THÁI BÌNH: LỊCH SỬ VÀ TRUYỀN THỐNG

Hàng nghìn năm trước, đồng bằng sông Hồng là một vùng đất đai màu mỡ, địa hình và khí hậu thuận lợi. Con người đã có mặt ở nơi đây từ rất sớm. Nền văn minh lúa nước và nền văn hóa cũng nhờ vậy mà hình thành. Cư dân từ khắp nơi quần tụ về mảnh đất thuở hồng hoang này cùng khai khẩn lập làng, lập ấp, lấy nghề nông làm kế sinh nhai.

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, ngày 21/3/1890, địa danh Thái Bình chính thức có tên trên bản đồ do chính quyền thực dân Pháp quản lý bằng nghị định của Toàn quyền Đông Dương Jules Piquet (Juy-lơ Pi-kê). Dù tên gọi Thái Bình xuất hiện muộn hơn so với các tỉnh thuộc trấn Sơn Nam xưa nhưng nền văn minh lúa nước, văn minh sông Hồng đã tạo nên bản sắc văn hóa ăn sâu, bén rễ vào trong cốt tủy của người dân vùng châu thổ "ba mặt biển, một mặt sông" này. "Đất lành chim đậu", cứ nơi nào đất đai màu mỡ, con người hiền hòa thì nơi đó cư dân đông đúc. Đó chính là Thái Bình - mảnh đất bình yên!

Thái Bình - nơi phát tích của vương triều Trần ba lần đại thắng quân Nguyên Mông thế kỷ 13 với câu thơ bất hủ: "Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã - Sơn hà thiên cổ điện kim âu". Là quê hương của những danh nhân, khoa bảng, các trung thần, nghĩa sĩ làm rạng danh nền văn hiến đất Việt như Lê Quý Đôn, Quách Đình Bảo, Quách Hữu Nghiêm, Nguyễn Bảo, Nguyễn Tông Quai, Bùi Viện, Hoàng Công Chất...

Từ khi có Đảng lãnh đạo và trong các cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc, Thái Bình luôn vì cả nước, cùng cả nước. Trên 75 vạn người con Thái Bình đã lên đường tòng quân nhập ngũ và gia nhập lực lượng thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến. 51.000 người con ưu tú đã vĩnh viễn không trở về, trên 32.500 người để lại một phần thân thể nơi chiến trường. Toàn tỉnh có hơn 5.000 bà mẹ được vinh danh Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Chiến tranh cũng làm cho gần 3 vạn người con Thái Bình bị nhiễm chất độc hóa học và để lại di chứng đau thương tột cùng cho mấy thế hệ.

Đồng chí Nguyễn Ngọc Trìu, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình tâm sự: Thái Bình nghèo nhưng người Thái Bình luôn có chí lớn. Trong các cuộc trường chinh giải phóng dân tộc, Thái Bình luôn dẫn đầu cả nước về đóng góp sức người, sức của cho tiền tuyến. Vì vậy mới có câu "Thóc thừa cân, quân vượt mức". Thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, Thái Bình đã chi viện cho các mặt trận với quân số tương đương 3 đại đoàn cùng hàng chục vạn tấn lương thực. Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, con số này còn cao hơn gấp nhiều lần. Đó chính là bản lĩnh và ý chí của người Thái Bình.

Thái Bình trong thời đại Hồ Chí Minh là tiếng thơm của "quê hương 5 tấn" trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, của các anh hùng, chiến sĩ thi đua đã đi vào trang sử hào hùng của dân tộc như một bản anh hùng ca bất diệt, tiêu biểu như: nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân đầu tiên của cả nước Nguyễn Thị Chiên; Anh hùng Tạ Quốc Luật phất cao lá cờ bách chiến bách thắng trên nóc hầm tướng Đờ-cát-tơ-ri trong Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ; Anh hùng Bùi Quang Thận - người cắm cờ trên nóc Dinh Độc Lập ngày 30/4/1975, báo hiệu Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã toàn thắng; Anh hùng, phi công vũ trụ Phạm Tuân - người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ... Lớp lớp người Thái Bình luôn phát huy truyền thống đánh giặc và giữ nước của cha ông, bền bỉ vượt khó, đoàn kết, anh dũng, sáng tạo, tự chủ, góp phần cùng cả nước tiến những bước vững chắc trên con đường đổi mới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Ghi nhận những đóng góp của quê lúa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ và nhân dân Thái Bình vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý: Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Độc lập hạng Nhất. Gần 100 tập thể, 78 cá nhân được phong tặng và truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng Lao động, hàng trăm người con ưu tú của quê hương trở thành cán bộ trung cao cấp trong lực lượng vũ trang, trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, Quốc hội.

125 năm hình thành và phát triển, Thái Bình ngày nay đã và đang mang sức sống mới, diện mạo mới. Có được những thành quả tốt đẹp ấy là nhờ nhân dân Thái Bình luôn cần cù, chịu khó, đau đáu nỗi niềm với biển lúa, biển người và cả biển Đông trước mặt, một lòng, một dạ vững tin theo Đảng, Bác Hồ, không ngừng phát huy nội lực tăng cường đoàn kết, thống nhất, xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, phát huy được sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, huy động mọi nguồn lực để phát triển nhanh và bền vững, tạo nền tảng xây dựng tỉnh Thái Bình sớm có nền nông nghiệp, công nghiệp theo hướng hiện đại, cùng cả nước kiên trì dựng xây một Việt Nam ngày càng cường thịnh, là bạn, là đối tác tin cậy của bạn bè quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, ổn định và phát triển.

(Còn nữa)

Tuấn Dung - Trần Nam