâm Khuyến nông khảo nghiệm hàng trăm giống lúa mới. Vì vậy, muốn khẳng định giống nào ưu việt nhất thì phải có vùng khảo nghiệm đủ rộng. Quỹ đất của tỉnh hạn chế, chúng tôi hiện đang thuê lại 3ha ruộng ở xã Đông Hải (Quỳnh Phụ) làm vùng khảo nghiệm. Trung tâm Khuyến nông Thái Bình được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lựa chọn là 1 trong 5 điểm khảo nghiệm giống cây trồng quốc gia khu vực miền Bắc. Đây là một lợi thế rất lớn bởi chúng tôi được tiếp cận với nhiều giống cây trồng mới, đa dạng trong công tác khảo nghiệm từ đó lựa chọn được những bộ giống tốt... Tuy nhiên, một trong những yêu cầu khi làm điểm khảo nghiệm giống cây trồng quốc gia đó là phải có địa điểm ổn định, rất mong được tỉnh sớm bố trí cho Trung tâm quỹ đất làm vùng khảo nghiệm.

Qua công tác khảo nghiệm, nhiều giống lúa mới như: TBR225, Thiên ưu 8, Đài Thơm 8, ĐS1, QJ4, J02... được đưa vào sản xuất đã thực hiện mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng lúa gạo, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực trong bối cảnh đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp do tốc độ đô thị hóa. Các loại giống lúa mới còn có khả năng chống chịu sâu bệnh hại, điều này đã giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, bảo đảm các điều kiện cho một nền sản xuất nông nghiệp sạch.

Ngân Huyền