Trước thực trạng trên, Vũ Thư đã điều hành linh hoạt bằng việc chