Mỗi năm, đến độ thu hoạch, niềm vui sau một mùa vàng bội thu luôn rạng ngời trên nét mặt người nông dân khi thành quả lao động được đền đáp qua những bông lúa trĩu hạt. Tuy nhiên, vụ mùa năm nay, do ảnh hưởng của thời tiết, sâu bệnh hại, năng suất lúa sụt giảm. Đi khắp các cánh đồng lúa đang vào mùa gặt, nỗi buồn của người nông dân ngưng đọng trên từng bông lúa. 

Chị Lê Thị Chanh, xã Đông Vinh (Đông Hưng) cho biết: Chi phí sản xuất lúa vụ mùa năm nay gần như cao nhất trong vài năm gần đây. Lúa vừa cấy xuống gặp ngay đợt mưa lớn, tuy không phải cấy lại nhưng tôi mất nhiều công tỉa dặm, chăm sóc. Lúa nhà tôi trỗ đúng dịp bão số 3 đổ bộ nên thụ phấn kém, tỷ lệ hạt lép cao khiến năng suất giảm đáng kể. Hiện lúa mới chín khoảng 85% nhưng để bảo đảm an toàn, tranh thủ trời nắng hanh tôi thu hoạch để phơi hong, bảo toàn sản lượng. 

Vẫn là nhịp điệu hối hả mỗi khi mùa về nhưng vụ mùa năm nay nông dân huyện Hưng Hà “kém vui” khi khoảng 4.000ha lúa mùa của huyện bị ảnh hưởng bởi bão số 3, mưa, lũ, năng suất giảm so với vụ mùa năm 2023. 

Ông Phạm Văn Bình, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết: Vụ mùa năm nay, Hưng Hà gieo cấy được trên 10.300ha lúa. Cơ cấu giống, trà vụ được nông dân thực hiện khá nghiêm túc, trong đó gieo cấy hơn 60% diện tích lúa năng suất cao, diện tích còn lại cấy các giống lúa chất lượng gạo ngon làm hàng hóa như RVT, Bắc thơm số 7, TBR279... Đến ngày 9/10, toàn huyện thu hoạch được trên 8.000ha. Với phương châm “sáng lúa, chiều màu”, huyện chỉ đạo bà con nông dân mở rộng tối đa diện tích cây trồng vụ đông nhằm bù đắp thiệt hại do thiên tai gây ra. 

Để thu hoạch nhanh gọn, các địa phương thực hiện phương án linh hoạt điều chuyển máy gặt. Ông Trần Văn Sỹ, chủ máy gặt ở Nghệ An cho biết: Xong vụ lúa hè thu ở Nghệ An, chúng tôi vận chuyển máy ra Thái Bình thu hoạch lúa mùa cho bà con. Anh em tranh thủ thời tiết thuận lợi tăng thời gian chạy máy vì nếu có mưa, ruộng ướt, lúa ướt máy sẽ khó hoạt động, tốn thêm chi phí nhiên liệu. Năm nay năng suất lúa giảm nên chi phí gặt anh em cũng điều chỉnh giảm để chia sẻ với bà con. 

Vụ mùa năm nay toàn tỉnh gieo cấy trên 74.300ha, trong đó diện tích nhóm giống lúa chất lượng cao đạt trên 30.100ha, nhóm giống lúa thuần năng suất cao gần 44.000ha, còn lại là diện tích lúa lai. Đến ngày 20/7, toàn tỉnh cơ bản hoàn thành gieo cấy lúa mùa, tuy nhiên do đợt mưa lớn từ ngày 14 - 19/7 làm hơn 1.000ha lúa mùa phải gieo cấy lại, tập trung ở các huyện Tiền Hải, Kiến Xương, Vũ Thư. Đầu tháng 9, bão số 3 và mưa, lũ sau bão khiến trên 60.100ha lúa mùa bị ảnh hưởng, thiệt hại. Ngoài các yếu tố bất lợi về thời tiết, vụ mùa năm nay cũng ghi nhận sâu bệnh hại diễn biến phức tạp, đặc biệt sâu đục thân hai chấm có mật độ cao gấp 6 - 10 lần trung bình nhiều năm, rải rác nhiều cao điểm, gây hại trên nhiều trà lúa, ảnh hưởng tới hiệu quả phòng, trừ. Đây có lẽ là vụ sản xuất nhiều khó khăn nhất trong nhiều năm trở lại đây. 

Đến ngày 9/10, toàn tỉnh đã thu hoạch được gần 30.000ha lúa mùa, tập trung ở các huyện: Hưng Hà, Đông Hưng, Vũ Thư, Quỳnh Phụ, Thái Thụy. Từ nay đến cuối tháng 10, các địa phương tập trung cao nhất cho công tác thu hoạch lúa mùa. Ngành nông nghiệp khuyến cáo nông dân tranh thủ tối đa thời tiết thuận lợi thu hoạch sớm, nhanh gọn diện tích lúa mùa đã chín theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng”, giải phóng đất sớm để trồng cây vụ đông. Bám sát khung thời vụ và diễn biến thời tiết thực tế để điều chỉnh cơ cấu cây trồng phù hợp; đồng thời, áp dụng linh hoạt các phương thức làm đất, gieo trồng để tranh thủ thời vụ, mở rộng diện tích cây vụ đông ưa ấm còn thời vụ; phát triển nhóm cây vụ đông ưa lạnh có lợi thế, có khả năng bảo quản dài và có thị trường tiêu thụ tốt. 

Do ảnh hưởng của bão, lũ, năng suất lúa mùa của gia đình bà Lê Thị Chanh, xã Đông Vinh (Đông Hưng) giảm đáng kể. 

Lưu Ngần