Thứ 2, 16/06/2025, 13:31[GMT+7]

“Hoàng tử” Lê Điệp

Thứ 2, 25/01/2016 | 09:44:16
221 lượt xem
Vai diễn đầu tiên của Lê Điệp là chàng hoàng tử trong vở chèo cổ Tấm Cám đầu thập niên 60 của thế kỷ XX. Từ sau lũy tre xanh của làng Lam Điền, xã Đông Động (Đông Hưng), chàng trai Lê Điệp bước lên sân khấu chèo chuyên nghiệp của tỉnh rồi sớm khẳng định mình bằng những vai diễn mà lớp đàn em kế tiếp khó ai bước qua ngưỡng cửa anh đã vạch định. Người hâm mộ gọi anh bằng cái tên trìu mến: “Hoàng tử Lê Điệp”.

Một cảnh trong màn sử thi “Thị xã Thái Bình ôn truyền thống mở trang sử mới”.

Thời đó, được xem một đêm văn nghệ là một phần thưởng tinh thần vô giá, bởi các phương tiện nghe nhìn ở vùng quê nghèo hầu như không có. Được xem chèo, mà lại do đoàn chèo của tỉnh diễn thì sung sướng biết bao. Mỗi khi hoàng tử Lê Điệp xuất hiện, khán giả vỗ tay không ngừng, còn khi hết vai diễn, tiếng xuýt xoa từ dưới khán đài lại vang lên, đủ biết vẻ đẹp trai, thanh tú cùng với tài diễn xuất của Lê Điệp hay đến chừng nào. Những ai đã từng xem vở chèo Tấm Cám, cảm nhận về chàng hoàng tử trong vở diễn và nhất là được xem chính Lê Điệp thủ vai và hát chèo thì dám chắc một điều là không thể quên được phong cách lột tả tính cách nhân vật đến độ chín muồi của nghệ thuật. Dáng thanh mảnh, chất giọng dân gian truyền cảm, Lê Điệp luôn hút hồn người xem và anh luôn được phân công đảm nhận vai diễn chính.

Giai đoạn 1960 - 1965, miền Bắc bước đầu đi lên chủ nghĩa xã hội, là hậu phương lớn chi viện cho chiến trường miền Nam. Lúc này, văn hóa, văn nghệ được coi là mũi tiến công trên mặt trận tư tưởng. Đoàn chèo Thái Bình được tăng cường biểu diễn, không chỉ trong tỉnh, đoàn còn làm nhiệm vụ lên các tỉnh miền núi phía Bắc biểu diễn phục vụ bà con dân tộc và người Thái Bình đi xây dựng vùng kinh tế mới. Trong những chuyến lưu diễn ấy, Lê Điệp đã hát và diễn xuất sắc, được nhân dân mến mộ. Hoàn thành chuyến lưu diễn dài ngày, về tỉnh, anh được điều động về Ty Văn hóa Thông tin (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) làm quản lý. Bước đường sự nghiệp của anh mở sang trang mới.

Trên cương vị công tác mới, Lê Điệp vẫn đau đáu với nghề diễn. Hình như, máu văn nghệ đã ngấm sâu trong huyết quản của anh. Anh đề xuất nhiều giải pháp gắn công tác quản lý văn hóa với hoạt động tuyên truyền trực quan. Các đoàn nghệ thuật được tăng cường cơ sở vật chất và kịch bản nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu thưởng thức văn hóa, văn nghệ của nhân dân. Và, nếu có điều kiện cùng thời gian, anh lại tìm đến với vai diễn. Trong thời gian làm quản lý văn hóa, anh được Bộ Văn hóa Thông tin chọn cử đi học lớp đạo diễn tại Liên Xô cũ. Tốt nghiệp khóa đào tạo, về tỉnh, Lê Điệp được bổ nhiệm giữ chức vụ Giám đốc Nhà Văn hóa trung tâm tỉnh. Anh lao vào tìm hiểu vốn văn hóa, văn nghệ dân gian. Trực tiếp nghiên cứu, phục dựng nhiều trò diễn văn nghệ dân gian cổ còn sót lại. Viết kịch bản văn nghệ cho nhiều lễ hội dân gian trong tỉnh. Kỷ niệm đáng nhớ nhất trong nghề làm quản lý văn hóa của anh là chương trình hội diễn văn nghệ quần chúng toàn quốc các nhà văn hóa cấp tỉnh năm 1999 với nội dung chủ đạo "Khúc hát làng sen". Chương trình được Lê Điệp khai thác giá trị của chèo truyền thống Thái Bình. Các hoạt cảnh gắn với hát chèo, khi khúc hát về Bác, về làng Sen được Lê Điệp phối dựng trên nền điệu chèo cổ Xá Thượng vang lên đã khiến cho sân khấu liên hoan đang chìm lắng bỗng vỡ òa, bừng sáng. Nhạc sĩ Phạm Tuyên khi đó là giám khảo liên hoan đã bật khóc vì xúc động. Cả ban giám khảo bỏ phiếu bình chọn đoàn Thái Bình đạt Huy chương vàng hội diễn.

Là tác giả kịch bản của nhiều chương trình lễ hội lớn của tỉnh như chương trình kỷ niệm 100 năm ngày thành lập tỉnh năm 1990; 110 năm ngày thành lập tỉnh năm 2000; các màn sử thi chào mừng ngày thành lập các huyện trong tỉnh, màn sử thi chào mừng thị xã Thái Bình trở thành đô thị loại III năm 2004… Các tỉnh bạn nghe danh Lê Điệp cũng đã mời anh viết kịch bản và đạo diễn chương trình lễ hội như lễ hội thành lập tỉnh Hưng Yên, lễ hội tâm linh Yên Tử - Quảng Ninh… Đặc biệt, kịch bản màn sử thi "Thị xã Thái Bình ôn truyền thống mở trang sử mới" dàn dựng và biểu diễn trong dịp mừng thị xã Thái Bình lên đô thị loại III, công nhận là thành phố trực thuộc tỉnh đã được UBND tỉnh tặng Giải thưởng văn học nghệ thuật Lê Quý Đôn.

Năm 2011, Lê Điệp nghỉ hưu, thời gian dành cho hoạt động văn hóa đối với anh lại bước sang giai đoạn mới. Anh bảo: Say nghề, yêu nghề văn hóa lại thường xuyên găn bó với hoạt động diễn xướng nên anh không cảm thấy hụt hẫng khi nghỉ hưu, trái lại, có thời gian đi sâu vào nghiên cứu viết kịch bản cho các lễ hội. Cũng từ đây, Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam đã mời anh tham gia hoạt động. Anh được cử giữ chức Phó Trưởng ban Khảo sát, nghiên cứu các giá trị văn hóa truyền thống thuộc Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam.

47 năm công tác trong ngành văn hóa, một đời say tiếng hát, điệu đàn Lê Điệp được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba; Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, nhiều Bằng khen của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, huy chương các loại trong nhiều kỳ hội diễn và rất nhiều giấy khen khác. Với vở chèo cổ Tấm Cám và với những ai đã từng làm khán giả của sân khấu chèo cổ, Lê Điệp là dấu gạch nối giữa sân khấu và người xem, anh vẫn mãi là chàng hoàng tử đáng yêu!

Quang Viện

  • Từ khóa