Nếu những phim gia đình giai đoạn trước khai thác cuộc đấu tranh giữa giá trị gia đình truyền thống và quan niệm vật chất của xã hội thời mở cửa thì những phim gia đình gần đây đã tập trung khắc họa cuộc đấu tranh của mỗi cá nhân chống lại những thử thách, cám dỗ của cuộc sống để bảo vệ hạnh phúc gia đình. Những phim: “Khi đàn ông góa vợ bật khóc”, “Mưa bóng mây”, “Sóng ngầm” hay “Hôn nhân trong ngõ hẹp” đang phát sóng trên VTV đã tái hiện chân thực đời sống gia đình Việt Nam trong xã hội hiện đại. Những mâu thuẫn quen thuộc như mẹ chồng nàng dâu, chuyện ở rể, khoảng cách thế hệ… tuy là vấn đề không mới nhưng các phim đã tránh được tình trạng sáo mòn, rao giảng cứng nhắc, giáo điều, xa rời thực tế. Ngược lại, yếu tố mấu chốt làm nên thành công chính là sự chân thực. Tình tiết, nhân vật, lời thoại đều vô cùng gần gũi, tự nhiên, mang đậm hơi thở cuộc sống mà vẫn hấp dẫn, kịch tính, sâu sắc. Khán giả mọi lứa tuổi, tầng lớp như thấy bóng dáng bản thân mình, gia đình mình và những người xung quanh trong các nhân vật, thấp thoáng những tình huống, những lời thoại quen thuộc mà mình đã bắt gặp hay trải qua.

33 tập của bộ phim “Sóng ngầm” vừa phát sóng trên VTV1 vào quý I/2015 là câu chuyện về giá trị đích thực của một gia đình. Phim xoay quanh những chuyện “trong nhà ngoài ngõ” của một khu phố với trọng tâm là hai gia đình - gia đình bà Mai trí thức, gia giáo, nền nếp và gia đình ông Cung là lao động bình dân, luôn ồn ào, náo loạn. Nhưng nhìn sâu vào hai hình ảnh trái ngược bên ngoài đó, khán giả nhận ra những mặt ẩn giấu đầy bất ngờ. Gia đình ông Cung - nơi vợ chồng, con cái không ngớt ẫm ĩ tiếng mắng chửi, đã gạt bỏ tính xấu của mỗi người, đối xử với nhau một cách thành thật, thẳng thắn, không giấu diếm. Ở một gia đình tưởng như mẫu mực của bà Mai, bà đối xử với các thành viên bằng sự khắt khe, áp đặt, bỏ mặc cảm xúc, suy nghĩ của mọi người chỉ để giữ hình ảnh hoàn hảo trước mắt người đời, đồng thời từ chối nhìn nhận những khúc mắc, bất ổn từ chồng, con gái, con rể. Con “sóng ngầm” dữ dội cứ từ từ khuấy động cõi lòng mỗi người trong gia đình ấy, khiến nó ngày càng rạn nứt, chỉ cần một tác động nhỏ là có thể tan vỡ hoàn toàn. Nguy cơ ấy càng lớn hơn bởi còn một con “sóng ngầm” khác đến từ mối quan hệ xóm giềng ghen ghét, hơn thua, soi mói nhau. “Sóng ngầm” là lời cảnh tỉnh cho những gia đình đô thị, rằng nếu không biết tôn trọng, yêu thương, bao dung, gìn giữ, gia đình, hạnh phúc sẽ biến mất bất cứ lúc nào.

Hai bộ phim “Mưa bóng mây” và “Hôn nhân trong ngõ hẹp” cùng nói về một đề tài nóng bỏng: ngoại tình. Ba cặp vợ chồng trong “Mưa bóng mây” vùng vẫy trong những đam mê, xao động, ghen tuông mù quáng đến đánh mất lý trí, đánh mất gia đình. Còn “Hôn nhân trong ngõ hẹp” xoay quanh một gia đình lớn bao gồm trong nó ba gia đình nhỏ, cũng lao đao bởi chuyện ngoại tình. Các nhân vật chính trong hai bộ phim đều trẻ, có học thức, họ sai lầm nhưng không hoàn toàn xấu. Dường như cuộc sống hiện đại với đủ đầy vật chất lại làm tinh thần con người trở nên yếu ớt, mong manh hơn bao giờ hết. Họ đổ vỡ và lạc lối. Không cố lý giải điều gì lớn lao, phim chỉ đi sâu vào từng ngõ ngách tâm hồn nhân vật, những cung bậc, diễn biến tâm lý, cảm xúc của họ để khán giả có được cái nhìn đa chiều, từ đó tự đánh giá, soi lại mình và rút ra bài học. Cuộc sống luôn có cám dỗ, cạm bẫy, không ai hoàn hảo, không ai không mắc sai lầm. Từ hai bộ phim, ta nhận ra gia đình có ý nghĩa lớn lao đến thế nào đối với mỗi người. Để có được hạnh phúc cho bản thân và giữ gìn gia đình, mỗi cá nhân cần phải có bản lĩnh để đối mặt, vượt qua, tha thứ cho mình và tha thứ cho nhau.

Đã có một thời gian, phim truyền hình Việt trên sóng VTV chỉ thu hút khán giả ở dòng phim chính luận với đề tài làng quê hay hình sự. Vậy nên, sự khởi sắc của dòng phim tâm lý xã hội nói chung và phim về đề tài gia đình nói riêng thực sự là dấu hiệu đáng mừng. Không cần “đao to búa lớn”, những thước phim chân thực, nhẹ nhàng mà ý nghĩa, thể hiện cái nhìn cuộc sống tinh tế cùng tâm huyết của các nhà làm phim đã đủ để chinh phục khán giả.

Mai Hiền