Sinh năm 1946 tại quê hương Thăng Long giàu truyền thống cách mạng, tháng 4/1965, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, bác Liêm tình nguyện nhập ngũ, tham gia chiến đấu tại Tiểu đoàn 53, Tỉnh đội Thái Bình. Tháng 5/1972, khi đang học lớp đào tạo cán bộ sơ cấp, do yêu cầu thực tế của chiến trường, bác Liêm được điều về Binh chủng Tăng - Thiết giáp, học công tác chỉ huy, điều hành trên xe tăng. Tháng 7/1972, đơn vị của bác khẩn trương nhận xe, nhận pháo, nhận quân, cấp tốc vào chiến trường. Lúc này bác Liêm được thăng quân hàm thiếu úy, giữ chức vụ Chính trị viên Đại đội 1, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 201B, Binh chủng Tăng - Thiết giáp.

Cuối tháng 12/1974, Đại đội 1 được giao nhiệm vụ đánh Phước Long đầu tiên. Ngày 2/1/1975, đơn vị của bác Liêm được lệnh phối hợp với Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 142, Sư đoàn 7, Quân đoàn 4 tấn công thị xã Phước Long. Sau khi đánh chiếm phía ngoài thị xã, đến sáng ngày 4/1/1975, đơn vị nhận lệnh tấn công vào thị xã, hướng tấn công là ngã ba Tư Hiền - trại Lê Lợi. Đây là hướng tấn công thẳng vào trung tâm thị xã, do vậy lực lượng của địch tập trung ở đây rất mạnh. Trận chiến đấu diễn ra rất ác liệt. Do hỏa lực của địch mạnh, lực lượng bộ binh của ta thương vong nhiều. Mũi tấn công do bác Liêm chỉ huy gồm 3 xe tăng nhưng 1 xe hết đạn nên lùi lại phía sau để tiếp đạn, 1 xe bị kẹt pháo còn xe bác Liêm chỉ huy cũng chỉ còn 2 quả đạn nổ, 1 quả đạn xuyên. Sau khi gọi về sở chỉ huy xin chi viện, quan sát tình hình, bác lệnh cho pháo thủ trên xe tiếp tục tấn công bằng đạn nổ, phá tan hàng rào phía trước, mở thông cửa ngõ vào thị xã. Nhận thấy đây là điều kiện tốt, nếu đợi lực lượng tiếp viện sẽ lỡ mất thời cơ, sau khi động viên anh em trên xe, bác Liêm hạ lệnh: “Còn người, còn xe, một xe cũng tấn công”. Dứt lời cũng là lúc chiếc xe tăng hùng dũng tiến vào trung tâm thị xã. Bác Liêm bồi hồi nhớ lại: “Lúc này, toàn bộ anh em trên xe đã rút vào trong, nhìn qua kính thấy địch đang bao vây quanh xe, một tên mặc đồ rằn ri nhảy lên tay cầm lựu đạn đang cố cậy nắp xe, tôi động viên anh em bình tĩnh, sẵn sàng súng và lựu đạn, còn bản thân thì tiếp tục quan sát và tính toán các khả năng. Thấy phía trước có ngã tư, tôi hỏi lái xe: “Liệu có quay đầu được không”, khi nhận được câu trả lời “Có” tôi liền lệnh cho xe tiếp tục tiến, địch chủ quan khi thấy xe lọt sâu vào trong thị xã nên không manh động; đến ngã tư, tôi lệnh cho xe đột ngột quay đầu hất tên địch trên nóc xe xuống đất, sau đó anh em rê súng bắn xung quanh khiến địch tháo chạy tán loạn. Tận dụng thời cơ, tôi lệnh cho xe rút ra ngoài, chặn ở cửa mở”.

Đến 1 giờ chiều cùng ngày, 3 xe tăng do Đại đội trưởng Đỗ Hồng Nguyên chỉ huy lên chi viện. Nhận thấy địch đang hoang mang cần phải dùng lực lượng uy hiếp luôn, nếu đợi bộ binh sẽ rất lâu, sau khi sắp xếp đội hình, xe bác Liêm đi đầu dẫn đường, 4 xe tăng không có bộ binh yểm trợ tấn công vào trung tâm thị xã, đánh chiếm được một đơn vị thiết giáp của địch. Sau khi được tăng cường lực lượng, quân ta triển khai tấn công mạnh mẽ, đến ngày 6/1/1975, thị xã Phước Long hoàn toàn được giải phóng. Chiến thắng Phước Long có ý nghĩa vô cùng quan trọng, lần đầu tiên ta giải phóng hoàn toàn một tỉnh Đông Nam Bộ, đây chính là cơ sở để Bộ Chính trị so sánh lực lượng, thăm dò phản ứng của địch, khả năng can thiệp trở lại của Mỹ, xác định thời cơ, từ đó hạ quyết tâm chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam năm 1975.

Sau khi đánh chiếm Phước Long, đơn vị của bác Liêm tiếp tục hành trình “tiến về Sài Gòn”, tham gia giải phóng Lâm Đồng; đánh Xuân Lộc - cửa ngõ vào Sài Gòn; đánh chiếm Trạm Bom, Hố Lai và sân bay Biên Hòa. Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, bác Liêm được cấp trên điều động về công tác tại Ban Cán bộ, Phòng Chính trị, Đoàn Tăng - Thiết giáp Đông Nam Bộ. Với những thành tích, chiến công đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngày 15/1/1976, người con quê lúa Nguyễn Xuân Liêm vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và tặng thưởng nhiều huân chương các loại.

40 năm đã trôi qua, mỗi lần trở lại thăm chiến trường xưa, được chứng kiến sự “thay da đổi thịt” ở những nơi mình đã từng đi qua, thấy được sự đổi thay, lớn mạnh của đất nước, người Anh hùng càng thấy thấm thía giá trị của những hy sinh lớn lao của các thế hệ người Việt Nam trong kháng chiến để có được cuộc sống độc lập, tự do, hòa bình như ngày hôm nay, càng củng cố thêm niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp cách mạng của nước nhà.

Đào Quyên