Sau ngày 30/3/2025, các cơ sở nhà ở nhiều tầng, chung cư mini và nhà trọ chưa đáp ứng yêu cầu PCCC sẽ buộc phải dừng hoạt động cho đến khi hoàn tất việc khắc phục. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn Thế Truyền, Công ty Luật Thiên Thanh, Đoàn luật sư Thành phố Hà Nội về các vấn đề liên quan quy định này khi thời hạn chót đã đến. 

Phóng viên: Thưa luật sư, trong trường hợp không kịp hoàn thành việc nâng cấp hệ thống PCCC trước ngày 30/3/2025, chủ nhà trọ có thể xin gia hạn hoặc có biện pháp pháp lý nào để tránh bị đình chỉ hoạt động không? 

Luật sư Nguyễn Thế Truyền: Theo điểm b, mục 5 của Chỉ thị 19/CT-TTg 2024, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải rà soát, kiểm tra và hướng dẫn các giải pháp đảm bảo an toàn PCCC đối với nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ, bao gồm chung cư mini, nhà ở kết hợp kinh doanh và nhà trọ. Chủ cơ sở, chủ hộ gia đình phải cam kết lộ trình thực hiện và hoàn thành các biện pháp này trước ngày 30/3/2025. Sau thời hạn trên, nếu chưa đáp ứng yêu cầu, cơ sở sẽ phải dừng hoạt động cho đến khi hoàn thành. Do chỉ thị đã ban hành từ năm 2024 và có đủ thời gian để thực hiện, việc xin gia hạn sẽ không được chấp nhận. 

Luật sư Nguyễn Thế Truyền, Công ty Luật Thiên Thanh, Đoàn luật sư Thành phố Hà Nội.

Phóng viên: Thưa ông, những chủ nhà trọ không đủ điều kiện tài chính để cải tạo hệ thống PCCC có giải pháp nào để tiếp tục kinh doanh không? 

Luật sư Nguyễn Thế Truyền: Theo Chỉ thị 19/CT-TTg, từ sau ngày 30/3/2025, chung cư mini, nhà ở kết hợp kinh doanh và nhà trọ không đạt yêu cầu PCCC sẽ buộc phải dừng hoạt động. Nếu muốn tiếp tục hoạt động kinh doanh, các chủ nhà trọ phải cải tạo hệ thống PCCC theo quy định. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các chủ kinh doanh về kinh phí cải tạo, bởi việc nâng cấp hệ thống PCCC theo tiêu chuẩn không hề rẻ. Giải pháp khả thi là tìm kiếm nguồn hỗ trợ tài chính, vay vốn hoặc hợp tác với đơn vị cung cấp dịch vụ PCCC có giá hợp lý nhưng vẫn đảm bảo đúng tiêu chuẩn an toàn. 

Phóng viên: Việc thực thi quy định này có khiến chủ nhà trọ tăng giá thuê để bù đắp chi phí nâng cấp, đồng thời làm giảm nguồn cung chỗ ở giá rẻ cho sinh viên, công nhân và người lao động thu nhập thấp hay không? 

Luật sư Nguyễn Thế Truyền: Việc giá thuê trọ có tăng hay không phụ thuộc vào thỏa thuận giữa chủ nhà và người thuê, vì đây là quan hệ dân sự, nơi các bên được tự do thương lượng. Tuy nhiên, khi chi phí cải tạo hệ thống PCCC tăng, nhiều nhà trọ không đủ điều kiện hoạt động sẽ buộc phải đóng cửa, dẫn đến nguồn cung giảm. Trong khi đó, nhu cầu thuê trọ của sinh viên, công nhân và lao động thu nhập thấp vẫn cao, thậm chí ngày càng tăng. Sự mất cân đối giữa cung và cầu này có thể đẩy giá thuê trọ lên, đặc biệt là với những phòng trọ giá rẻ, ảnh hưởng trực tiếp đến nhóm thu nhập thấp. 

Phóng viên: Người thuê trọ hoặc người mua căn hộ chung cư mini sẽ chịu những tổn thất gì nếu nơi ở bị buộc dừng hoạt động? Họ có được nhận bồi thường hoặc hỗ trợ nào không? 

Luật sư Nguyễn Thế Truyền: Khi nhà trọ hoặc chung cư không đủ điều kiện PCCC và buộc phải dừng hoạt động, những người bị ảnh hưởng trực tiếp là người thuê trọ và người mua căn hộ. Họ không chỉ phải tìm nơi ở mới với nguy cơ giá thuê tăng cao mà còn tốn thêm chi phí vận chuyển, chuyển nhà. Ngoài ra, người thuê có thể đối mặt với rủi ro mất tiền đặt cọc nếu hợp đồng không quy định rõ về hoàn cọc trong trường hợp này. Đối với người mua căn hộ chung cư mini, thiệt hại còn lớn hơn, vì họ đã bỏ ra một khoản tiền lớn để sở hữu căn hộ nhưng có thể mất quyền sử dụng nếu tòa nhà bị đình chỉ hoạt động. Việc được bồi thường hay hỗ trợ phụ thuộc vào nội dung hợp đồng mua bán hoặc thuê trọ. Nếu hợp đồng không quy định rõ ràng, việc yêu cầu bồi thường sẽ gặp khó khăn. Theo quy định, chủ nhà trọ và chủ tòa nhà chung cư có trách nhiệm đảm bảo hệ thống PCCC theo tiêu chuẩn. Nếu họ không tuân thủ dẫn đến việc bị đình chỉ hoạt động, lỗi thuộc về họ. Người thuê trọ hoặc người mua căn hộ có quyền yêu cầu bồi thường hoặc khởi kiện nếu thấy quyền và lợi ích của mình bị xâm phạm. Tòa án sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể để quyết định việc bồi thường. 

Phóng viên: Cơ quan chức năng có trách nhiệm gì trong việc kiểm tra, giám sát và hỗ trợ chủ nhà trọ thực hiện quy định về PCCC? Chính quyền địa phương cần làm gì để đảm bảo người dân không bị ảnh hưởng tiêu cực khi nhà trọ hoặc chung cư mini bị dừng hoạt động? 

Luật sư Nguyễn Thế Truyền: Chính quyền đóng vai trò quan trọng trong việc đưa quy định PCCC từ văn bản vào thực tiễn thông qua công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát chặt chẽ. Họ cần chỉ đạo rà soát, phân loại và hướng dẫn các biện pháp đảm bảo an toàn PCCC, đồng thời đốc thúc việc thực hiện trong thời gian qua. Bên cạnh đó, để giảm thiểu tác động tiêu cực khi nhà trọ hoặc chung cư mini dừng hoạt động, chính quyền cần có các biện pháp hỗ trợ người dân. Trước tiên, cần phối hợp với chủ nhà trọ, chủ chung cư để thông báo sớm về việc dừng hoạt động, đảm bảo cư dân có đủ thời gian tìm nơi ở mới. Tiếp theo, cần rà soát và công bố danh sách các cơ sở cho thuê đáp ứng tiêu chuẩn PCCC, giúp người dân dễ dàng tìm kiếm chỗ ở an toàn. Việc này đòi hỏi cải thiện cơ chế tiếp cận thông tin thông qua nhiều kênh, phương thức khác nhau. Ngoài ra, chính quyền có thể làm việc với các chủ nhà trọ để khuyến khích họ không tăng giá thuê quá cao hoặc hỗ trợ người thuê bị ảnh hưởng. Do đây là thỏa thuận dân sự nên rất khó can thiệp trực tiếp, nhưng chính quyền có thể vận động để tạo sự đồng thuận. Nếu có đủ nguồn lực, địa phương cũng có thể hỗ trợ tạm thời bằng việc cung cấp nơi ở hoặc hỗ trợ tài chính hợp lý cho người thuê gặp khó khăn. 

Trân trọng cảm ơn ông!

Theo: vtv.vn