Những ngày cuối năm, chuẩn bị đón tết cổ truyền của dân tộc, người người, nhà nhà đều sắm sửa, chuẩn bị làm lễ tiễn Táo quân về trời. Theo tục lệ, người Việt tin rằng, hàng năm, cứ đến ngày 23 tháng Chạp, Táo quân lại cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng, đến đêm giao thừa mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc coi sóc bếp lửa của mình.

Theo quan niệm, Táo quân quanh năm ở trong bếp nên biết hết mọi chuyện hay dở, tốt xấu của gia đình. Cho nên, để “Vua bếp” “phù trợ” cho mình được nhiều may mắn trong năm mới, gia chủ thường làm lễ tiễn Táo quân về trời rất trọng thể. Người ta thường mua hai mũ Táo ông có hai cánh chuồn và một mũ dành cho Táo bà không có cánh chuồn, ba cái áo bằng giấy cùng một con cá chép (còn sống hoặc bằng giấy) để làm phương tiện cho “Vua bếp” lên trời. Táo quân sẽ tâu với Ngọc Hoàng về việc làm ăn, cư xử của mỗi gia đình dưới hạ giới. Lễ cúng thường diễn ra trước 12 giờ trưa, sau khi cúng xong người ta sẽ hóa vàng, nếu có cá sống thì mang thả xuống sông, hồ hay giếng nước, tùy theo khu vực sinh sống. Bà Nguyễn Thị Ðăng, 82 tuổi, ở thị trấn Tiền Hải cho biết, đồ cúng Táo quân cũng khá đa dạng với nhiều mẫu mã, kích cỡ khác nhau nhưng tựu chung lại là một bộ ba gồm hai mũ cho Táo ông và một mũ cho Táo bà với giá cả phải chăng.

Không thể thiếu trong lễ tiễn Táo quân về trời là cá chép. Trước đây, người dân mua cá chép thường còn sống bán ngoài chợ hoặc bắt từ ao nhà để cúng Táo quân. Với sự phát triển của đời sống, ngày nay, cá chép vàng được bán phổ biến và được thị trường ưa chuộng. Cá chép vàng được đựng trong túi nilon có chứa nước. Cá kích thước nhỏ thì 3 con một túi. Cá cỡ trung và cỡ lớn thì 1 con một túi. Thường giá bán cá chép vàng dao động từ 15.000 - 40.000 đồng/con theo kích cỡ.

Ðối với phần đông gia đình ở nông thôn, việc chuẩn bị mâm cỗ cho lễ tiễn Táo quân về trời gần như là bắt buộc nhưng cũng khá đơn giản. Có gia đình chỉ làm mâm cơm nhỏ với cá chép cùng với lòng thành kính là đủ. Gia đình bà Phan Thị Trâm ở xã Nam Thanh (Tiền Hải) là một ví dụ: năm nào bà cũng làm gọn gàng, chỉ đĩa thịt gà luộc, rau xào, bát canh, đĩa cơm nếp, đĩa hoa quả và con cá chép. Theo những người cao tuổi, lễ cúng Táo quân thường được hoàn tất trước 12 giờ trưa để Táo quân “kịp giờ” xuất hành, thuận buồm xuôi gió.

Một thông điệp trong lễ tiễn Táo quân về trời, đó là mọi người, mọi nhà hãy nêu cao ý thức bảo vệ môi trường, không xả rác, vứt túi nilon bừa bãi sau khi thả cá mà hãy thu gom để đúng nơi quy định, tiện cho tổ thu gom rác thải xử lý, làm sạch môi trường, để lễ tiễn Táo quân về trời và những ngày tết sau đó thêm tươi vui, ấm áp, trọn vẹn.

          Ðỗ Hà

(Ðài TTTH Tiền Hải)