Vụ xuân năm nay, gia đình chị Trần Thị Thu, thôn Thượng, xã An Tràng gieo cấy 6 sào lúa, với 100% diện tích gieo vãi. Ðây là vụ xuân thứ 4 gia đình chị Thu chuyển từ cấy lúa sang gieo vãi. Chị Thu cho biết: “Vụ xuân năm 2010, sau khi Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp tuyên truyền về chủ trương chuyển từ cấy lúa sang gieo vãi với những ưu điểm như tiết kiệm thời gian gieo mạ, giảm công cấy, ít sâu bệnh, thời gian sinh trưởng ngắn mà năng suất lúa lại cao hơn cấy, gia đình tôi đã mạnh dạn gieo vãi hơn 2 sào.

Nhận thấy hiệu quả hơn so với cấy nên sang vụ xuân  2011, gia đình đã chuyển sang gieo vãi toàn bộ diện tích. Tranh thủ thời tiết những ngày nắng ấm này, tôi tập trung ra đồng vạc bờ, cuốc góc chuẩn bị lấy nước vào ruộng. Thực hiện sự chỉ đạo của HTX, sau khi ăn Tết  xong, gia đình tôi sẽ ngâm ủ mạ và gieo vãi từ ngày 10 - 15/2. Hy vọng thời tiết năm nay sẽ thuận lợi để nông dân chúng tôi có thêm một vụ xuân thắng lợi”.

Ðang nhanh tay thu hoạch diện tích cây rau màu vụ đông cuối cùng, bác Hoàng Thị The, thôn An Lộng, xã Quỳnh Hoàng chia sẻ: “Thời tiết năm nay rất ủng hộ nông dân chúng tôi. Hơn nữa, giá các mặt hàng nông sản vụ đông đều tăng cao hơn so với năm trước, đặc biệt là cây ớt nên nông dân rất phấn khởi. Vụ đông này, gia đình tôi cũng đã có khoản thu hơn 15 triệu đồng từ ớt và ngô.

Mặc dù Tết Nguyên đán đã cận kề nhưng tôi vẫn tranh thủ ra đồng thu hoạch những quả ớt cuối cùng để nhanh chóng dọn ruộng, giải phóng đất. Sau Tết, nông dân chúng tôi bắt tay ngay vào cấy lúa xuân theo đúng lịch chỉ đạo của HTX”. Vụ xuân năm nay, xã Quỳnh Hoàng gieo cấy 390 ha lúa, 100% giống lúa ngắn ngày, trong đó diện tích gieo cấy lúa chất lượng cao 30 - 35%, phấn đấu năng suất đạt 72 tạ/ha. Ðể bảo đảm các điều kiện thuận lợi cho sản xuất vụ xuân, 3 HTX dịch vụ nông nghiệp: Tân An, Tân Thái, Trại Vàng đã sớm triển khai kế hoạch thực hiện từ khâu chuẩn bị giống, nước tưới, phân bón và công tác tập huấn, tuyên truyền đến bà con nông dân về khung thời vụ.

Hệ thống loa truyền thanh xã liên tục phát thông báo chỉ đạo sản xuất, các phương thức gieo vãi, gieo sạ hàng vụ xuân. Ông Tạ Tiến Khang, Chủ tịch UBND xã cho biết: Thực hiện sự chỉ đạo của UBND xã, các HTX, những ngày qua, bà con xã viên khẩn trương thu hoạch hết diện tích cây màu vụ đông còn lại để tiến hành cày ải, san lấp ruộng cho kịp thời vụ cấy lúa xuân. Ðến nay, bà con các thôn đã triển khai làm đất đạt trên 95%. Khâu giống, phân bón, thực hiện gieo mạ theo đúng kỹ thuật và lịch chỉ đạo.

