Tôi vẫn nhớ như in những chiều hè, đám sinh viên chúng tôi hò nhau đạp xe quanh Hồ Tây để hít căng lồng ngực hương sen dịu ngọt, ngan ngát, vừa thanh cao vừa mê hoặc trong những làn gió mát lành. Giữa cái ồn ào, tấp nập của phố thị, đầm sen như một khoảng không gian rất riêng, tĩnh lặng mà ở nơi ấy, người ta chỉ muốn đắm mình trong màu xanh tươi của lá, trong vẻ đẹp của một loài hoa luôn nở rực rỡ nhất vào khoảng thời gian oi nóng của mùa hè. Đó như món quà ngọt ngào của thiên nhiên mỗi dịp hè về.

“Trong đầm gì đẹp bằng sen/Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng/Nhị vàng, bông trắng, lá xanh/Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Câu ca dao ấy cứ văng vẳng trong tôi như những định nghĩa ngắn gọn mà khái quát nhất về vẻ đẹp, sự thanh cao của loài hoa này. Nảy mầm từ bùn đất, những nhánh cây vươn cao khỏi mặt nước rồi mới ra lá, nở hoa, khoe sắc, làm đẹp cho đời mà chẳng vương vấn mùi bùn. Những câu ca dao ngợi ca vẻ đẹp của hoa sen như nhắc nhở mỗi người về nhân cách sống cao đẹp, thanh bạch, giản dị. Hoa sen được yêu thích có lẽ phần nào bởi nó tượng trưng cho sự thanh khiết và toàn mỹ. Trong Phật giáo, loài hoa này còn tượng trưng cho sự giác ngộ.

Trong khi sen hồng nở rực rỡ thì sen trắng lại mang nét đẹp thanh cao mà rất đỗi dung dị đời thường. Ngày nay, sự du nhập của các giống sen ngoại giúp có những đầm sen sở hữu tới hơn 60 loài sen với nhiều màu từ trắng như tuyết tới vàng, hồng nhạt, hồng cánh sen… Cũng đã có những loại sen nghìn cánh, thu hút sự quan tâm của nhiều người trẻ ưa thích khám phá những điều độc đáo, mới lạ. Hương sen không quyến luyến, nồng đượm như hoa sữa, thơm ngát như hoa hồng mà dịu dàng, say đắm. Trong ngành công nghiệp sản xuất nước hoa, hoa sen cũng là một thành phần quen thuộc. Với mùi hương nhẹ nhàng, dễ kết hợp, loài hoa này thường được dùng như một tầng hương làm tăng thêm sự nữ tính.

Đi chơi đầm sen, thích nhất là mua được ít quà chế biến từ loài hoa này mang về tặng bà, tặng mẹ. Đơn giản nhất là ít hoa sen để dâng lên ban thờ tổ tiên hoặc trưng trong phòng khách, để rồi một sớm mai thức giấc, không gian cả căn nhà như bừng sáng bởi đóa hoa sen đã nở rực rỡ. Mùa sen nào cũng vậy, tôi thường dành dụm mua tặng bà ít hạt sen dẫu biết rằng bà chỉ chờ khi con cháu đông đủ mới nấu một nồi chè sen thật ngon, hay như bà sẽ chăm bẵm ít gà trong vườn để hầm hạt sen tẩm bổ cho con cháu. Ngoài ra, một sản phẩm từ loài hoa này luôn được các chị em phụ nữ tìm mua, đó là lá sen sấy khô. Lá sen có vị đắng, tính bình, trong làm đẹp, đây là một thực phẩm giúp giảm béo an toàn. Chỉ cần khoảng 10g lá sen hãm trong nước ấm và uống mỗi ngày đã có thể giúp điều hòa sự chuyển hóa mỡ trong cơ thể và tốt cho hệ tiêu hóa.

Dù có thích uống trà hay không thì đối với nhiều người, nhâm nhi một ấm trà sen là một điều tuyệt vời bởi đâu phải mùa nào trong năm cũng có thể uống loại trà sen này. Trước đây, cứ khi hè đến, tôi lại trông ngóng ít bông trà ướp sen tươi (trà ướp sen xổi) của người họ hàng gửi từ Hà Nội về, đây là đặc sản được làm từ những bông sen Bách Diệp Hồ Tây. Nghe nói, để làm ra loại trà này, người làng nghề phải thức dậy từ tinh mơ, chèo thuyền đi hái sen khi còn hơi sương để bảo đảm độ tươi và giữ được hương vị của sen. Bên cạnh việc mọi công đoạn đều phải làm thủ công thì để ra được trà thành phẩm với hương vị tinh túy nhất, cần qua 7 lần ủ gạo sen và sấy. Trà sen khi uống, nước có màu xanh, ban đầu có vị chát, sau là vị ngọt đượm và hương sen thơm dịu. Đối với nhiều người dân Quảng An, Tây Hồ, làm trà sen không chỉ vì cuộc sống mưu sinh mà còn để lưu giữ nét văn hóa truyền thống, lưu giữ giá trị tinh hoa của làng nghề. Công nghệ hiện đại, giờ thì ngay tại Thái Bình cũng có thể dễ dàng mua được những ấm trà ướp sen tươi được bảo quản trong túi hút chân không do chính những người nông dân Thái Bình làm ra, có thể để được tới cả năm trời trong môi trường bình thường. Tôi vẫn mua những loài trà sen ấy để gửi sang tận trời Âu, như món quà lưu giữ mùa hè cho những người họ hàng xa quê. Nhưng việc thưởng thức một ấm trà sen vào đúng mỗi dịp hè về, bên những bông sen nở rực rỡ, thoang thoảng hương thơm vẫn là một điều tuyệt vời, mà có lẽ chẳng thời điểm nào khác trong năm có thể so sánh được.

Mỗi mùa sen về, thú vui của nhiều bạn trẻ là lưu giữ những khoảnh khắc thật đẹp bên đầm sen. Dưới tiết trời 30 - 40⁰C của mùa hè, việc thức giấc từ 4 - 5 giờ, chuẩn bị váy áo, ra tới đầm sen khi trời vừa kịp sáng để có một bộ ảnh công phu khi tiết trời còn chưa quá khó chịu cũng là một điều cầu kỳ.

Tú Anh