Tiếp thu ý kiến của các ngành các cấp và quần chúng phụ nữ, sau mấy tháng, Trung ương Hội phụ nữ Việt Nam đã đổi cụm từ: “Ba đảm nhiệm” thành: “Ba đảm đang”. Nội dung của phong trào đã trở thành mục tiêu phấn đấu của chị em cùng tiền tuyến thi đua chống Mỹ.

Ngay sau khi phong trào được phát động, Thái Bình có 270.000 chị tham gia đăng ký ba đảm đang. Nhiều bà mẹ, nhiều chị có chồng con hy sinh, nhiều gia đình có 2, 3 con đang chiến đấu ở chiến trường vẫn tiếp tục làm đơn xin cho các con còn lại ra mặt trận. Cụ Đích (Thị trấn Hưng Nhân) có 6 con đi bộ đội, cụ tích cực tham gia công tác địa phương, được Bác gửi giấy khen và tặng Huy hiệu của Người.

Để động viên các chiến sỹ ngoài mặt trận, Hội phụ nữ tỉnh Thái Bình phát động hội viên viết thư giao ước thi đua với tiền tuyến “Chiến trường anh quyết lập công, hậu phương em quyết một lòng thi đua”. Trên mặt trận sản xuất, chị em đăng ký làm thêm giờ, thêm việc, nhận việc khó, giỏi một nghề, biết nhiều nghề. Với phụ nữ nông dân, thực hiện mục tiêu 5,5 tấn thóc/ha/năm; 2,2 con lợn/ha gieo trồng; thâm canh tăng vụ, tăng năng suất. Địch ném bom phá hoại đồng ruộng của 305 thôn, 205 xã trong tỉnh, giặc đánh ngày, ta sản xuất đêm.

Nam giới ra chiến trường, phụ nữ đảm nhiệm hầu hết các công việc đồng áng nặng nhọc. Tán Thuật (Kiến Xương) có 84 chị biết cày trâu đôi, 30% phụ nữ Đông Lâm (Tiền Hải), Đông Cường (Đông Quan) là canh điền giỏi. Hàng vạn tổ cấy theo kỹ thuật mới gồm 7 vạn chị em được học, hướng dẫn kỹ thuật cấy lúa mới, nuôi thả bèo hoa dâu, làm phân xanh tăng năng suất lúa.

Trong tháng hoạt động mạnh năm 1968, có trên 20 vạn chị đăng ký vượt ngày công, 15 vạn chị nhận ruộng xấu để chăm bón, gần 1 vạn chị mỗi ngày làm thêm 1 - 2 giờ. Đội thủy lợi Vũ Vân (Vũ Tiên) do chị Nguyễn Thị Mận làm đội trưởng đã cải tiến công cụ lao động, đưa năng suất từ 280% lên 510%...

Năm 1966 - 1967, Thái Bình là tỉnh đầu tiên của Miền Bắc đạt 5 tấn thóc/ha/năm, công đầu là của phụ nữ. Thái Bình là tỉnh năm tấn, phụ nữ Thái Bình là những “chị hai năm tấn”. Tổng kết phong trào phụ nữ ba đảm đang giai đoạn 1964-1970 có 3700 chị là vợ bộ đội được kết nạp Đảng, 7.301 chị đã vươn lên đảm nhận các công tác đội trưởng đội sản xuất, chủ nhiệm HTX, chủ tịch, phó chủ tịch xã...

Trong đó 383 chị giữ vai trò chủ chốt trong Ủy ban hành chính các cấp, 484 chị tham gia cấp ủy Đảng. 1935 chị được công nhận là chiến sỹ thi đua; 12.914 chị được công nhận đạt danh hiệu phụ nữ ba đảm đang (4354 chị cày giỏi, 6.113 chị cấy giỏi, làm bèo hoa dâu giỏi, 8432 chị là cán bộ kỹ thuật nông nghiệp.)

Bị thua đau ở miền Nam, giặc Mỹ đem B52 đánh phá miền Bắc ác liệt. Các chị tích cực tham gia lực lượng dân quân tự vệ, chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Trong lực lượng nữ dân quân tự vệ tỉnh ta thời đó, đáng chú ý có 19 đơn vị cơ động, 806 tổ săn máy bay, 2 đại đội pháo cao xạ nữ.

Trong số 31 chiếc máy bay bị bắn rơi trên vùng trời Thái Bình, có 4 chiếc do nữ dân quân bắn rơi: Chị Lịch xã đội phó Vũ Vân chỉ huy đơn vị bắn rơi chiếc F 8. 7 cô gái Hưng Nhân bắn rơi máy bay không người lái bằng 8 viên đạn. Có 27 lượt đơn vị được tặng cờ quyết thắng, 2 đại đội quyết thắng trong tổng số 147 trung đại đội nữ dân quân toàn tỉnh. Thái Bình có 3544 tổ hội mẹ gồm 44 ngàn mẹ chiến sỹ.

Năm 1972, tỉnh hội đề nghị Ủy ban hành chính tỉnh khen thưởng 12 mẹ có 6 con đi bộ đội. Mẹ Giang Thị Vin (Thái Mỹ, Thái Thụy) lần lượt tiễn 7 người con lên đường đánh Mỹ. Năm 1972-1973, Thái Bình tiễn đưa tiểu đoàn nữ mang tên anh hùng Nguyễn Thị Chiên và Đại đội dân quân Gái sông Hồng (Vũ Vân) đi chiến đấu. Đại đội pháo cao xạ nữ Tiền Hải được Chính phủ tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng.

Những năm 1970-1974, mỗi năm có hàng chục vạn chị đạt danh hiệu phụ nữ ba đảm đang. Trên các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, CN-TTCN, y tế, giáo dục... phụ nữ nêu cao trách nhiệm và vai trò gương mẫu, góp phần tích cực hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch nhà nước giao. Thái Bình liên tục là tỉnh thóc thừa cân, quân vượt mức, là hậu phương lớn, chi viện đắc lực cho chiến trường.

Phong trào phụ nữ Thái Bình được Trung ương Hội tặng cờ và bằng khen hạng Nhất, ngoài ra Trung ương Hội còn tặng cờ và bằng khen cho Hội phụ nữ 17 huyện và xã, 58 tổ lao động XHCN, 3 nhà trẻ, 3 tổ hội mẹ chiến sỹ, 181 chiến sỹ thi đua tiêu biểu có nhiều thành tích suất sắc trong phong trào phụ nữ ba đảm đang.

Hà Hoa

( Theo tư liệu Hội thảo khoa học Người dân Thái Bình trong lịch sử)