Thạc sĩ Trần Khánh Long, Trường Đại học Y tế công cộng cho biết, cùng với việc nghiên cứu trên địa bàn 5 tỉnh khác, Trường Đại học Y tế công cộng và Hội Y tế công cộng Việt Nam đã nghiên cứu thực trạng vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHCTL) trên địa bàn tỉnh. Qua điều tra, nghiên cứu thực tế cho thấy, các cửa hàng, quầy, quán có khá nhiều cách để “lách” các quy định của pháp luật về PCTHCTL. Vi phạm quy định về trưng bày, bán thuốc lá còn phổ biến.

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định, việc bày, bán thuốc lá phải đáp ứng các yêu cầu như: doanh nghiệp, đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá phải có giấy phép bán thuốc lá theo quy định. Người chịu trách nhiệm tại điểm bán của đại lý bán buôn, bán lẻ thuốc lá phải treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi. Đại lý bán lẻ, quầy, quán bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một tút hoặc một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá. Không được bán thuốc lá tại các cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành cho trẻ em, khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao, không bán thuốc lá tại nơi làm việc, quán karaoke, khách sạn, phương tiện giao thông công cộng… Luật cũng quy định, không được bày, bán thuốc lá phía ngoài cổng nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, THCS, THPT… trong phạm vi 100m tính từ ranh giới khuôn viên gần nhất của cơ sở đó. Tuy nhiên, kết quả khảo sát thực tế trên địa bàn tỉnh của Trường Đại học Y tế công cộng, Hội Y tế công cộng Việt Nam và kết quả các đợt kiểm tra của Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại của thuốc lá tỉnh cho thấy, các cửa hàng, đại lý bán buôn, bán lẻ thuốc lá hầu như không treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi. Khi bán thuốc lá, người bán cũng không hỏi người mua đã đủ 18 tuổi chưa. Hầu như các đại lý, cửa hàng bán lẻ thuốc lá vẫn trưng bày nhiều bao, nhiều tút thuốc lá của một nhãn hiệu mà không chú trọng thực hiện nghiêm quy định của pháp luật. Ngoài việc một số nhà sản xuất thuốc lá chưa thực hiện đúng quy định in trên vỏ bao thuốc phải có đủ 50% trở lên diện tích hình ảnh, chữ cảnh báo hút thuốc lá có hại cho sức khỏe hoặc nếu có in dòng chữ cấm bán thuốc lá cho trẻ em dưới 18 tuổi nhưng in chữ nhỏ, khó đọc, vì vậy, hiệu quả cảnh báo không cao, còn có nhiều cửa hàng bày, bán thuốc lá lách luật khi chỉ trưng bày đúng một tút, một bao của một nhãn thuốc nhưng lại trưng bày nhiều vỏ tút, hộp, bao thuốc lá (không có điếu thuốc bên trong) để gây sự chú ý. Nhiều nơi trưng bày bao, tút thuốc lá nằm ngang thay vì để đứng, vì thế không nhìn thấy các hình ảnh cảnh báo hút thuốc lá có hại cho sức khỏe. Nhiều cửa hàng, đại lý bánh kẹo, thuốc lá, quán nước cách trường học trong phạm vi 100m hầu như vẫn bày bán, kinh doanh thuốc lá. Bên cạnh những vi phạm trên, qua đợt kiểm tra thực tế thực thi pháp luật PCTHCTL của Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại của thuốc lá tỉnh cũng cho thấy, có nhiều nơi thực hiện khá nghiêm túc quy định về bày, bán thuốc lá. Điển hình là trong khuôn viên các cơ sở y tế, trường học không phát hiện hàng quán có trưng bày và bán thuốc lá, điều này đã góp phần tích cực để các đơn vị thuộc ngành Y tế, Giáo dục thực hiện việc xây dựng môi trường không khói thuốc.

Từ thực trạng vi phạm quy định về trưng bày, bán thuốc lá, rất cần sự vào cuộc sát sao của các cấp, các ngành và toàn thể người dân. Trước mắt, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để mỗi người dân nâng cao nhận thức, từ đó thực hiện đúng quy định của pháp luật về PCTHCTL. Tuy nhiên, việc tuyên truyền cần phải thực hiện thường xuyên, liên tục, bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú, thiết thực, có như thế mới góp phần hiệu quả vào công tác PCTHCTL trên địa bàn tỉnh.

Hà Dung