Các học giả và chuyên gia của ASEAN, Trung Quốc và các nước trong khu vực tham dự hội thảo đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định lâu dài tại Biển Đông, thông qua việc thúc đẩy đàm phán tiến tới Bộ Quy tắc Ứng xử giữa ASEAN và Trung Quốc.

Các học giả tham dự hội thảo thẳng thắn thừa nhận, tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông đang đặt ra những thách thức lớn đối với quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-Trung Quốc, tiềm ẩn những yếu tố gây mất ổn định và đe dọa hòa bình trong khu vực. Tuy nhiên, theo các học giả, chính những thách thức này lại trở thành động lực giúp ASEAN và Trung Quốc nhận thức được tầm quan trọng của tiếp tục phát huy những thành tựu hợp tác thời gian qua, hướng tới một tương lai hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung.

Giáo sư Carlyle Thayer, người Australia, một chuyên gia uy tín về an ninh khu vực Đông Nam Á tỏ ra thận trọng khi đánh giá: Điều hiển nhiên là ASEAN và Trung Quốc cần tiến tới ký kết một Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) mang tính ràng buộc hơn. Tuy nhiên, nhiều khả năng các cuộc đàm phán và thảo luận tiến tới ký kết Bộ Quy tắc Ứng xử sẽ kéo dài hơn so với kỳ vọng của các nước ASEAN.

Về vấn đề này, Tiến sĩ Nguyễn Hùng Sơn, Phó Viện trưởng Viện Biển Đông thuộc Học viện Ngoại giao Việt Nam cho rằng, việc sớm thông qua Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông sẽ rất có lợi cho cả Trung Quốc và ASEAN, trong bối cảnh năm 2013 đánh dấu kỷ niệm 10 năm Đối tác Chiến lược ASEAN-Trung Quốc.

Tiến sĩ Nguyễn Hùng Sơn nói: “Điều ý nghĩa và thiết thực nhất chúng ta có thể làm để kỷ niệm 10 năm Đối tác Chiến lược ASEAN-Trung Quốc chính là đạt được một thỏa thuận về Biển Đông, dù ở mức độ khiêm tốn đến đâu đi nữa. Và thỏa thuận đó chính là việc ASEAN và Trung Quốc đã nhất trí đàm phán chính thức về Bộ Quy tắc Ứng xử tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 46 tại Brunei  vừa qua”.

Hội thảo về Biển Đông do Viện Hợp tác và Hòa bình Campuchia tổ chức với sự tài trợ của Quỹ Văn hóa và Nghệ thuật Quốc tế Nhật Bản. Hội thảo cũng diễn ra chỉ vài ngày sau khi kết thúc cuộc họp Nhóm Công tác chung ASEAN-Trung Quốc lần thứ 9 và Hội nghị Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN-Trung Quốc lần thứ 6 về Thực hiện Tuyên bố của các bên về Ứng xử tại Biển Đông (DOC) diễn ra tại Tô Châu, Trung Quốc trong hai ngày 14 và 15/9 vừa qua.

Những ý kiến của các học giả tham dự hội thảo được kỳ vọng sẽ đóng góp vào thành công của Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 16 tại Brunei trong tháng 10 tới, đặc biệt là liên quan đến hợp tác ASEAN-Trung Quốc tại Biển Đông./.

Theo VOV