Video: 280223_-_h%E1%BB%93ng_xi%C3%AAm_b%E1%BA%A3n_hai.mp4?_t=1677553663

Ở Lô Giang hầu như nhà nào cũng trồng một vài cây, thậm chí hàng chục, hàng trăm cây hồng xiêm trên đất vườn, đất chuyển đổi từ diện tích cấy lúa kém hiệu quả. Vì vậy, cây hồng xiêm từ lâu đã rất quen thuộc với người dân nơi đây. Vào mùa thu quả, đường làng, ngõ xóm, trong vườn, ngoài đồng đều phủ kín những cây hồng xiêm trĩu quả. 

Anh Nguyễn Văn Đang, thôn Hoàng Nông chia sẻ: Khi xuất ngũ trở về địa phương, thấy địa phương và cả gia đình có giống hồng xiêm quý nhưng nhà nào cũng chỉ trồng vài cây để lấy quả ăn, tôi đã mạnh dạn xin chuyển đổi diện tích cấy lúa kém hiệu quả sang trồng hồng xiêm. Mới đầu tôi trồng 5 sào, sau thấy hồng xiêm cho hiệu quả kinh tế cao nên nhân rộng ra gần 1 mẫu. Mỗi mùa hồng, gia đình thu được vài tấn quả, trừ chi phí còn thu lãi trên 100 triệu đồng.

Không ai biết chính xác hồng xiêm có mặt trên đất Lô Giang từ bao giờ, chỉ biết rằng từ nhiều đời nay với mùi thơm đặc biệt, vị ngọt thanh mát đã đưa loại quả quen thuộc này trở thành đặc sản, món quà quý đối với người dân mảnh đất thuần nông này. Giống hồng xiêm nhót Lô Giang vỏ mỏng, mịn, quả thon nhỏ chứ không to như các giống hồng xiêm lai, có hương vị đặc trưng riêng. Trong khi các loại hồng xiêm lai thường có quanh năm, hồng xiêm Lô Giang chỉ có quả từ tháng 11 năm trước đến tháng 5, tháng 6 năm sau. 

Ông Vũ Xuân Chính, thôn Hoàng Nông chia sẻ: Những cây hồng xiêm trong vườn nhà có từ thời các cụ, đến đời chúng tôi phát triển nhiều hơn. Những khu đất ruộng kém hiệu quả chúng tôi cải tạo chuyển sang trồng hồng xiêm vì cho thu nhập cao hơn cấy lúa. Hồng xiêm nhót kén chọn về đất, phải trồng ở vùng đất thịt thì quả hồng xiêm mới thơm, ngon được. Sau 4 năm trồng là cây bói quả. Khi thu hoạch xong, cây chuẩn bị ra hoa thì tiến hành bón phân, bắt sâu.

Giống như ông Chính, ông Nguyễn Thanh Thản, thôn Hoàng Nông cũng sớm nhận ra giá trị của cây hồng xiêm bản địa, đã tự chiết cành ra trồng để tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho gia đình. Ông Thản cho biết: Cây hồng xiêm nhót ở quê tôi cho thu hoạch đúng thời điểm “tháng ba, ngày tám” thị trường ít loại quả, đặc biệt từ khi hồng xiêm nhót được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao, người trồng tập trung chăm sóc nên chất lượng quả được nâng lên, người tiêu dùng ưa chuộng, việc tiêu thụ dễ dàng hơn. Người trồng cứ hái xuống là có khách trong và ngoài tỉnh đến tận nhà mua buôn. Trung bình 1 cây hồng xiêm thu được khoảng 2 - 3,5 tạ quả/vụ, bán được khoảng 2,5 triệu đồng/tạ. Mỗi vụ nhà tôi thu từ hồng được khoảng 30 triệu đồng. Cũng diện tích trên 2 sào đó nếu cấy lúa thu được khoảng 3,5 triệu đồng/vụ. Dễ trồng, trồng 1 lần được thu hoạch trong nhiều năm, tiêu thụ cũng dễ dàng, vì thế diện tích trồng hồng xiêm ở Lô Giang ngày càng tăng.

Khi vào mùa thu hoạch, khoảng 1 - 2 tuần người trồng lại hái 1 lứa quả để bảo đảm chất lượng cho lứa quả sau. Hồng xiêm đúng hương vị phải là quả chín vừa đủ độ, quả hái non sẽ bị nhạt hoặc chát, quả để chín quá sẽ bị “rượu” do đường bên trong lên men, ăn sẽ không ngon. Do vậy việc hái quả cũng phải đúng cách, đúng thời điểm. 

Chị Lương Thị Chiến, thôn Phú Nông chia sẻ: Để giữ được độ ngọt, khi thu hoạch phải chọn quả có cuống nhỏ, phấn nâu xám ngoài quả đã nứt và bong vỏ, màu da chuyển dần sang vàng nhẵn. Khi hái quả thấy nhựa ít hoặc không có nhựa là quả già, còn nếu cuống quả chảy nhiều nhựa là quả non, không ăn được.

Thời điểm này, nông dân Lô Giang đang vào mùa thu hoạch rộ hồng xiêm. Năm nay thời tiết thuận lợi, hồng xiêm sai quả, sản lượng ước tăng 1,5 lần so với năm ngoái. 

Ông Vũ Việt Hùng, Giám đốc HTX DVNN xã cho biết: Hiện toàn xã có trên 1.100 hộ tham gia trồng hồng xiêm với trên 30ha, tập trung ở 2 thôn Hoàng Nông, Phú Nông. Từ khi được công nhận sản phẩm OCOP, thương hiệu hồng xiêm nhót Lô Giang được nâng lên. Trước kia loại quả này chỉ người dân địa phương và một số xã lân cận biết đến, giờ đã được tiêu thụ khắp tỉnh và nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Đặc biệt, hồng xiêm Lô Giang còn trở thành món quà quê dân dã rất giá trị với những người con xa quê. Nhờ trồng hồng xiêm, đời sống người dân Lô Giang đã được nâng cao. Hộ trồng ít cũng thu 30 - 40 triệu đồng/năm, hộ trồng nhiều thu vài trăm triệu đồng/năm. Hiện địa phương đang gấp rút hoàn thiện bản đồ quy hoạch vùng mở rộng 10ha hồng xiêm ở 2 thôn Hoàng Nông, Phú Nông để nhân rộng loại cây đặc sản này. Đồng thời, hoàn thiện các thủ tục để ra mắt HTX hồng xiêm nhót Lô Giang. Lúc đó sản vật này của địa phương sẽ có tem mác, được đưa lên sàn thương mại điện tử, tạo thêm nhiều cơ hội quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, từ đó sẽ có thêm nhiều người được thưởng thức hương vị đặc biệt của hồng xiêm
Lô Giang.

Thu Hiền