Cách đây 45 năm, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc bước vào thời kỳ gay go ác liệt. Ðảng bộ, quân và dân thị xã Thái Bình quyết tâm đánh trả mọi âm mưu của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Thực hiện kế hoạch tác chiến của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, ngày 19/8/1969 Ðại đội pháo cao xạ 37 ly của thị xã được thành lập. Trung úy Phạm Thanh Tịnh (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh) làm Ðại đội trưởng. Ðại đội lúc đầu có 2 trung đội và 4 khẩu đội với 4 khẩu pháo sau đó tăng lên 5 khẩu pháo 37 ly. Quân số ban đầu chỉ có trên 50 đồng chí, lúc cao điểm có trên 100 đồng chí thay phiên nhau trực chiến, là những thanh niên tiên tiến được lựa chọn từ các cơ quan, đơn vị tự vệ, tuổi đời cao nhất trên 30, còn lại là dưới 20, có đồng chí mới 16 tuổi, 80% là nữ.

Những ngày đầu mới thành lập anh chị em gặp nhiều khó khăn, từ ăn, ở, nền nếp sinh hoạt, giờ giấc quân sự. Ðặc biệt là hàng ngày trực chiến phải đối mặt với bom đạn, máy bay Mỹ mà trình độ kỹ thuật với vũ khí hiện đại chưa có là bao, kinh nghiệm chiến đấu còn thiếu. Song với tinh thần quyết chiến, quyết thắng, Ðại đội đã quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao, đó là: chủ động bắn máy bay bảo vệ Cầu Bo, bảo vệ các mục tiêu chính trị, kinh tế, xã hội của tỉnh và thị xã trên tuyến giao thông huyết mạch như quốc lộ 10, Bệnh viện Việt-Bun…; hiệp đồng chặt chẽ với các đại đội thuộc Tiểu đoàn 54 pháo 37 ly của lực lượng chủ lực để thực hiện tốt các phương án tác chiến.

Xác định được nhiệm vụ cụ thể, cán bộ, chiến sĩ Ðại đội đoàn kết, nhất trí vượt qua mọi gian khổ, khó khăn, tích cực học tập, rèn luyện phương cách sử dụng vũ khí, thành thạo các thao tác kỹ thuật, quyết tâm bám trụ trận địa, sẵn sàng chiến đấu bất cứ lúc nào, tình huống nào, kể cả ngày và đêm.

Ngày 17/8/1972, máy bay Mỹ đánh vào Nhà máy tơ làm chết 17 công nhân; sau đó chúng ném bom vào Trường Ðại học Y  làm sập một căn hầm và chết 16 sinh viên. Ðặc biệt, chúng tập trung đánh vào 4 khu phố: Ðề Thám, Quang Trung, Kỳ Bá, Lê Hồng Phong làm 30 người chết, 52 người bị thương… Hành động của giặc Mỹ càng làm cho anh chị em thêm căm thù và quyết tâm chiến đấu.

Và thời cơ đã đến. 7 giờ ngày 19/8/1972 Ðại đội nhận lệnh chuẩn bị chiến đấu với máy bay Mỹ bay vào vùng trời thị xã. Các pháo thủ chờ đợi, ai nấy đều muốn sẵn sàng nổ súng. Máy bay địch đã xuất hiện. Ðại đội trưởng lệnh cho đơn vị về cấp 1, các khẩu pháo được kiểm tra kỹ lưỡng, đạn dược đã sẵn sàng. Một tốp máy bay bổ nhào đánh vào ngã tư An Tập và bệnh viện tỉnh ở độ cao 3.800m. Lưới lửa phòng không của tất cả các lực lượng giăng kín bầu trời, trong đó có cả súng trường, súng 12 ly 7 và pháo 37 ly… làm cho chúng hoảng loạn, cắt bom bừa bãi xuống phố phường thị xã. Một chiếc F4H của Mỹ bị trúng đạn bốc cháy trên bầu trời thị xã ở cự ly 3.500m, độ cao 2.000m.

Theo chiến lệ, tại hội nghị bình xét của Sở Chỉ huy phòng không, căn cứ vào các phần tử bắn còn lắp sẵn trên pháo, cự ly, độ cao, tọa độ máy bay rơi… Khẳng định chiếc F4H trúng đạn do pháo cao xạ 37 ly của Ðại đội pháo cao xạ 37 ly thị xã Thái Bình bắn trúng. Chiến công vang dội này đã được Ðài Tiếng nói Việt Namon> công bố lúc 19 giờ ngày 19/8/1972. Tin vui chiến thắng lan truyền khắp thị xã Thái Bình. Các đồng chí lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban hành chính tỉnh, Thị ủy, Ủy ban hành chính thị xã, các ban, ngành, đoàn thể thị xã, chính quyền và nhân dân các phường, xã đến tặng hoa, quà chúc mừng chiến công của đại đội. Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không biểu dương thành tích của Ðại đội pháo cao xạ 37 ly thị xã Thái Bình.

Ðã 45 năm từ ngày thành lập, 42 năm từ ngày đơn vị bắn rơi máy bay Mỹ, cán bộ, chiến sĩ Ðại đội pháo cao xạ 37 ly thị xã Thái Bình đã trở về với cuộc sống đời thường nhưng kỷ niệm về những ngày sống, chiến đấu gian khổ mà hào hùng vẫn luôn in đậm trong ký ức mỗi người. Tình cảm, trách nhiệm của anh chị em chưa khi nào phai nhạt mà ngày càng gắn bó, nghĩa tình, thường xuyên thăm hỏi, động viên nhau lúc ốm đau, hiếu hỷ, giúp đỡ nhau làm kinh tế hoặc những lúc đồng đội gặp khó khăn, đồng thời phát huy tốt trách nhiệm của người cựu chiến binh trong công cuộc đổi mới đất nước.

Xuân Nha

(Thành phố Thái Bình)