PV: Luật Ðất đai sửa đổi sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7 tới. Khi Luật đi vào cuộc sống, theo ông có giảm được đáng kể những bức xúc liên quan đến đất đai?

Ông Nguyễn Xuân Khánh: So với Luật Ðất đai năm 2003, Luật Ðất đai sửa đổi có nhiều điểm mới, như đã quy định cụ thể các quyền, nghĩa vụ của Nhà nước đối với người sử dụng đất, bổ sung những nội dung cơ bản trong việc điều tra, đánh giá về tài nguyên đất đai để phục vụ cho kinh tế - xã hội mà Luật Ðất đai năm 2003 chưa quy định cụ thể. Ðồng thời, tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật đất đai đối với khu vực nông nghiệp nhằm tạo điều kiện đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nâng thời hạn giao đất nông nghiệp trong hạn mức lên 50 năm; quy định chặt chẽ chế độ quản lý, sử dụng đất trồng lúa, đất có rừng. Luật đã quy định rõ mối quan hệ giữa quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của từng cấp; thu hẹp các trường hợp được Nhà nước giao đất, chuyển cơ bản sang áp dụng hình thức thuê đất; thực hiện cơ chế đấu giá quyền sử dụng đất khi giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất.

Luật cũng quy định cụ thể điều kiện được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, có chế tài mạnh để xử lý đối với các trường hợp đất đã được giao, cho thuê nhưng không đưa vào sử dụng, chậm sử dụng, nhằm lựa chọn nhà đầu tư có năng lực. Tóm lại là thu hẹp trường hợp thu hồi đất; định giá đất theo mục đích sử dụng, phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường gồm bảng giá đất và giá đất cụ thể; thông tin về đất đai công khai minh bạch... Tôi cho rằng, Luật Ðất đai sửa đổi có ý nghĩa rất quan trọng góp phần hạn chế tiêu cực và bảo đảm sinh kế cho người có đất bị thu hồi, giảm sự bức xúc của nhân dân, hạn chế tình trạng khiếu nại về đất đai. Tuy nhiên, những bức xúc của người dân liên quan đến lĩnh vực đất đai đều là những vấn đề tích tụ trong nhiều năm qua, nên khó giải tỏa được ngay mà cần có thêm nhiều thời gian sau khi luật đi vào cuộc sống.

PV: Xin ông cho biết những nội dung cụ thể đối với các quy định về thu hồi đất trong Luật Ðất đai sửa đổi?

Ông Nguyễn Xuân Khánh: Luật Ðất đai sửa đổi đã xác định rõ và quy định cụ thể những trường hợp Nhà nước thu hồi đất nhằm khắc phục, loại bỏ tình trạng thu hồi đất tràn lan. Theo đó, Nhà nước chỉ thu hồi đất đối với các dự án đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư; dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư và một số trường hợp được hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét thông qua chủ trương thu hồi đất. Nhà nước chủ động thu hồi đất theo kế hoạch sử dụng đất, lập quỹ phát triển đất, tạo quỹ đất “sạch” để đấu giá quyền sử dụng. Luật bổ sung trình tự, thủ tục cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; trình tự cưỡng chế thu hồi đất; chế tài về xử lý tài chính. Trong đó, đối với các dự án đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất nhưng không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được chậm sử dụng đất thêm 24 tháng nhưng trong thời gian này phải nộp thêm một khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, thuê đất trong thời gian này; sau 24 tháng được chậm tiến độ nếu vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước sẽ thu hồi đất và không bồi thường, trừ trường hợp do bất khả kháng.

PV: Quyền lợi của người bị thu hồi đất được bảo đảm như thế nào trong Luật Ðất đai sửa đổi, thưa ông?

Ông Nguyễn Xuân Khánh: Luật đã quy định đầy đủ, chi tiết về các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất, như: hỗ trợ đời sống sản xuất, đào tạo chuyển đổi nghề và tạo việc làm, tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở mà phải di chuyển chỗ ở và một số khoản hỗ trợ khác. Giá đất bồi thường không áp dụng theo bảng giá đất mà áp dụng giá đất cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất. UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện phương án đào tạo, chuyển đổi nghề, hỗ trợ tìm kiếm việc làm cho người có đất thu hồi là đất nông nghiệp, đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ và phê duyệt đồng thời với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Với những người dân bị thu hồi đất, mục tiêu an sinh phải đặt lên cao nhất. Khi thu hồi đất mà phải bố trí tái định cư thì UBND tỉnh, huyện có trách nhiệm tổ chức lập và tổ chức thực hiện dự án tái định cư trước khi thu hồi đất. Khu tái định cư tập trung phải bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng; phù hợp với điều kiện, phong tục, tập quán của từng vùng, miền. Luật bổ sung quy định xử lý đối với trường hợp chậm chi trả bồi thường do lỗi của cơ quan Nhà nước, lỗi của người có đất thu hồi gây ra. Trường hợp chậm thu hồi, Nhà nước phải trả lãi suất cho người dân bị thu hồi. Nếu người dân không nhận bồi thường, khoản tiền đó được gửi kho bạc, người nhận bồi thường không được hưởng lãi suất. Luật quy định cụ thể hơn về quyền tham gia của người dân trong quá trình đo đạc, kiểm đếm tài sản, tài sản gắn liền với đất; lập và thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

PV: Ðể Luật Ðất đai sửa đổi sớm phát huy hiệu quả trong cuộc sống, công việc trước mắt cần được chú trọng là gì, thưa ông?

Ông Nguyễn Xuân Khánh: Ðể Luật sớm đi vào cuộc sống, ngay từ đầu tháng 2, Sở TN&MT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 06/CT-UBND ngày 8/2/2014 về việc triển khai thi hành Luật Ðất đai và Kế hoạch số 14/KH-UBND ngày 7/3/2014 tổ chức triển khai thi hành Luật Ðất đai; phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành trong triển khai thi hành Luật Ðất đai, trong đó tập trung công tác tuyên truyền phổ biến luật và rà soát ban hành các văn bản quy định của địa phương để triển khai đồng thời với luật.

Trong thời gian vừa qua thực hiện chỉ đạo của Bộ TN&MT, Sở tập trung tham gia ý kiến xây dựng dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật Ðất đai sửa đổi. Ðồng thời, tập trung dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật về đất đai thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh để bảo đảm việc áp dụng đúng quy định của Luật Ðất đai và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Cùng với đó, đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến nội dung của Luật Ðất đai sửa đổi đến mọi người dân để hiểu và thực hiện tốt.

PV: Xin cảm ơn ông!

Minh Nguyệt

                                         (Thực hiện)