Theo báo cáo nhanh của Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, do ảnh hưởng của rìa phía Bắc dải hội tụ nhiệt đới qua khu vực Bắc Trung Bộ kết hợp với hội tụ gió trên cao, từ ngày 14 đến 7 giờ ngày 17/7, trên địa bàn tỉnh đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông; lượng mưa trung bình các nơi phổ biến khoảng 81mm, có nơi cao hơn như: thị trấn Hưng Hà 206,5mm, Minh Hòa (Hưng Hà) 145,6mm, Đông Cường (Đông Hưng) 142,8mm, Trung An (Vũ Thư) 138,8mm. Các đợt mưa đã cung cấp nguồn nước dồi dào góp phần đẩy nhanh tiến độ gieo cấy lúa mùa tại nhiều địa phương song cũng gây những bất lợi. 

Ông Nguyễn Thế An, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Thanh Tân (Kiến Xương) cho biết: Đến ngày 17/7, xã Thanh Tân cơ bản hoàn thành gieo cấy lúa mùa. Tuy nhiên, qua thống kê sơ bộ, có gần 5ha phải cấy lại do ảnh hưởng của mưa lớn những ngày qua, chủ yếu ở các chân ruộng người dân tự ý gieo thẳng hoặc cấy bằng máy ở cuối vụ, mạ ít tuổi. HTX đã vận hành 2 trạm bơm tiêu úng tổng công suất 2.400m³/giờ, đồng thời huy động một số máy bơm nhỏ, kết hợp giải phóng dòng chảy để tiêu thoát nước kịp thời. Mưa tuy không liên tiếp, dồn dập nhưng do mực nước trên hệ thống sông trục cao, thoát nước chậm. HTX đã khuyến cáo người dân bố trí giống, mạ dự phòng để gieo cấy bổ sung đối với những diện tích bị ảnh hưởng.

Đợt mưa lớn từ ngày 14 - 17/7, Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi huyện Kiến Xương đã vận hành 5 trạm bơm với tổng công suất trên 90.400m³/giờ, đồng thời mở các cống dưới đê hạ thấp mực nước trong đồng để tiêu thoát nước cho khoảng 1.600ha lúa vùng úng trũng, diện tích mới cấy. 

Ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Xí nghiệp cho biết: Ngay khi bà con nông dân bắt đầu gieo cấy lúa mùa, thực hiện chỉ đạo của Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Nam Thái Bình, đơn vị đã chủ động tiêu rút nước đệm để ứng phó với khả năng mưa lớn. Từ ngày 14 đến 7 giờ ngày 17/7, trên địa bàn huyện có mưa to, lượng mưa trung bình trên 100mm. Mưa lớn trùng kỳ triều kém cùng với xả lũ hồ thuỷ điện nên mực nước trên hệ thống sông trục cao, tiêu ngang kém nên việc rút nước chủ yếu qua hệ thống cống Lân và vận hành các trạm bơm. Xí nghiệp đã khoanh vùng, vận hành trạm bơm theo vùng, hướng dẫn các xã, HTX chủ động bơm tiêu bằng trạm bơm dã chiến, máy dầu các vùng sâu trũng. Từ ngày 14/7, Xí nghiệp vận hành trạm bơm An Quốc, đến ngày 15/7 vận hành thêm 4 trạm bơm, trong đó trạm bơm Múc, xã Minh Tân vận hành liên tục từ ngày 15/7, dự kiến đến ngày 18/7 sẽ dừng nếu thời tiết tạnh ráo. Chúng tôi chỉ đạo các công nhân thường xuyên kiểm tra, theo dõi điện áp, việc thoát nhiệt của động cơ máy bơm; vớt bèo, rác, vật cản trước các cửa lưới chắn để ngăn tắc. Bảo đảm các máy bơm vận hành trơn tru, hiệu quả, tiêu thoát nước tối đa. Hiện Xí nghiệp duy trì chế độ trực 24/24 giờ tại các công trình, tận dụng tối đa mở cống tiêu theo thủy triều, đồng thời theo dõi sát diễn biến thời tiết để chủ động phương án điều hành hợp lý, hạn chế tối đa ảnh hưởng của mưa đối với lúa mới cấy. 

Để phục vụ tưới tiêu, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Thái Bình đã giải phóng được trên 2 triệu mét vuông bèo bồng, 72 đăng đó.

Để chủ động ứng phó kịp thời với mưa lớn, bảo vệ sản xuất, ngành nông nghiệp đã chỉ đạo, đôn đốc hai công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Bắc, Nam Thái Bình và các huyện, thành phố mở các cống dưới đê, kể cả các cống qua đê bối để hạ thấp tối đa mực nước trong hệ thống; chủ động vận hành các trạm bơm tiêu ở các khu vực bị úng cục bộ để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra; đồng thời mở tất cả các cống tiêu ngang trên 2 hệ thống. Từ ngày 14 đến hết ngày 17/7, hai công ty đã vận hành 12 trạm bơm tiêu với 56 máy, tổng công suất 223.100m³/giờ. Nhờ kịp thời hạ thấp mực nước trong đồng nên diện tích lúa bị ảnh hưởng do mưa lớn không nhiều, rải rác ở các địa phương và chủ yếu tập trung ở vùng trũng, cấy cuối lịch thời vụ, diện tích nông dân tự ý gieo thẳng. 

Ngành nông nghiệp yêu cầu hai công ty phân công cán bộ trực 24/24, chủ động vận hành các trạm bơm tiêu ở các khu vực bị úng cục bộ để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Chị Phạm Thị Phương, Trung tâm Khuyến nông Thái Bình cho biết: Sau mưa, bà con cần tìm mọi biện pháp để tiêu thoát nước trong ruộng, khi rút nước có thể dùng cành cây kéo lướt nhẹ trên mặt ruộng hoặc té nước để hạn chế bám bẩn lá lúa, rong rêu trên lá, tăng khả năng quang hợp cho cây. Khi đã rút bớt nước, lộ phiến lá, bà con nên phun ngay một số chế phẩm như: K-H, ET, Pennac P, siêu lân... để kích thích ra rễ. Khi cây ra rễ trắng, hồi phục trở lại, mới được tiến hành chăm sóc. Kiểm tra tỉa dặm kịp thời những cây chết, cây yếu để bảo đảm mật độ. Chủ động diệt ốc bươu vàng trên đồng ruộng để hạn chế ốc cắn lúa non làm khuyết mật độ. Khuyến khích áp dụng các biện pháp thủ công: dùng bẫy (dây khoai lang, xơ mít...) dẫn dụ ốc tập trung để bắt, tiêu hủy trứng ốc bươu vàng đẻ trên bờ ruộng, mương máng... dùng lưới mắt nhỏ chắn các mạch nước ra vào ruộng để hạn chế ốc bươu vàng di chuyển từ ngoài mương máng vào ruộng. Trường hợp mật độ ốc nhiều nên dùng thuốc sinh học, hạn chế tối đa việc dùng thuốc hóa học để diệt ốc bươu vàng. Cần thường xuyên kiểm tra thăm đồng, phát hiện sớm hiện tượng nghẹt rễ ngộ độc hữu cơ và các đối tượng sâu bệnh để có biện pháp xử lý kịp thời. 

Ngân Huyền - Nguyễn Thơi