Thời tiết Tây Bắc khắc nghiệt, bệnh tật đe dọa, nhiều nơi chưa từng in dấu chân người, núi cao, vực sâu, hiểm trở, gian khổ không thể nhớ hết, khó khăn chẳng thể kể bằng lời nhưng với quyết tâm “Tất cả cho tiền tuyến”, những TNXP nói chung và TNXP Thái Bình nói riêng vẫn bền chí vượt qua, góp sức mình làm nên những chiến công hiển hách, viết nên trang sử vàng của dân tộc.

Trong Chiến dịch Ðiện Biên Phủ, một trong những vấn đề quan trọng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Ðảng ta quan tâm nhất là mở đường thắng lợi để bảo đảm cung cấp lương thực, vũ khí cho mặt trận. Ngày 25/3/1953, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp chuyển sang giai đoạn tổng phản công, Bác Hồ chỉ thị cho tổ chức đoàn TNXP với nhiệm vụ “xung phong mọi việc, bất kỳ việc dễ, việc khó, phục vụ kháng chiến cho đến ngày kháng chiến thành công”.

Thực hiện quyết định của Trung ương, tỉnh Thái Bình lập Ðại đội TNXP gồm 157 người vượt quãng đường mấy trăm kilômét lên Chiến khu ATK, rồi từ Chiến khu hành quân lên đèo Pha Ðin nhập vào Ðoàn thanh niên xung phong Trung ương do đồng chí Vũ Kỳ, Thư ký riêng của Bác Hồ làm Ðoàn trưởng hành quân lên Tây Bắc, chuẩn bị cho Chiến dịch Ðiện Biên Phủ.

“Từ đây, Ðại đội TNXP Thái Bình phân tán bổ sung vào các đội 34, 36, 38, 40 của Ðoàn TNXP Trung ương. Bản thân tôi được phân về Ðại đội 412, Ðội 40 (trong đại đội có 80 người Thái Bình). Chúng tôi được phân công làm nhiệm vụ mở đường, bảo đảm giao thông từ ngã ba Cò Nòi qua ngầm Hót Lót, đèo Sơn La đến đèo Pha Ðin. Ðây là đoạn đường địch thường xuyên đánh phá rất ác liệt nhằm cắt đứt mạch máu giao thông của ta” - Ông Vũ Xuân Phụng 87 tuổi, cựu TNXP Ðiện Biên Phủ thuộc Ðại đội 412, Ðội 40 nhớ lại thời “anh hò, chị hát” trên đường ra trận.

Ông kể: Thời kỳ này, chặng đường từ Mộc Châu đi Ðiện Biên thường xuyên bị địch đánh phá vì đây là con đường độc đạo lên Ðiện Biên Phủ. Tại đèo Pha Ðin, có những ngày địch thả 160 quả bom. Tại ngã ba Cò Nòi - nơi gặp nhau giữa đường 41 (từ Thanh Hóa, Hòa Bình lên) và đường 13 (từ các tỉnh Yên Bái, Việt Bắc sang), có ngày giặc Pháp huy động 70 máy bay các loại ném hơn 300 quả bom, có đợt chúng đánh phá 2 - 3 tuần liên tục khiến TNXP rất vất vả, vừa chiến đấu, vừa khôi phục đường để đưa xe, đưa hàng, vũ khí ra trận.

Với khẩu hiệu “TNXP có thể hy sinh, nhưng quyết không để huyết mạch giao thông bị tắc”, “không để tắc đường quá 4 tiếng/ngày”…, lực lượng TNXP anh dũng thực hiện nhiệm vụ với cả bầu tâm huyết và ý chí kiên cường. Sau mỗi trận địch đánh phá, thả bom xuống phá đường, lực lượng TNXP lại phối hợp với công binh đào, phá bom nổ chậm thông đường, cứu xe, cứu hàng. Ban đầu, do chưa có kinh nghiệm phá bom nên nhiều người đã hy sinh, sau được bộ đội công binh hướng dẫn, TNXP phá bom thành thạo, thương vong ít hơn.

Trong mưa bom, bão đạn cùng sự khắc nghiệt của điều kiện tự nhiên miền Tây Bắc, những TNXP vẫn có nhiều sáng kiến độc đáo để xẻ núi, bạt đồi, san lấp hố bom, làm đường cho xe qua, rà phá bom mìn và các vật cản đường hành quân, vận chuyển lương thực, vũ khí và vận tải cứu thương. Nhiều vật liệu tại chỗ như tre, nứa, bè mảng cùng các yếu tố tự nhiên được TNXP khai thác triệt để vận chuyển hàng hóa ra trận.

Trong trí nhớ của nhiều cựu TNXP, thời kỳ này khổ nhất là những ngày mưa, đất nhão trơn, TNXP phải chặt cây rừng lát đường chống lầy, chống lún, mở đường bằng mọi biện pháp để thông xe đưa hàng ra mặt trận. Có những đêm mưa rét, TNXP  nhịn đói, dùng sức người đẩy xe ô tô chết máy qua đèo. Ngày đêm chiến đấu với quân địch, vừa phá bom nổ chậm, vừa san lấp hố bom khôi phục đường, có lúc mặt trận cần tiếp viện, được lệnh của  Bộ chỉ huy chiến dịch, TNXP lại bổ sung cho quân đội trực tiếp cầm súng chiến đấu trong mặt trận Ðiện Biên Phủ, một số bổ sung vào bộ đội phòng không chiến đấu trên các chốt giao thông.

Trong Chiến dịch Ðiện Biên Phủ, TNXP Thái Bình đã góp sức cùng TNXP cả nước sửa chữa, bảo đảm trên khắp các tuyến đường, phá hàng nghìn quả bom nổ chậm, bảo đảm giao thông tại 60 bến phà. Khi chiến dịch bước vào giai đoạn ác liệt, TNXP tham gia chiến đấu góp phần vào Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ ngày 7/5/1954. Thành tích của TNXP được Bác Hồ đánh giá cao, gửi thư khen ngợi và tặng cờ thi đua; được Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý.

Dẫu 60 năm đã trôi qua kể từ khi Chiến dịch Ðiện Biên Phủ toàn thắng nhưng những cống hiến với tất cả lòng nhiệt huyết, thấm đượm mồ hôi, nước mắt, xương máu của lực lượng TNXP nói chung và TNXP Thái Bình nói riêng trong Chiến dịch Ðiện Biên Phủ vẫn in đậm trong tâm thức nhiều người, được dân tộc Việt Nam tôn vinh, ghi nhận. Những chiến tích mà họ lập nên đã tô đẹp thêm trang sử vàng hào hùng của dân tộc Việt Namon>.

Mai Thư