Khu “bát xã”, “ nhị tổng”-tám làng: Lục Linh, Vũ Nghị, Văn Hàn, Lễ Thần (tổng Lễ Thần), Thần Đầu, Thần Huống, Phú Uyên, Lũng Đầu (tổng Thần Đầu) thuộc phủ Thái Ninh được hình thành từ cuối thế kỷ XV do cụ Vũ Công Uyên, võ tướng nhà Lê dẫn gia binh, con em họ hàng khai khẩn đất hoang lập thành.

Sau Cách mạng tháng Tám, xã Thái Xuyên được thành lập trên cơ sở hợp thành từ 2 làng Lục Linh, Lũng Đầu và một số xóm lẻ của Thần Huống và Văn Hàn trước đây. Ngày nay, xã có 464,2 ha diện tích đất tự nhiên, 1.314 hộ với 4.624 nhân khẩu sinh sống ở 4 thôn hành chính, 8 chi bộ đảng với 240 đảng viên.

Là vùng đất thiêng nằm giữa khu Namon> huyện Thái Thụy, từ xa xưa người Thái Xuyên có truyền thống hiếu học và nhân văn. Thời Pháp thuộc, Thái Xuyên là nơi sớm có phong trào chống đế quốc, thực dân phong kiến. Người có công đầu tiên truyền bá tư tưởng cách mạng vô sản ở vùng này là đồng chí Trịnh Đăng Lư và người sớm giác ngộ, tiếp thu tư tưởng cách mạng vô sản  là đồng chí Vũ Văn Vịnh (làng Thần Đầu).

Ngày Quốc tế lao động 1/5/1930, hai đồng chí đã tổ chức treo cờ búa liềm ở cây đa chợ Cổng (Thần Huống), cây xoan tây tại đình Giáp Nhất (Lục Linh); dán truyền đơn, biểu ngữ  ở các cây to từ chợ Cổng Thần Huống đến Thần Đầu, Lũng Đầu, Lục Linh... gây được tiếng vang lớn ở trong vùng. Ngay từ những ngày đầu những năm 1930, Chi bộ cộng sản Thần Huống được thành lập. Tháng 3/1932 tại nhà đồng chí Vũ Văn Vịnh đã diễn ra cuộc họp thành lập Ban Tỉnh uỷ lâm thời Đảng bộ Thái Bình.

Cuối năm 1944-1945 đồng chí Giang Đức Tuệ cán bộ Việt Minh cấp trên đã về xây dựng cơ sở cách mạng khu 3 tổng (Lễ Thần, Thần Huống, Tân Bồi), tổ chức đội tự vệ luyện tập võ nghệ thu hút một số thanh niên trong vùng tham gia chuẩn bị các điều kiện tổng khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi.

Sau khi giành chính quyền, tại các làng Lục Linh, Lũng Đầu, uỷ ban nhân dân cách mạng lâm thời, đoàn thanh niên cứu quốc, hội nông dân cứu quốc, phụ nữ cứu quốc, tổ chức công thương cứu quốc được thành lập. Đầu năm 1947, xã Tân Dân sau đó là Thanh Lục  được thành lập tại đình chợ Lục. Các đoàn thể cứu quốc và mặt trận Việt Minh chia lại ruộng đất cho dân, tổ chức phong trào bình dân học vụ, xây dựng dân quân du kích, động viên một số thanh niên tiên tiến tham gia đội vệ quốc quân.

Tháng 12/1947, Chi bộ đảng Thanh Lục được thành lập tập trung phát triển đảng viên, xây dựng làng kháng chiến, củng cố dân quân du kích, chính quyền cách mạng, các đoàn thể nhân dân, góp phần cải thiện đời sống nhân dân. Làng kháng chiến tại các thôn Thần Đầu, Thần Huống là những làng kháng chiến kiểu mẫu, tạo điều kiện cho bộ đội, dân quân, du kích và nhân dân không chỉ chống càn quét thắng lợi mà còn giành thế chủ động tấn công địch.

Thời kỳ năm 1950 -1954, dân quân du kích của xã đã phối hợp với bộ đội chủ lực tham gia nhiều trận đánh lớn, trận chống càn gây cho địch nhiều thương vong. Các cuộc chiến đấu quyết tử của quân và dân ở chợ Lục, đình Chỉ, đình Từ, đình Giáp Nhất, chợ Mới, đình Đông đã bảo vệ thành công khu căn cứ du kích Thần Đầu, Thần Huống, Thanh Lục.

Những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giặc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, toàn vùng trở thành trọng điểm bắn phá ác liệt. Quân và dân Thái Xuyên vừa chiến đấu, vừa hăng hái thi đua lao động sản xuất, chi viện tối đa sức người, sức của cho tiền tuyến với quyết tâm “ Tất cả vì tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.  Toàn xã đã gửi ra tiền tuyến gần 5 nghìn tấn thóc, hơn 5 nghìn tấn thực phẩm. Gần 1.000 lượt người con của Thái Xuyên đã lên đường ra trận bảo vệ Tổ quốc.

Tổng kết 2 cuộc kháng chiến, toàn xã có 163 đồng chí chiến đấu và hi sinh anh dũng trên các chiến trường, 47 thương binh, 23 bệnh binh, 37 người nhiễm chất độc da cam đang hưởng chế độ . Với những thành tích đóng góp to lớn này, Đảng bộ, nhân dân, lực lượng vũ trang Thái Xuyên đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 7 huân chương các hạng, 19 bằng khen của Chính phủ và các bộ ngành, 42 cờ thưởng, cờ thi đua.

Toàn xã đã có 1.214 lượt người được tặng thưởng huân huy chương các hạng, 161 gia đình được trao bằng gia đình có công với nước, 3 đồng chí được công nhận Lão thành cách mạng, 8 mẹ được phong tặng Mẹ Việt Nam anh hùng, 1 Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Tự hào với truyền thống vẻ vang của quê hương cách mạng, để xứng đáng với  danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân mà Đảng và Nhà nước phong tặng, những năm tới, Đảng bộ và nhân dân Thái Xuyên nguyện đoàn kết một lòng, vượt qua mọi khó khăn thử thách quyết tâm duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, tập trung chuyển đổi mạnh cơ cấu kinh tế gắn với quy hoạch và xây dựng nông thôn mới.

Vận động, tạo sự  đồng thuận của nhân dân để làm tốt công tác giải phóng mặt bằng phục vụ các dự án xây dựng cụm công nghiệp Mỹ Xuyên, đường 39B, đường ra Trung tâm điện lực; huy động sức dân đóng góp hoàn thiện đường làng nghề, một số tuyến đường trong khu dân cư. Mở rộng phát triển CN-TTCN, phát triển nghề và làng nghề, dịch vụ gắn với phát triển văn hoá xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng, cuộc sống của người dân.

Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao trình độ quản lý điều hành của UBND xã, từng bước hình thành nếp sống văn hoá, ý thức pháp luật trong cộng đồng dân cư. Chăm lo tốt hơn đối với sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao, giữ vững đoàn kết nội bộ. Duy trì nâng cao chất lượng cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng, vững về tư tưởng, mạnh về tổ chức, đổi mới phương thức lãnh đạo để xây dựng đảng bộ, chi bộ TSVM.

Tiếp tục thực hiện tốt Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” tạo sự thống nhất về quan điểm, tư tưởng và hành động trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương, quyết tâm xây dựng quê hương Thái Xuyên giàu đẹp, văn minh.

Lê Thanh Liêm

Bí thư Đảng uỷ, chủ tịch HĐND xã