Theo lịch sử Đảng bộ tỉnh: Bước vào những ngày trung tuần tháng 8/1945, khí thế cách mạng trong toàn tỉnh ngày càng sôi sục, mạnh mẽ. Lực lượng cách mạng đã tổ chức nhiều cuộc mít tinh, diễn thuyết ở những nơi đông người, nhiều cuộc vũ trang tuyên truyền đã nổ ra. Nhiều nơi đã sẵn sàng nổi dậy giành chính quyền về tay nhân dân. Được tin phát xít Nhật đã đầu hàng trưa ngày 18/8/1945, Hà Nội đã cướp chính quyền, chiều ngày 18/8/1945, Ban Thường vụ Tỉnh ủy họp phiên bất thường tại làng Thượng Tầm, phủ Thái Ninh, quyết định khởi nghĩa trong toàn tỉnh.

Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền nổ ra đầu tiên ở Thái Ninh. Chiều ngày 18/8/1945, các lực lượng cách mạng Thái Ninh được lệnh tiến vào phủ đường, tước vũ khí của đám lính cơ, tuyên bố lập chính quyền cách mạng. 17 giờ chiều hôm đó lá cờ đỏ sao vàng đã phấp phới tung bay trên cổng phủ, báo hiệu cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi, chính quyền về tay nhân dân.

Tin về cuộc khởi nghĩa ở phủ Thái Ninh thắng lớn đã nhanh chóng truyền đi cả tỉnh. Từ buổi tối ngày 18/8/1945, cả thị xã Thái Bình và nhân dân các huyện Quỳnh Côi, Phụ Dực, Tiên Hưng, Đông Quan và nhiều nơi khác cũng sục sôi khí thế chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền. Tại thị xã Thái Bình, sáng sớm ngày 19/8, trước cửa phố Vọng Cung - nơi được chọn làm địa điểm tập trung quần chúng, một lá cờ đỏ sao vàng lớn tung bay trong nắng sớm. Khắp các ngả đường tới Vọng Cung, quần chúng đã nườm nượp đổ về đây. Cánh quân chính của đoàn quân khởi nghĩa xuất phát từ chùa Đoan Túc, bao gồm các đơn vị tự vệ cứu quốc được trang bị gần 50 khẩu súng và các loại vũ khí thô sơ cùng quần chúng với đội ngũ chỉnh tề bước rầm rập trên đường phố. Quần chúng cách mạng ở các làng ngoại thị cũng tiến vào phối hợp. Đến 9 giờ sáng, cuộc mít tinh lớn của hàng vạn quần chúng cách mạng bắt đầu bằng việc cử hành lễ chào cờ, sau đó là lời tuyên bố xóa bỏ chính quyền tay sai của phát xít Nhật, thành lập chính quyền cách mạng của Ủy ban khởi nghĩa thị xã Thái Bình. 10 giờ sáng, cuộc mít tinh biến thành cuộc biểu tình tuần hành biểu dương lực lượng trên các đường phố chính. Quần chúng cách mạng vừa đi vừa hô lớn những khẩu hiệu cách mạng. Buổi chiều ngày 19/8/1945, quân khởi nghĩa thị xã lần lượt chiếm lĩnh các công sở, mở cửa trại giam giải thoát cho các tù nhân.

Cũng trong buổi sáng ngày 19/8/1945, hàng nghìn quần chúng cách mạng từ năm tiểu khu của huyện Quỳnh Côi đã đồng loạt giương cờ đỏ sao vàng với vũ khí thô sơ kéo về huyện lỵ giành chính quyền. Tri huyện Phạm Văn Châu đã bỏ công đường chạy trốn từ trước. Các nhân viên ngụy quyền cùng đám lính cơ trao hết sổ sách, công quỹ, đồng triện và vũ khí cho đoàn quân cách mạng. Chính quyền cách mạng lâm thời huyện Quỳnh Côi được thành lập. Buổi chiều ngày 19/8/1945, quần chúng cách mạng ở hai huyện Phụ Dực và Đông Quan nổi dậy giành chính quyền. Buổi tối ngày 19/8/1945, quần chúng cách mạng ở hai huyện Tiên Hưng và Duyên Hà cũng nổi dậy khởi nghĩa thắng lợi. Ngày 20/8/1945, quần chúng cách mạng ở các làng, các tổng huyện Thụy Anh cũng nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền.

