Từ năm 1999, Ðại lễ Phật đản vào ngày rằm tháng 4 đã được Liên hợp quốc công nhận là lễ hội văn hóa tâm linh thế giới. Cùng với lễ Phật thành đạo, lễ Phật nhập niết bàn, ngày lễ Phật đản cấu thành nên lễ Tam hợp mà Liên hợp quốc gọi là Vesak.

Hàng năm, Ðại lễ Phật đản được Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức long trọng. Ngoài buổi lễ chính vào đúng ngày rằm tháng 4 với hàng nghìn Phật tử tham gia, các chùa còn tổ chức nhiều hoạt động như văn nghệ mừng ngày Phật đản với chủ đề ca ngợi Phật giáo, ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước... Cùng với đó là lễ phóng sinh, các buổi thuyết giảng Phật pháp. Ðối với mỗi Phật tử, niềm hạnh phúc là được cùng các quý sư cô, sư bác kết hoa, nấu nước thơm, trang trí lễ đài, dọn dẹp sân chùa... Niềm hạnh phúc trong ngày Ðản sinh như một điều gì đó rất đỗi tự nhiên từ trong tâm thức mà mọi công việc đều được thực hiện sao cho không gây tốn kém, không phung phí vốn là đạo lý nhà Phật.

Quan trọng nhất trong mỗi lễ kỷ niệm ngày sinh của đức Phật là nghi thức tắm tượng Phật xuất phát từ truyền thuyết có hai vị Long vương phun hai dòng nước, một dòng nóng, một dòng lạnh tắm cho thái tử Tất Ðạt Ða trong ngày ngài sinh ra. Hai dòng nước ấy tượng trưng cho những nghịch cảnh của cuộc đời, cho những buồn vui, sướng khổ mà mỗi người đều trải qua. Các Phật tử, không phân biệt tuổi tác, địa vị, giàu nghèo đều hoan hỉ xếp hàng, tâm niệm Phật, miệng niệm Phật, kiên nhẫn chờ đợi tới lượt mình tiến lên lễ đài múc gáo nước thơm tưới lên hai vai của tượng Phật sơ sinh. Trong khi tắm Phật, mỗi người lắng lòng thanh tịnh, tâm nguyện rằng: Dù trên đời có gặp nghịch cảnh hay thuận cảnh, phải lòng hay trái lòng, tâm vẫn phải bình tĩnh, thản nhiên. Việc làm này phần nào giúp chuyển hóa tâm trạng của con người từ phiền não, khổ đau thành an lạc, hạnh phúc.

Ngày Phật đản còn là ngày không sát sinh. Từ trước đó, các Phật tử thường phóng sinh những con vật bé nhỏ như chim, cá... với ý nghĩa tạo niềm vui, hiến dâng sự sống. Ðây cũng là sự từ bi để báo ơn đức Phật. Ngoài ra, tất cả Phật tử đều ăn chay để bày tỏ lòng thành. Việc ăn chay trong ngày Phật đản ý nghĩa sâu xa còn là mong ước gột sạch mọi tội lỗi.

Trong dịp diễn ra Ðại lễ Phật đản, các hoạt động thiện nguyện, quyên góp, thăm hỏi động viên những gia đình có hoàn cảnh khó khăn cũng được Giáo hội Phật giáo tỉnh và một số chùa tổ chức. Tại một số nước châu Á như Sri Lanka, trong ngày Phật đản không ai bị đói bụng vì mỗi nhà đều làm một mâm cơm để trước cửa, ai cũng có thể ăn.

Giữa nhịp sống hối hả thường nhật, ngày Phật đản cùng những ngày lễ khác của Phật giáo như níu kéo mỗi người vào một không gian thanh tịnh để có thể sống chậm hơn, cảm nhận cuộc sống ý nhị, sâu sắc hơn. Và rồi, sau mỗi lần đi chùa về có thể bớt đi những đố kị, kiêu căng, ích kỷ nhỏ nhoi, có thể sống hiền hòa, biết bao dung, tha thứ. Ðồng thời, mỗi Phật tử hãy truyền đi những giáo lý tốt đẹp tới những người xung quanh để cuộc sống thêm tươi đẹp, bình an và hạnh phúc.

Anh Tú