Dễ vì ai cũng có thể viết báo nếu có năng khiếu và đam mê. Không học các trường đào tạo về báo chí cũng có thể làm báo. Thậm chí đang học THCS, THPT vẫn có thể viết báo. Ngay cả bạn đọc cũng có thể tham gia làm báo không chuyên. Bởi thế, nghề báo ở Việt Nam chưa bao giờ thiếu nhân lực mặc dù số lượng trường đào tạo cử nhân báo chí chính thức trong cả nước không nhiều. Những người làm báo lâu năm thường tâm sự, nếu cứ viết những bài phản ánh chung chung, vô thưởng vô phạt, viết cho đủ định mức thì làm báo quả là dễ dàng, ai cũng làm được theo kiểu viết nhiều thành quen. Nhưng năm này qua năm khác, nếu vẫn cứ làm báo như vậy thì bạn có làm báo cả đời cũng không ai biết đến bạn là ai. Đó chính là thất bại của người làm báo.

Năm 2004, biết tôi thi đỗ hai trường đại học, gia đình và bạn bè đều khuyên nên theo học ngành sư phạm, an toàn, nhẹ nhàng chứ không vất vả, nguy hiểm như nghề báo. Để thỏa niềm đam mê viết báo, trở thành nhà báo, tôi quyết định theo học Khoa Báo chí,  Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn. Có lẽ, không chỉ tôi mà nhiều nhà báo, sinh viên báo chí hiện nay cũng từng nhận được lời khuyên như vậy. Ngay cả các giảng viên, nhà báo giỏi của Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn cũng khuyên chúng tôi hãy suy nghĩ thật kỹ xem có nên tiếp tục theo học và trở thành nhà báo không. Lúc đó, những “chú chim non đang tập bay” chúng tôi chưa thể hình dung hết thực tế và đòi hỏi khắc nghiệt của nghề báo. Phải đến tận khi ra trường, bước vào nghề, chúng tôi mới thấm thía: Nghề báo dễ ít, khó nhiều.

Cái khó của người làm báo là để trụ lại với nghề, xây dựng được thương hiệu của riêng mình cần phải vừa viết vừa nâng cao chất lượng bài viết, tìm tòi vấn đề bạn đọc quan tâm, mang hơi thở cuộc sống và phải đi vào chiều sâu của vấn đề. Không ngại khó, ngại khổ, lăn lộn với cơ sở, chắt chiu vốn sống, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, tạo dựng cho mình những mối quan hệ rộng rãi với cơ sở, với quần chúng nhân dân. Đặc biệt, phải thường xuyên rèn giũa bản thân, không ngừng tìm tòi, khám phá để bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ nghiệp vụ, viết những bài báo hay, hiệu quả, được độc giả đón nhận. Thách thức lớn nhất của người làm báo là chọn lọc thông tin trong bài viết như thế nào để không gây nhàm chán mà luôn hấp dẫn, để khi độc giả mở tờ báo ra thấy tên mình là muốn đọc bài mình viết. Với bất cứ người làm báo nào, đặc biệt là những người làm báo chuyên nghiệp, muốn trở thành một nhà báo tốt, một nhà báo giỏi cần có phẩm chất, đạo đức của người làm báo, không vấp ngã trước cám dỗ của cuộc sống, luôn giữ cho mình “tâm sáng, bút sắc”. Nói như Bác Hồ, người làm báo phải có lập trường, tư tưởng vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân; luôn gắn bó với nhân dân và hết lòng phục vụ nhân dân; trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật; chịu khó rèn luyện, trau dồi kiến thức, học tập suốt đời; nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình.

Nghề nào cũng cần có đạo đức nghề nghiệp, nghề báo lại càng phải đặt vấn đề đạo đức lên hàng đầu. Nhưng hiện nay, có không ít nhà báo không cưỡng nổi cám dỗ của cuộc sống, vì lợi ích cá nhân mà bẻ cong sự thật, đưa tin gây ảnh hưởng, phương hại đến tổ chức, cá nhân… Nhiều nhà báo trẻ tâm sự rằng, cái khó với họ là không đặt được “tít” hay, lời “mào đầu” hấp dẫn, sắp xếp các sự kiện chưa mạch lạc, lô-gic nên chất lượng bài viết chưa cao. Muốn vượt qua cái khó này đòi hỏi người làm báo phải tự chuẩn bị cho mình một lượng ngôn từ phong phú và sử dụng nó một cách khoa học, sáng tạo để bài viết lôi cuốn, hấp dẫn. Còn nhiều khó khăn nữa, không chỉ với người mới vào nghề mà ngay cả những người đã nhiều năm lăn lộn với nghề vẫn phải đối mặt như việc tìm đề tài, khó khăn khi đi cơ sở, thu thập thông tin, tài liệu, khó khăn khi tiếp cận với mảng đề tài về mặt trái của xã hội…

Gánh vác trách nhiệm mà xã hội và nhân dân giao phó không dễ dàng. Vì thế, phấn đấu trở thành một nhà báo chân chính là cả một chặng đường gian nan. Nhưng không vì thế mà chúng ta chùn bước. Hãy tiếp tục học tập, rèn luyện, sáng tạo để xứng đáng là nhà báo cách mạng, nhà báo của nhân dân.

Thu Hiền