Buổi sáng ngày 21/8/1945, tức ngày 14 tháng 7 năm Ất Dậu, giữa lúc quần chúng cách mạng huyện Hưng Nhân đang nổi dậy giành chính quyền thì có tin cấp báo nước sông Hồng lên rất to, đê Đìa bị vỡ. Lập tức Ủy ban khởi nghĩa huyện Hưng Nhân tuyên bố thành lập chính quyền cách mạng lâm thời, giao cho một đơn vị tự vệ cứu quốc bảo vệ huyện đường, số đông cán bộ và quần chúng cách mạng phải về ngay các làng xã huy động mọi nguồn lực chống lụt, bảo vệ người và của.

Cũng trong ngày 21/8/1945, quần chúng cách mạng huyện Kiến Xương cũng nổi dậy giành chính quyền thắng lợi. Trong hai ngày 22 - 23/8/1945, vì vỡ đê lụt lội, nhân dân các huyện Tiền Hải, Vũ Tiên, Thư Trì mới nổi dậy giành chính quyền.

Cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền 8/1945 ở Thái Bình đã nổ ra kịp thời, nhanh gọn và thắng lợi chỉ trong vòng một tuần lễ từ ngày 18/8 đến ngày 25/8/1945, chính quyền cách mạng từ tỉnh xuống các phủ huyện, các làng xã đã hình thành, hệ thống chính quyền tay sai của phát xít Nhật đã bị xóa bỏ hoàn toàn. Sáng ngày 25/8/1945, trong hoàn cảnh cả tỉnh bị ngập lụt, hơn một vạn người ở thị xã Thái Bình và các phủ, huyện lân cận đã tổ chức mít tinh mừng thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, chào mừng Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời và Tỉnh bộ Việt Minh ra mắt nhân dân. Tất cả thể hiện quyết tâm: Đoàn kết chặt chẽ muôn người như một để giữ vững thành quả cách mạng vừa mới giành được, trước mắt là ra sức chống giặc lụt, giặc đói, chống các thế lực phản động chống phá cách mạng để bảo vệ nhân dân.

72 năm đã qua kể từ khi Cách mạng Tháng Tám thành công, trải qua hành trình đấu tranh đầy gian khổ nhưng cũng rất đỗi vinh quang, tự hào, Đảng bộ Thái Bình ngày càng được tôi luyện về bản lĩnh chính trị, trưởng thành về tư tưởng, tổ chức và năng lực lãnh đạo, đoàn kết nhân dân lập nên những kỳ tích vẻ vang, vinh dự 5 lần được đón Bác Hồ về thăm. Những lời dặn dò, động viên, nhắc nhở của Bác đã tiếp thêm sức mạnh cho Đảng bộ và nhân dân Thái Bình vững tin cùng cả nước thực hiện công cuộc đổi mới. Trong chiến tranh, Thái Bình là tỉnh đầu tiên của miền Bắc đạt năng suất 5 tấn thóc/ha. Hôm nay, Thái Bình lại tự hào được đánh giá là điểm sáng của cả nước về xây dựng nông thôn mới với 199/263 xã đạt 19 tiêu chí và 1 huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Sự bó bện giữa dân với Đảng, dân tin Đảng, Đảng vì dân đã giúp Thái Bình có những cách làm riêng, sáng tạo, tạo ra những con số ấn tượng: tổng vốn đầu tư xây dựng nông thôn mới toàn tỉnh giai đoạn 2011 - 2016 khoảng 13.616,39 tỷ đồng, trong đó vốn huy động từ cộng đồng dân cư 2.931,98 tỷ đồng. Trong những năm qua, nhiều tuyến đường, cây cầu ở khắp các vùng quê được xây dựng đã giúp Thái Bình thu hút nhiều dự án lớn đầu tư vào địa bàn. Với 6 khu công nghiệp, hàng chục cụm công nghiệp đang hoạt động từ thành thị đến nông thôn, hàng nghìn nhà máy, xí nghiệp mọc lên đã biến những nông dân xưa kia quanh năm chân lấm tay bùn nay trở thành những công nhân thực thụ; đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện và nâng lên. Đặc biệt, cuối tháng 7/2017, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định thành lập khu kinh tế Thái Bình, cùng với tuyến đường cao tốc ven biển sẽ được đầu tư xây dựng trong tương lai không xa chắc chắn sẽ tạo thế và lực mới để Thái Bình bứt phá vươn lên.

