Người dân quê tôi nghe bài thơ ấy mà mát lòng, mát dạ. Nhưng giờ đây, càng nghe bài thơ ấy, người làng tôi lại càng thấy tủi thẹn, xấu hổ với lớp người đi trước, bởi cha anh chúng tôi hồi đó, khó khăn gấp nhiều lần so với bây giờ, vậy mà họ vẫn vượt qua khó khăn, khắc phục mọi trở ngại, duy trì được gánh hát chèo, họ vẫn giữ được tinh hoa văn hóa của quê hương.

Ngày nay, kinh tế đã khá dần lên, dân trí và trình độ thụ hưởng nghệ thuật truyền thống của người dân đã được nâng cao. Lãnh đạo các cấp quan tâm và điều kiện phục vụ cho hoạt động văn hóa, văn nghệ đã hơn xưa gấp nhiều lần. Vậy mà nghệ thuật chèo truyền thống của ông cha để lại vẫn không duy trì được. Mỗi thôn có một nhà văn hóa, nhưng hoạt động thì bấp bênh, lúc lên, lúc xuống. Mỗi dịp lễ tết, hoặc mỗi khi có hội hè đình đám, những lúc kỷ niệm ngày truyền thống, lãnh đạo từ xã đến thôn đều phải đi thuê các đoàn, các đội văn nghệ nơi khác về phục vụ dân. Người của thôn, đi công tác ở nơi xa về đều mong người ở quê dựng lại đội chèo như trước. Cũng đã mấy lần vận động thanh niên trong thôn tham gia văn nghệ nhưng họ ngại "Ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng".

Từ khi có Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, cấp ủy, chính quyền thôn đã thực sự vào cuộc, đến từng nhà vận động và giao cho chi hội phụ nữ thành lập câu lạc bộ văn nghệ. Một số đảng ủy viên, đảng viên trẻ hăng hái tham gia, những khi chị em tập tiết mục mới, cấp ủy, trưởng phó thôn đến động viên, tháo gỡ những vướng mắc. Những đảng viên cao tuổi tham gia bằng nhiều hình thức như: sáng tác kịch bản, mời thầy về dạy hát chèo, dạy múa, hỗ trợ kinh phí để chị em mua sắm trang phục, đạo cụ biểu diễn. 

Vui nhất là những ngày chuẩn bị cho lễ hội đầu xuân Đinh Dậu, lãnh đạo thôn đã mời bà Minh Tiến, chủ nhiệm câu lạc bộ chèo truyền thống huyện Vũ Thư về dựng cho chị em văn nghệ thôn diễn ca cảnh chèo "Địa linh nhân kiệt". Bà Tiến tận tình giúp đỡ, không kể giờ giấc, có khi chị em đi làm ở các công ty đến 19 - 20 giờ mới về, bà Tiến vẫn vui vẻ phóng xe từ nhà đến nhà văn hóa thôn dạy chị em múa hát. Đạo cụ biểu diễn, quần áo hóa trang đều được bà Tiến cho mượn, tăng âm, ánh sáng có công ty hỗ trợ, đêm biểu diễn văn nghệ mừng Đảng, mừng xuân Đinh Dậu đã thành công ngoài sức tưởng tượng của mọi người.

Sau tết Đinh Dậu, người dân quê tôi phấn chấn hẳn lên. Rất vui vì câu lạc bộ phụ nữ thôn Nam Long đã và đang đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật chèo truyền thống của người dân.

Cao Bá Khoát
(Tự Tân, Vũ Thư)