Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-VKSTC, ngày 18/12/2023 của VKSND tối cao về công tác của ngành kiểm sát nhân dân năm 2024 và Kế hoạch công tác năm 2024 của VKSND tỉnh, VKSND huyện Thái Thụy đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của đơn vị, trọng tâm là quản lý hồ sơ vụ án, xây dựng sơ đồ hóa chứng cứ trong giải quyết các vụ án. 

Điển hình như vụ án hình sự sử dụng trái phép chất ma tuý, ngày 22/12/2023, tại khu vực thôn Bái Thượng (Dương Phúc), Công an xã Dương Phúc phối hợp với Phòng Phòng, chống tội phạm, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1 phát hiện và bắt quả tang Nguyễn Văn Nam, sinh năm 1991, trú tại thôn Bái Thượng (Dương Phúc) và Nguyễn Văn Toản, sinh năm 1980, trú tại thôn Hệ (Thụy Ninh) có hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, loại Methaphetamine; ngoài 2 đối tượng tham gia còn có thêm Vũ Quang Nghĩa (Dương Phúc). Qua quá trình điều tra, Nguyễn Văn Nam là người khởi xướng và trực tiếp đi mua ma túy của Vũ Hoàng Long, sinh năm 1995, trú tại thôn Bái Thượng (Dương Phúc) để sử dụng trái phép chất ma túy. Tại phiên tòa xét xử ngày 7/6/2024, ban đầu bị cáo Vũ Hoàng Long không nhận tội mua bán trái phép chất ma túy nhưng qua công tác số hóa hồ sơ, trình chiếu bằng hình ảnh, việc tái hiện lại các tài liệu chứng cứ thu thập được có trong hồ sơ vụ án, như: hình ảnh về vật chứng thu giữ, hình ảnh về lời khai, hiện trường vụ án… cuối cùng buộc Long phải cúi đầu nhận tội. 

Kiểm sát viên Trần Thị Tình được phân công trực tiếp giải quyết vụ án cho biết: Sau khi nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, tôi tóm tắt các nội dung chính của vụ án, từ đó tiến hành xây dựng sơ đồ tư duy bằng phần mềm X-mind và tiến hành số hóa các tài liệu có trong hồ sơ vụ án. Sơ đồ phản ánh toàn bộ quá trình tố tụng, nội dung vụ án, lý lịch bị can, hệ thống chứng cứ, các vấn đề liên quan đến việc giải quyết vụ án; các diễn biến khai báo quanh co, mâu thuẫn của bị can…, từng luận cứ được đính kèm các link mở ra hình ảnh để phục vụ cho công tác báo cáo, nghe, đánh giá và thảo luận về vụ án một cách khách quan, đúng đắn. Việc xây dựng sơ đồ tư duy và số hóa hồ sơ đối với vụ án đã đem lại hiệu quả cao, thuận lợi cho việc thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử tại phiên tòa, đặc biệt là tại phần tranh luận khi bị cáo không nhận tội. Kết quả xét xử đủ chứng cứ để buộc tội, bị cáo buộc phải khai nhận hành vi phạm tội của mình và phải chịu mức án nghiêm minh của pháp luật. 

Sau hơn 1 năm thực hiện báo cáo án bằng sơ đồ tư duy, đã nâng cao chất lượng hoạt động nghe báo cáo giải quyết án, hệ thống được nội dung, các tình tiết trong vụ án và các tài liệu chứng cứ chứng minh, đây là một trong những giải pháp quan trọng trong việc tập trung nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự, nhất là chống oan, sai và bỏ lọt tội phạm. 

Trong 6 tháng đầu năm 2024, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Thái Thụy số hóa 40% vụ án mới tiếp nhận, thực hiện 11 vụ án sơ đồ tư duy.

Kiểm sát viên Vũ Thị Thủy, phụ trách bộ phận kiểm sát giải quyết án hình sự cho biết: Năm 2023 và 6 tháng đầu năm 2024, thực hiện các chỉ tiêu về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, lĩnh vực công tác đã đạt và vượt các chỉ tiêu đề ra. VKSND huyện đã phối hợp với Tòa án nhân dân huyện thực hiện số hóa hồ sơ 90 vụ hình sự; thực hiện 21 vụ án báo cáo bằng sơ đồ tư duy; 2 phiên tòa xét xử truyền hình trực tuyến hai cấp. Bên cạnh việc tham gia đầy đủ các buổi tập huấn do VKSND cấp trên tổ chức, mỗi kiểm sát viên trong bộ phận còn nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ bằng cách tự tham khảo, học tập và tìm phương pháp phù hợp để thực hiện tốt công tác này; chủ động đề xuất các vụ án có tính chất phức tạp, nhiều người tham gia tố tụng để lựa chọn báo cáo án bằng sơ đồ tư duy, số hóa hồ sơ.

Không chỉ các vụ án hình sự, các vụ án dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động…VKSND huyện Thái Thụy tập trung giải quyết vụ án bằng việc xây dựng sơ đồ tư duy, phấn đấu ứng dụng “phòng họp không giấy tờ”; quản lý số liệu báo cáo bằng phần mềm công nghệ thông tin; nghiên cứu và khai thác hữu ích các ứng dụng công nghệ thông tin văn phòng vào việc giải quyết các vụ án như phần mềm tính án phí, phần mềm tính thời hạn tố tụng. 

Kiểm sát viên Phạm Thị Thanh Hải, phụ trách bộ phận chia sẻ: Năm 2023 và 6 tháng đầu năm  2024, bộ phận chúng tôi đã thực hiện số hóa hồ sơ, trình chiếu tài liệu bằng hình ảnh tại phiên tòa được 45 vụ án. Thực hiện số hóa hồ sơ giúp công tác lưu trữ được khoa học, kiểm sát viên dễ tìm kiếm tài liệu khi cần, nhất là vụ việc qua nhiều năm công tác. Bên cạnh đó, trình chiếu tài liệu tại phiên tòa giúp cho các đương sự tham gia phiên tòa dễ hiểu và hình dung khi được nhìn rõ và trực tiếp các tài liệu đã được thu thập có trong hồ sơ, nhất là các tài liệu có liên quan đến sơ đồ thửa, giấy tờ đất, nội dung hợp đồng. Một số sơ đồ tư duy điển hình chúng tôi sử dụng như: sơ đồ hình tròn; sơ đồ hình luồng hoặc đa luồng; sơ đồ hình cây; sơ đồ tư duy ngang/dọc/quy trình; bảng biểu… tuỳ vào quy mô, phạm vi, tính chất, mức độ hành vi phạm tội phức tạp của các vụ án để sử dụng sơ đồ tư duy.

Ông Nguyễn Cao Cường, Viện trưởng VKSND huyện Thái Thụy cho biết: Thời gian tới, VKSND huyện Thái Thụy tiếp tục tăng cường hơn nữa việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác nghiệp vụ, bảo đảm thực hiện hiệu quả 100% phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin, tập trung áp dụng vào việc xây dựng báo cáo án bằng sơ đồ tư duy và đẩy mạnh việc số hóa hồ sơ vụ án, vụ việc. Tích cực tham gia vào quá trình chuyển đổi số theo lộ trình của VKSND tối cao, góp phần nâng cao hiệu quả công tác chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.

Nguyễn Thắm