Trước đây, gia đình chị Nguyễn Thị Thúy, thôn Nam Tiến chỉ trồng vài cây mít dai vàng lấy quả ăn. Sau thấy hiệu quả kinh tế cao, gia đình chị thay thế dần những cây ăn quả khác bằng cây mít dai vàng bản địa. Hiện trong vườn nhà chị có khoảng 60 cây mít, trong đó 50 cây có tuổi đời từ 5 - 20 năm đã cho quả. Mỗi năm gia đình chị thu gần 100 triệu đồng từ bán quả mít. 

Chị Thúy cho biết: Cách đây 20 năm, tôi đã nhận ra giá trị kinh tế do cây mít dai vàng của địa phương mang lại, vì vậy từ vài cây mít do bố mẹ trồng tôi đã nhân rộng ra cả vườn, thực hiện chuyển đổi những diện tích ruộng cấy lúa kém hiệu quả thành vườn trồng mít dai vàng. Ưu điểm của mít dai vàng là múi dày, nhiều mật, thơm ngon hơn các loại mít khác. Giống mít này rất sai quả, thời gian thu hoạch dài, ít công chăm sóc. Từ lâu, cây mít dai vàng đã đem lại nguồn thu nhập chính cho gia đình tôi.

Vài năm trở lại đây khi đặc sản mít dai vàng Hà Giang được nhiều người biết đến, nhu cầu thưởng thức của người dân trong và ngoài huyện tăng nhanh, các gia đình ở đây đã cải tạo vườn tạp, lấp ao, chuyển đổi những diện tích cấy lúa kém hiệu quả sang trồng mít. UBND xã đã quy hoạch và triển khai vùng chuyên trồng mít dai vàng với diện tích trên 10ha để bảo tồn, phát triển giống mít quý này. Hiện nay, diện tích trồng mít của toàn xã trên 30ha, mỗi năm cho thu hoạch khoảng 900 tấn quả. Năm 2022, HTX Bảo tồn và phát triển mít dai vàng Hà Giang được thành lập đã nhân được 5,3 vạn cây giống cung cấp cho thị trường trong tỉnh. Dự kiến năm 2023 HTX tiếp tục nhân khoảng 15 vạn cây giống mít dai vàng. Năm nay, HTX đã đầu tư hệ thống máy làm mít sấy dẻo, mít tươi đóng gói vừa giúp bà con tiêu thụ mít vừa giúp người tiêu dùng có mít dai vàng ăn quanh năm, đặc biệt tiện lợi khi mang ra tỉnh ngoài biếu, tặng. 

Anh Đặng Văn Khang, thành viên HTX chia sẻ: Năm 2022, HTX mới chỉ thu mua được khoảng 13 tấn mít cho bà con để lấy hạt nhân giống và bán mít tươi. Nhưng năm nay, HTX dự kiến tiêu thụ trên 20 tấn mít cho bà con, duy trì 2 sản phẩm cũ, đồng thời làm mới sản phẩm mít tươi đóng gói và mít sấy dẻo. Để làm ra sản phẩm bảo đảm chất lượng, thơm ngon, an toàn, HTX lựa chọn quả từ những cây đầu dòng đã được Sở Khoa học và Công nghệ công nhận và những cây mít lâu năm. Vì vậy, sản phẩm của HTX chế biến đến đâu tiêu thụ hết đến đó, làm không kịp trả hàng cho khách. Sau khi cung cấp ra thị trường, mong muốn khách hàng có phản hồi để HTX rút kinh nghiệm phục vụ khách hàng được tốt hơn.

Chị Nguyễn Thị Kiều Anh, thành phố Thái Bình cho biết: Mít dai vàng Hà Giang nổi tiếng về độ ngon, ngọt nên hàng năm tôi đều mua về cho mọi người trong gia đình thưởng thức. Năm nay tôi biết Hà Giang có sản phẩm mới là mít sấy dẻo và mít tươi bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, giá thành cũng rẻ, đặc biệt là để được lâu dài nên tôi mua về để gia đình dùng, ai ăn cũng khen. Mong rằng đợt tới HTX tiếp tục chế biến ra nhiều sản phẩm mới để bà con được thưởng thức.

HTX Bảo tồn và phát triển mít dai vàng Hà Giang đã xây dựng website giới thiệu sản phẩm, từng bước đưa mít dai vàng lên sàn giao dịch thương mại điện tử; đồng thời, thông qua mạng xã hội như facebook, zalo và những người con Hà Giang đang sinh sống, học tập trên khắp mọi miền Tổ quốc và nước ngoài để giới thiệu đặc sản mít bản địa. UBND xã đang hoàn thiện thủ tục đề nghị tỉnh công nhận mít dai vàng là sản phẩm OCOP trong năm 2023 và tiếp tục triển khai xây dựng mô hình nâng cao giá trị sản xuất cây mít dai vàng, phát triển nông nghiệp gắn với du lịch trải nghiệm. 

Ông Chu Văn Thịnh, Chủ tịch UBND xã cho biết: Cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên quan tâm chỉ đạo HTX thu mua sản phẩm mít của nhân dân và tạo điều kiện nâng cao giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích cũng như tạo điều kiện để HTX phát triển. Đã có rất nhiều đoàn ở các địa phương đến thăm các vườn mít, đặc biệt các cháu học sinh khi được nghỉ hè cũng đã đến địa phương du ngoạn trên sông ngắm cảnh đẹp đôi bờ, thăm các vườn mít trĩu quả, thăm cơ sở sản xuất của HTX, thưởng thức những sản phẩm chất lượng làm từ mít. Trên cơ sở đó, chúng tôi sẽ gắn với du lịch tâm linh, hoạt động thể thao liên kết trong xã với các địa phương lân cận để góp phần phát triển kinh tế của địa phương.

Đạp vịt, ngắm cảnh, ngắm những cây mít trĩu quả trên dòng sông thơ mộng ở xã Hà Giang. 

Em Đoàn Vĩnh Kỳ, phường Bồ Xuyên (thành phố Thái Bình) chia sẻ: Hè này em về Hà Giang được tham gia du lịch trải nghiệm ngay tại địa phương em rất thích. Đầu tiên em được dẫn đi ngắm những cây mít xanh mướt, sai quả và hoa lá hai bên bờ sông rất thơ mộng và được nghe giới thiệu về cách trồng, chăm sóc, cách lựa mít chín, lựa quả ngon. Sau đó chúng em được tham gia vào các công đoạn chế biến và thưởng thức luôn các sản phẩm làm từ mít ở đây. Hoạt động này thật bổ ích và ý nghĩa, em mong xã Hà Giang tiếp tục nghiên cứu, tổ chức tốt, nhiều hơn nữa các hoạt động ngay tại địa phương gắn nông nghiệp với phát triển du lịch sinh thái để nhiều người được trải nghiệm.

Từ giá trị, hiệu quả kinh tế, tiềm năng du lịch nông nghiệp do cây mít mang lại, người dân Hà Giang mong muốn các cấp, các ngành tiếp tục hỗ trợ để địa phương xây dựng thương hiệu mít dai vàng Hà Giang có chỗ đứng vững trên thị trường, trở thành đặc sản giúp người nông dân có thu nhập cao, ổn định.

Chế biến sản phẩm từ mít dai vàng của HTX Bảo tồn và phát triển mít dai vàng Hà Giang. 

Thu Hiền