Sinh năm 1969 trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Năm 1974, Ðoàn cải lương Chuông Vàng về biểu diễn ở Thái Bình, một sớm mai, mọi người trong đoàn bất chợt nghe thấy giọng ca cải lương mùi mẫn của một cô bé trong ngôi nhà nhỏ phường Bồ Xuyên, nơi Ðoàn cải lương Chuông Vàng nghỉ trong thời gian lưu diễn, hỏi ra mới biết, cô bé chính là Thanh Thanh Thủy, con gái của gia đình nghệ sĩ Trần Long Tuấn.

Thuở ấy, cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước vẫn còn ác liệt, đế quốc Mỹ ném bom miền Bắc, trong đó có Thái Bình, cả Ðoàn cải lương Thái Bình phải đi sơ tán. Cô bé Thủy thường hay theo bố đến nơi tập vở. Nép sau cánh cửa, cô bé được xem bố mình nhập vai vua Ba Tư trong vở “Hoàng hậu Ba Tư” và xem những vai diễn đầy nước mắt trong vở “Suối mơ”. Trong tâm hồn bé bỏng, ngây thơ, bé Thủy tự hào về bố, cứ thế, cô bé nhiễm chất cải lương lúc nào không hay. Về nhà vừa nấu cơm, vừa hát khe khẽ. Rồi một sớm mai, giọng oanh vàng cất lên, cả một không gian miền quê đầy hoa lá cỏ cây được tô điểm thêm sắc thái âm thanh ngọt ngào của giọng ca say đắm, ngả nghiêng. Các anh, các chị Ðoàn cải lương Chuông Vàng nằn nì gia đình, xin bé Thủy vào đoàn. Bố mẹ Thủy ngỡ ngàng. Cô con gái bé bỏng với đôi mắt mở to, trong veo, khuôn trăng đầy đặn làm cả gia đình sửng sốt. Vốn thương con, nghệ sĩ Trần Long Tuấn quay mặt đi, gạt nước mắt. Ông sợ, bởi một lẽ, đời ông, nghệ sĩ nghèo, ông gánh chịu, không nỡ để con gái phải một lần nữa chịu khổ. Ông kiên quyết không cho con gái đi theo nghề “bạc như vôi”. Sự cứng rắn, cương quyết của ông làm bé Thủy chạnh buồn. Nỗi buồn càng làm cho giọng oanh vàng thêm nức nở. Rồi một ngày, Thanh Thanh Thủy trốn bố đi tuyển diễn viên. Giọng ca vừa cất lên, ban giám khảo đã gật đầu tán thưởng. Cô bé tóc vấn đuôi gà, đôi mắt mở to, trong sáng ngay lập tức lọt vào “mắt xanh” của giám khảo. Ðược gọi nhập đoàn khi chớm tuổi trăng tròn, Thanh Thanh Thủy đã chiếm được cảm tình của lãnh đạo đoàn nhờ chất giọng ngọt ngào, ngân dài quãng tám vốn là đòi hỏi khắt khe của tám câu vọng cổ. Biết chuyện con gái trốn cha đi tuyển diễn viên cải lương, nghệ sĩ Trần Long Tuấn buồn lắm. Ông ngắm nhìn cô con gái yêu xinh đẹp như trăng rằm mà xót xa cho số phận. Thương con, ông đành chiều con. Thanh Thanh Thủy như chim sổ lồng, tung cánh. Năm 1986, Ðoàn cải lương Thái Bình dàn dựng vở “Nát một đời hoa” trong đó nhân vật Lê là cô gái con nhà giàu nhưng bị bệnh tim bẩm sinh. Sống trong gấm nhung, lụa là nhưng Lê lúc nào cũng thấy bị tù túng. Không được mẹ quan tâm, lại mắc bệnh hiểm nghèo, cuộc sống mòn mỏi chốn khuê phòng đơn chiếc, tiếng khóc của Lê động tới trời cao. Một ngày, Lê đuối dần, cô đã chết trong sự giàu sang nhưng không lối thoát. Chất giọng ngọt ngào pha chút bi ai khiến cho khán giả không cầm được nước mắt.

Sau thành công vai Lê trong vở “Nát một đời hoa”, lãnh đạo đoàn chọn Thanh Thanh Thủy chuyên đóng vai “Ðào thương”. Những vai diễn tiếp theo trên con đường nghệ thuật, Thanh Thanh Thủy lúc là công chúa của một vương triều hưng thịnh đầy quyền lực, lúc lại hóa thân thành nàng hầu nhỏ bé, đáng thương… Ở vai diễn nào, Thanh Thanh Thủy cũng thể hiện hết khả năng diễn xuất vượt trội. Vai diễn Trần Thủ Ðộ tái hiện một vương triều Lý - Trần đầy bi thương, trong đó Lý Chiêu Hoàng, một vai diễn đòi hỏi diễn viên phải có đủ ba tiêu chuẩn: thanh - diễn - sắc. Lại một lần nữa, số phận vai diễn lại chọn Thanh Thanh Thủy như một định mệnh số phận trời cho và hẹn trước. Từ một công chúa (Công chúa Lý Chiêu Hoàng) được vua cha Lý Huệ Tông truyền ngôi trước khi thoát tục đi tu, rồi được tướng quân Trần Thủ Ðộ sắp đặt, yêu cháu ruột mình là Trần Cảnh. Sự chuyển giao vương quyền từ triều Lý sang triều Trần dưới bàn tay đạo diễn của Trần Thủ Ðộ diễn ra êm thấm, không tốn một mũi tên. Nuối tiếc một vương triều, Lý Chiêu Hoàng đã khóc. Tiếng khóc của một Công chúa yêu kiều - một Hoàng hậu thất sủng đầy bi ai cất lên trong suốt vở diễn khiến người xem, mà ngay cả khi dựng vở, ê kíp đạo diễn và dàn diễn viên, nhạc công cũng không cầm được nước mắt.

Không chỉ thành công với những vai diễn, vở diễn cổ điển, thời hiện đại, những vai diễn với suy diễn nội tâm đầy phức tạp Thanh Thanh Thủy cũng nhanh chóng khẳng định mình. Nhớ lại một thời, năm ấy, Thủy vừa tròn 17, tuổi trăng tròn lẻ, sức sống căng tròn, đầy đặn vậy mà Thủy lại hóa thân thành công vai người mẹ già đau khổ trong vở “Những đứa con oan nghiệt”. Vở diễn là sự giằng xé, bi thương của người mẹ đau khổ sinh ra những đứa con trong thời hiện đại, chúng hấp thụ lối sống buông thả, quên đi những giá trị truyền thống, bạc đãi người có công sinh thành… Vai diễn đầy nội tâm, nén chịu rồi bùng phát đòi hỏi diễn viên phải nhập tâm thực sự. Thanh Thanh Thủy đã thể hiện xuất sắc. Và, khi đã sắp vào tuổi làm bà, Thanh Thanh Thủy như trẻ lại tuổi trăng rằm khi luôn được đạo diễn chọn vào vai tuổi teen. Vở “Vòng xoáy” dàn dựng và biểu diễn năm 2010, Thanh Thanh Thủy nhập vai Thùy Trang, một cô gái mới lớn đầy cá tính, người yêu là công an nhưng một lần đi chơi, gặp bọn cướp, người yêu Thùy Trang không bảo vệ nổi người yêu của mình vì sự lộng hành của bọn cướp, đến khi đồng nghiệp và quần chúng ào tới, chúng mới bị tóm gọn. Diễn biến nhanh của vở diễn và tâm lý đầy đau khổ của nhân vật đã gieo vào lòng khán giả nỗi đau xót và đầy phẫn uất. Vai diễn mang về cho Thanh Thanh Thủy tấm Huy chương Bạc hội diễn về hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân 2010.

Nghệ sĩ ưu tú Thanh Thanh Thủy.

Năm 2015, một năm thành công của Nghệ sĩ ưu tú Thanh Thanh Thủy, gặt hái hai Huy chương Vàng hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc. Vai Thoa trong vở “Khoảnh khắc mong manh” và vai Kiều Loan, một nữ đại gia trong vở “Ðường đua trong bóng tối”. Thành công trong nghệ thuật nhưng Thanh Thanh Thủy vẫn đau đáu hướng về công tác từ thiện. Thanh Thanh Thủy yêu những vai diễn, yêu nghệ thuật và yêu người. Nghệ sĩ ưu tú Thanh Thanh Thủy đem tiếng hát của mình đến với những số phận không may trong cuộc sống. Bên cạnh những tấm huy chương vàng, bạc là nhiều bằng khen của hội nạn nhân chất độc da cam/điôxin và tấm lòng vàng nhân đạo tặng cho NSƯT Thanh Thanh Thủy. Sự an ủi của người nghệ sĩ thân thiện đã giúp bao số phận vươn lên. Bên cạnh những cống hiến nghệ thuật cho từ thiện, người nghệ sĩ thân thiện ấy luôn đón nhận tình cảm và sự yêu thương, giúp đỡ của bạn bè, gia đình, đặc biệt là người bạn đời cùng những đứa con yêu.

Quang Viện