Theo bà Nguyễn Thị Phương, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, toàn huyện sẽ xuống giống 11.800 ha lúa xuân. Ðể đạt năng suất 72 tạ/ha, ngay từ trung tuần tháng 11/2013, Phòng đã triển khai Ðề án sản xuất vụ xuân, hè thu năm 2014. Trong đó, tiếp tục đổi mới cơ cấu giống lúa, tăng tỷ lệ lúa lai, lúa chất lượng cao lên trên 30% diện tích gieo cấy; loại bỏ hình thức gieo mạ dược, áp dụng gieo mạ nền cứng, mở rộng gieo vãi, gieo sạ hàng.

Ðồng thời, tập trung chỉ đạo các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền vận động nông dân thực hiện nghiêm túc lịch thời vụ; tổ chức tập huấn kỹ thuật gieo trồng, hướng dẫn xử lý vệ sinh đồng ruộng. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện lịch thời vụ tại cơ sở và theo dõi diễn biến của thời tiết để kịp thời có giải pháp điều chỉnh, khắc phục những thiệt hại do thời tiết gây ra.

Theo đó, các địa phương gieo mạ từ ngày 22 - 29/1, với 100% giống lúa ngắn ngày trà xuân muộn và cấy xong trước ngày 25/2 để lúa trỗ an toàn vào tiết lập hạ. Ðối với gần 4.000 ha gieo vãi, gieo sạ, thời gian xuống giống từ 10 - 15/2. Chủ trương gieo cấy toàn bộ diện tích lúa xuân bằng các giống ngắn ngày nhằm tạo thuận lợi cho việc thâm canh tăng vụ, đồng thời đối phó hiệu quả với các dạng hình thời tiết bất thuận ở vụ xuân.

Nông dân xã Quỳnh Trang làm đất chuẩn bị cho vụ xuân.

Sản xuất vụ xuân những năm qua đã chứng minh, việc người dân chấp hành nghiêm lịch thời vụ, thực hiện ngâm ủ và gieo mạ ngắn ngày xung quanh tiết lập xuân sẽ tránh được mạ bị chết rét khi nền nhiệt xuống thấp và không bị già khi nền nhiệt cao kết hợp tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật (làm đất, trộn phân, che phủ nilon...) sẽ giúp cây mạ sinh trưởng phát triển bình thường. Không những thế việc loại bỏ hoàn toàn giống lúa dài ngày còn chứng minh các giống lúa ngắn ngày có thể cấy thay thế được ở cả những vùng thấp trũng và cho năng suất bằng, thậm chí cao hơn các giống lúa dài ngày. Mặc dù, UBND huyện đã chỉ đạo rất quyết liệt trong việc loại bỏ hoàn toàn giống lúa dài ngày, tuy nhiên, đến thời điểm này trên các cánh đồng của một số xã, nông dân đã xuống giống gieo mạ dược dài ngày không theo khuyến cáo của ngành chuyên môn.

Ðể bảo đảm đúng kế hoạch sản xuất, với việc loại bỏ hoàn toàn giống lúa dài ngày thì rất cần sự vào cuộc trong lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của các cấp chính quyền, nhất là cấp cơ sở; các tổ chức đoàn thể, trưởng các thôn…  chủ động tuyên truyền, vận động bà con nông dân loại bỏ mạ dược dài ngày, thực hiện đúng lịch thời vụ đã khuyến cáo. Hệ thống loa truyền thanh xã tăng cường phát sóng tuyên truyền về những hậu quả khi gieo cấy giống lúa dài ngày trà xuân sớm, nhất là trong khung nền nhiệt ấm (theo dự báo) sẽ làm giảm năng suất vụ xuân, cũng như lợi ích khi cấy giống ngắn ngày trà muộn.

Ðồng thời, UBND các xã cần chỉ đạo HTX kiên quyết không tháo nước trong khung thời vụ cấy lúa dài ngày. Hy vọng với những giải pháp đồng bộ, sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, sự cần mẫn bám ruộng, bám đồng của người nông dân, vụ xuân năm 2014, huyện Quỳnh Phụ sẽ tiếp tục giành thắng lợi toàn diện.

 Ðức Dũng