Cùng với việc tuyên truyền và đẩy mạnh thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, phong trào xây dựng thôn, làng, cơ quan, đơn vị văn hóa, những quy định về thực hiện nếp sống văn minh được UBND huyện chú trọng triển khai, hướng dẫn tổ chức thực hiện kịp thời xuống cơ sở. Phòng Văn hóa Thông tin (VHTT) huyện đã phối hợp với Phòng Tư pháp hướng dẫn các xã xây dựng và chỉnh sửa quy ước, hương ước thôn làng phù hợp với Quyết định số 17 về tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Phòng VHTT cũng hướng dẫn một số xã xây dựng quy định mẫu về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, xây cất mộ, quản lý nghĩa trang phù hợp với tình hình thực tế của địa phương để triển khai ra diện rộng.

Thực hiện nếp sống văn minh, các đám cưới trên địa bàn huyện Vũ Thư đều được đăng ký kết hôn tại xã, sau đó mới tổ chức lễ cưới tại gia đình. Nhiều xã đã tổ chức tốt việc đăng ký kết hôn và tổ chức trang trọng lễ trao giấy chứng nhận kết hôn cho đôi nam nữ trước sự chứng kiến của lãnh đạo xã, các ngành, đoàn thể và gia đình nhà trai, nhà gái, điển hình như Thị trấn Vũ Thư, Song An, Vũ Ðoài… Số đám cưới tổ chức ăn uống linh đình đã giảm hẳn so với trước đây, trong đó có khoảng 20% đám cưới đã tổ chức tiết kiệm theo nếp sống mới, chỉ tổ chức tiệc cưới trong phạm vi gia đình và báo hỷ bằng tiệc trà. Tiêu biểu như các xã Ðồng Thanh, Hồng Lý, Tự Tân, Song An, Hồng Phong, Hòa Bình…

Các đám tang ở Vũ Thư đều được tổ chức theo nghi lễ trang trọng: thôn xóm, tổ dân phố thành lập Ban Tổ chức lễ tang cùng gia đình tang chủ tổ chức khâm liệm. Lễ phúng viếng theo nghi thức truyền thống, lễ truy điệu, an táng được tổ chức trọng thể. Thời gian khâm liệm bảo đảm không quá 12 giờ, an táng không quá 48 giờ, nhạc tang sử dụng không trước 5 giờ sáng và không quá 22 giờ đêm theo đúng quy định. Trong việc tang đã hạn chế cơ bản việc tang chủ mời thuốc lá, làm cỗ mời người làng và những người đi đưa tang. Các thủ tục lạc hậu trước đây như lăn đường, khóc thuê, rải tiền, vàng mã đã từng bước được đẩy lùi. Ðến nay trên địa bàn huyện không còn tình trạng tang chủ để người chết 3 ngày, 3 đêm mới chôn cất. Việc đưa thi hài người chết vào nhà thờ làm lễ (đối với người theo đạo Thiên chúa giáo) cũng không còn.

Toàn huyện có hơn 160 nghĩa trang, đã có 55% nghĩa trang đã được quy hoạch, có nơi hung táng, cát táng riêng, có người quản trang, có “Quy chế về việc xây cất mồ mả”. Bằng nhiều hình thức tổ chức thực hiện khác nhau, song các xã đều bảo đảm việc quản lý nghĩa trang, xây cất mồ mả đi vào nền nếp. Trong quá trình thực hiện xuất hiện nhiều xã có cách làm hay như xã Vũ Ðoài, Vũ Hội, Vũ Tiến, Tân Phong, Minh Quang, Ðồng Thanh đã thành lập đội quản trang, hoạt động hiệu quả. Có xã thực hiện hợp đồng mỗi nghĩa trang có một người quản trang, hàng năm được chi trả một phần nhỏ kinh phí động viên. Có xã thành lập đội trị huyệt từ 6 đến 8 người. Ðội quản trang thu một phần kinh phí theo quy định chi trả cho người trị huyệt chuyên trách như xã Vũ Tiến, Tân Phong. Có xã xây dựng quỹ nghĩa trang nhân dân như xã Hòa Bình, có xã đầu tư làm đường bê tông vào nghĩa trang, xây dựng nhà tưởng niệm để làm thủ tục trước khi an táng như xã Việt Thuận, Tân Phong, Việt Hùng, Xuân Hòa, Ðồng Thanh. Có xã xây dựng được hệ thống đường điện chiếu sáng vào nghĩa trang như xã Ðồng Thanh...

Ðể việc xây mồ mả theo đúng quy định, Phòng Văn hóa Thông tin huyện trực tiếp hướng dẫn Thị trấn và xã Vũ Ðoài xây dựng Quy chế xây dựng, quản lý và sử dụng nghĩa trang nhân dân. Cuối năm 2012, Phòng VHTT đã tổ chức hội nghị tham quan việc quy hoạch và quản lý nghĩa trang tại xã Vũ Ðoài, thành phần gồm phó chủ tịch UBND xã và cán bộ văn hóa xã của 30 xã, thị trấn. Ðồng thời tổ chức hội thảo tham gia góp ý vào Dự thảo Quy định việc xây dựng, quản lý và sử dụng nghĩa trang nhân dân trên địa bàn toàn huyện.

Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, xây cất mồ mả và quản trang ở Vũ Thư thời gian qua đã làm chuyển biến nhận thức của nhiều cán bộ, nhân dân. Nếp sống văn minh hiện diện trong đời sống cộng đồng, từng bước đẩy lùi những hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan, được đông đảo cán bộ và nhân dân ghi nhận. Tuy nhiên, trong việc cưới, việc tổ chức đăng ký kết hôn tại UBND một số xã chưa được trang trọng, còn chưa tổ chức lễ trao giấy chứng nhận kết hôn. Một số đám cưới, đám ma còn phô trương hình thức, không phù hợp với hoàn cảnh gia đình. Vẫn còn  80% đám cưới mời thuốc lá. Nhiều đám cưới mở loa đài văn nghệ quá công suất, tổ chức đưa đón dâu vi phạm Luật Giao thông đường bộ khi người tham gia đi xe máy không đội mũ bảo hiểm, dàn hàng ngang, phóng xe lạng lách gây ùn tắc giao thông; vẫn còn hiện tượng rải vàng mã trong tổ chức tang lễ - tổ chức khâm liệm, cúng thất tuần 49 và 100 ngày tốn kém, xây mộ nhận đất, xây mộ có diện tích lớn, chưa đúng quy cách, hàng lối, sang cát không lấp huyệt, vứt gỗ ván, đổ rác thải bừa bãi gây ô nhiễm môi trường…

Ðể khắc phục tình trạng trên, Phòng VHTT huyện Vũ Thư đã tham mưu với UBND huyện, chỉ đạo các xã, thị trấn chú trọng, quan tâm hơn nữa đến việc thực hiện nếp sống văn hóa, bài trừ tệ nạn xã hội, bài trừ mê tín dị đoan ở địa phương. Ðồng thời yêu cầu cán bộ văn hóa thông tin xã năng động tham mưu giúp UBND xã, thị trấn trong việc quản lý nhà nước về lĩnh vực văn hóa, góp phần tạo sự chuyển biến hơn nữa trong việc thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng đời sống văn hóa trong cộng đồng dân cư.

Hà Dung