Thái Bình hôm nay mang diện mạo mới với sức sống mới của một tỉnh nông thôn mới trong tương lai rất gần. Mặc dù phía trước còn nhiều gian nan, thách thức song chúng ta tin tưởng rằng với trí thông minh, tinh thần đoàn kết, lao động cần cù, sáng tạo, kiên cường, bất khuất của các thế hệ người dân trong suốt chiều dài lịch sử sẽ tạo nên sức mạnh để Đảng bộ và nhân dân Thái Bình lập nên những kỳ tích mới, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, góp phần xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.

Ông Lê Văn Ðáng, 92 tuổi, 66 năm tuổi đảng, thôn Hồng Việt, xã Ðông Hoàng (Ðông Hưng) Những ngày này cách đây 72 năm, nhân dân Đông Hoàng (Đông Hưng) đã khổ càng kiệt quệ hơn vì sưu cao, thuế nặng và nạn đói hoành hành nhưng vẫn đoàn kết, một lòng theo Đảng, dũng cảm, kiên cường đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Nơi đây trở thành cơ sở cách mạng, một trong những cái nôi của cuộc khởi nghĩa giành chính quyền của tỉnh, của huyện. Tháng 8/1945, đông đảo nhân dân Đông Hoàng tiến về phủ Tiên Hưng giành chính quyền. Cách mạng Tháng Tám thành công, nhân dân vui mừng vì được làm chủ cuộc đời, làm chủ quê hương, đất nước. Trong kháng chiến, tôi tham gia đội du kích làm nhiệm vụ khênh thuyền, chở bộ đội qua sông Tìm an toàn; khi giặc đóng bốt thì kiêm cả nhiệm vụ bảo vệ dân làng. Nhiều lần đối mặt với giặc nhưng vẫn thoát, cứu nguy cho cán bộ, cho mình, như lần gặp 3 tên lính cơ cải trang đi biệt kích, tôi phát hiện, mượn dậm nhảy xuống ngòi hay lần đang bừa trên cánh đồng có 2 tên lính hỏi thấy có ai vác súng đi qua, tôi trả lời “không” để đánh lạc hướng chúng thì bị chúng dí súng vào đầu... Rồi lần địch kéo vào đình Phạm để bắt cán bộ, dù không có vũ khí nhưng để bảo vệ cả tiểu đội đang ẩn náu trong đình, tôi liền chạy ra quát “đứng lại”, địch bị bất ngờ lại tưởng tôi có súng, cuống lên quay đầu chạy. Khi màn đêm buông xuống, tôi và đội du kích do tôi làm đội trưởng lại thức trắng đêm canh gác cho tổ lò rèn làng Thanh Long hoạt động. Tôi đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất. Đây là phần thưởng cao quý khích lệ tôi tiếp tục tham gia các cuộc kháng chiến kiến quốc, xây dựng quê hương giàu đẹp và luôn giáo dục con cháu phát huy truyền thống cách mạng của quê hương thi đua học tập, lao động, công tác. Ông Ðỗ Văn Chu, 82 tuổi, thôn Ðông Tiến, xã Hồng Tiến (Kiến Xương) Ngày ấy quê tôi nghèo khổ vô cùng, để duy trì sự sống người dân phải ăn lá sung, củ chuối cầm hơi, có nhiều gia đình không vượt qua nạn đói, chết cả nhà. Khi có Đảng, Bác Hồ lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa giành chính quyền, các tầng lớp nhân dân Hồng Tiến nhất tề vùng lên đấu tranh. Chúng tôi hồi ấy mới là thiếu niên nhưng cũng hăng hái tham gia làm liên lạc, tuyên truyền, cổ vũ cho lực lượng tự vệ, du kích trong làng, trong xã. Trong những ngày khởi nghĩa (từ 18 - 20/8/1945) chúng tôi đánh trống và đi cổ động, báo tin cho nhân dân khắp làng trên xóm dưới tham gia cùng lực lượng cách mạng đi biểu tình, phá kho thóc ở huyện và tịch thu của cải, ruộng đất của bọn địa chủ, cường hào, lý, bá phát cho dân nghèo, rồi trấn áp bọn tay sai thực dân, phong kiến. Đến khi được tin Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Quảng trường Ba Đình (Thủ đô Hà Nội), cán bộ và nhân dân quê tôi, già trẻ, gái trai vỡ hòa trong niềm hạnh phúc; rất nhiều người đã khóc vì xúc động, ơn Đảng, ơn Bác Hồ đã giải phóng cho dân tộc khỏi ách đô hộ của thực dân, phong kiến. Bà Nguyễn Thị Bống, 103 tuổi, thôn Ngũ Lão, xã Hòa Bình (Vũ Thư) Không riêng tôi, trước năm Ất Dậu (1945), cùng với nạn đói, cả làng tôi gần như ai cũng mù chữ. Thế nhưng, khi có Đảng lãnh đạo, mọi người dân đều hào hứng, sẵn sàng hy sinh để đấu tranh giành độc lập, tự do như Bác Hồ đã dạy. Đám trai tráng yêu nước trong làng ngày thì đi làm thuê, cuốc mướn, tối về lại bí mật tập luyện võ nghệ với giáo, mác, gậy tầm vông. Phụ nữ chúng tôi thì tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân chuẩn bị tham gia biểu tình. Nhiều chị em làm nghề buôn thúng bán mẹt thì tích góp tiền mua giấy cho chi bộ, cán bộ Việt Minh viết tờ rơi, pa nô, khẩu hiệu và viết bản tin tuyên truyền đọc cho nhân dân nghe về chủ trương, đường lối của Đảng… Cách mạng Tháng Tám thành công, bà con chúng tôi kéo nhau đi cổ động, mít tinh rất đông, kín cả sân đình và tràn cả ra đường. Lòng ai cũng lâng lâng, cứ nghĩ đây chỉ là giấc mơ. Bởi mấy chục đời người dân sống kiếp lầm than, nô lệ, bị bóc lột đến cùng cực, giờ được làm người tự do, có quyền được sống, được học tập, ai cũng rưng rưng, ngẹn ngào vì hạnh phúc. Ngày nay, cuộc sống người dân đã sung sướng gấp trăm lần so với trước, thế hệ chúng tôi và con cháu luôn thầm ơn Đảng, ơn Bác Hồ đã mang lại cuộc sống hạnh phúc, ấm no cho nhân dân và luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng. Ông Nguyễn Quốc Quỳnh, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh huyện Quỳnh Phụ Thế hệ chúng tôi là những người lính từng tham gia các cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, nhiều người đã vĩnh viễn nằm lại nơi chiến trường hoặc mang thương tật suốt đời. Chúng tôi may mắn trở về, sống trong hòa bình, hưởng thành quả của công cuộc đổi mới hơn ai hết thấu hiểu được giá trị của tự do, độc lập và quyết tâm giữ vững nền tự do, độc lập ấy như lời Bác Hồ đã đọc trong bản Tuyên ngôn Độc lập ở Quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945. Các cựu chiến binh Quỳnh Phụ luôn gương mẫu, nêu cao phẩm chất, truyền thống Bộ đội Cụ Hồ tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, tích cực phát triển kinh tế, xây dựng quê hương giàu đẹp. Hòa chung với không khí thi đua sôi nổi cùng cả nước kỷ niệm 72 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2017), Hội Cựu chiến binh huyện Quỳnh Phụ đã có nhiều hoạt động kỷ niệm sự kiện trọng đại này. Các hoạt động ôn lại truyền thống đều được lồng gắn với việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cho thanh thiếu niên, nhi đồng, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo vệ độc lập, chủ quyền của Tổ quốc. Anh Ðỗ Thanh Tuấn, Phó Bí thư Ðoàn Thanh niên phường Lê Hồng Phong (thành phố Thái Bình)  Dù không được chứng kiến những ngày tháng hào hùng của dân tộc nhưng qua những câu chuyện, thước phim, hình ảnh... thế hệ trẻ chúng tôi cảm nhận sâu sắc khát khao được sống trong độc lập, tự do của nhân dân ta và giá trị, ý nghĩa lịch sử to lớn của Cách mạng Tháng Tám. Để chúng tôi được sinh ra và lớn lên trong hòa bình, ấm no, hạnh phúc, được hưởng những thành quả của đất nước hôm nay, cả dân tộc ta đã phải trả bằng biết bao mồ hôi, xương máu. Thế hệ trẻ hôm nay luôn hướng về những ngày tháng hào hùng ấy với niềm tự hào và biết ơn các thế hệ đi trước đã chiến đấu kiên cường, hy sinh anh dũng vì độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân và tương lai tươi sáng của tuổi trẻ. Chúng tôi nguyện thi đua tu dưỡng đạo đức, học tập, rèn luyện, công tác, góp phần nhỏ bé của mình tô thắm trang sử vẻ vang của dân tộc, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Mạnh Cường