Chúng tôi về Thái Thụy và Tiền Hải, hai địa phương của tỉnh có phong trào “Tay lưới, tay súng” trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ký ức về những ngày tháng ấy nay vẫn còn nguyên trong tâm trí lão ngư 87 tuổi Nguyễn Ðình Quyết ở thôn Vạn Xuân Nam, xã Thụy Xuân, huyện Thái Thụy. Ông Quyết nhớ lại: Ngày ấy, đời sống của ngư dân chúng tôi còn muôn vàn khó khăn, công cụ vươn khơi chỉ là những chiếc thuyền buồm gỗ, sử dụng mái chèo chứ chưa được lắp động cơ như bây giờ. Mặc dù vậy, ai cũng quyết tâm vươn khơi, bám biển. HTX ngư nghiệp thành lập từ đầu năm 1960, chia làm hai lực lượng chính là đánh lộng và xa bờ, trong đó lực lượng đánh bắt xa bờ là nòng cốt. Khắc phục mọi khó khăn về điều kiện đánh bắt, thiếu thốn lương thực, thực phẩm, bà con xã viên kiên cường bám biển, bất chấp hiểm nguy, vừa đánh bắt hải sản vừa tham gia chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.

Giai đoạn 1960 - 1965, thực hiện chủ trương cải tiến nghề lộng, phát triển nghề khơi, các HTX ngư nghiệp trên địa bàn các xã ven biển của tỉnh được đầu tư mua sắm thuyền và ngư cụ, huy động lực lượng thanh niên khỏe mạnh tham gia các đội thuyền bám biển dài ngày. Lực lượng dân quân biển trực tiếp tham gia đánh bắt hải sản được trang bị các loại súng K44, CKC… Mặc dù chiến tranh ác liệt nhưng ngư dân Thái Bình vẫn kiên cường bám biển, vừa sản xuất vừa chiến đấu, đoàn kết hiệp đồng chặt chẽ với bộ đội phòng không địa phương đánh trả quân địch, kịp thời phát hiện, tiêu diệt nhiều đối tượng đột kích, thám báo của địch trên biển. Với phong trào “Tay lưới, tay súng” và thực hiện khẩu hiệu “Ðánh ngày không đủ, tranh thủ đánh đêm”, “Thuyền là nhà, biển cả là quê hương”, ngư dân Thái Bình đã chuẩn bị sẵn các ụ lùm rơm, áo giáp, mũ rơm để chống đạn địch, bảo vệ ngư cụ. Ban ngày giặc Mỹ đánh phá ác liệt, bà con tổ chức đánh bắt vào ban đêm, ra sức thi đua cùng tiền tuyến. Chính vì thế, sản lượng đánh bắt hải sản không ngừng tăng, bảo đảm cung cấp cho Nhà nước và phục vụ đời sống của ngư dân.

Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, với tinh thần “Tất cả vì tiền tuyến”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”, thanh niên miền biển cùng với thanh niên tỉnh nhà tạm gác tay chèo, tay lưới, hăng hái lên đường tòng quân đánh giặc. Ðể bảo đảm hoạt động của các HTX ngư nghiệp, Ủy ban Hành chính tỉnh chỉ đạo các huyện tập trung huy động tất cả các thuyền, lưới để đẩy mạnh sản xuất, trong đó chú trọng cải tiến, mở rộng nghề lộng, tận dụng các nghề ven biển, nghề khơi và dở khơi, dở lộng khi có điều kiện và thời cơ; bổ sung lao động nữ ra khơi, vận động lực lượng cao tuổi bám lộng. Chính vì thế mà các HTX ngư nghiệp trong tỉnh vẫn duy trì hoạt động, sản lượng đánh bắt hải sản năm sau cao hơn năm trước, hầu hết đều vượt chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước giao. Nhiều HTX còn chủ động cải tiến ngư cụ, tàu thuyền, mở rộng vùng khai thác đến khu vực đảo Cô Tô, Vân Ðồn, Bạch Long Vĩ (Quảng Ninh)…, cùng ngư dân các tỉnh duyên hải cả nước hưởng ứng phong trào “Tay lưới, tay súng”, quyết tâm giành thắng lợi trong mỗi chuyến ra khơi. Tiêu biểu là các HTX ngư nghiệp: Xuân Hùng, Xuân Hải, Toàn Thắng, Ðại Quang (Thái Thụy); Tiền Phong, Hải Thịnh, Thống Nhất (Tiền Hải); trong đó, HTX Tiền Phong và HTX Hải Thịnh (Nam Thịnh, Tiền Hải) nhiều năm liền là lá cờ đầu của ngành khai thác thủy hải sản, được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Ba với thành tích vừa sản xuất, vừa chiến đấu và chống chiến tranh tâm lý của địch.

40 năm đã qua, chiến tranh đã lùi xa nhưng các thế hệ ngư dân Thái Bình vẫn tiếp nối truyền thống cha anh, tích cực vươn khơi, bám biển, coi “Thuyền là nhà, biển cả là quê hương”, vừa khai thác nguồn lợi từ biển vừa tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Ông Hoàng Nguyễn Nẩy, thôn Vạn Xuân Namon>, xã Thụy Xuân (Thái Thụy) Ngày ấy, ý chí quyết tâm của chúng tôi rất lớn. Khi có chủ trương thành lập HTX, tất cả bà con ngư dân đều tham gia rất tích cực, vượt qua mọi khó khăn, nguy hiểm để vươn khơi, chắc tay súng, vững tay chèo để lao động sản xuất. Trong suy nghĩ của tôi, mỗi ngư dân là một người lính, chiến đấu bằng lưới, thuyền, bằng tất cả lòng căm thù quân xâm lược, rẽ sóng ra khơi cùng cả nước kháng chiến chống Mỹ. Khi thanh niên ra chiến trận, phụ nữ, phụ lão lại đảm đương công việc. Và cứ thế, bà con ngư dân của tỉnh đã đóng góp hàng trăm nghìn tấn hải sản cùng với hạt thóc quê hương gửi vào tiền tuyến.

Ông Nguyễn Văn Mão, thôn Quang Thịnh, xã Nam Thịnh (Tiền Hải) Phong trào “Tay lưới, tay súng” cùng với khẩu hiệu “Ðánh ngày không đủ, tranh thủ đánh đêm” đã thôi thúc chúng tôi ra sức thi đua, không những lập công bằng tôm, cá mà còn lập công tiêu diệt địch. Các trung đội dân quân biển đều quy tụ được những ngư dân thực thụ, bảo vệ sản xuất, chắc tay súng đánh trả máy bay địch. Riêng đối với HTX Tiền Phong, là HTX duy nhất trong tỉnh được trang bị 1 đôi tàu 135 CV, 4 đôi tàu 33 CV, 2 đôi 16 CV, được coi là HTX ngư nghiệp điển hình của tỉnh. Phát huy những thành tích đó, sau khi đất nước thống nhất, cùng với các HTX ngư nghiệp của tỉnh, HTX Tiền Phong tiếp tục phát triển, đổi mới hoạt động, giành được nhiều thắng lợi.

Tất Đạt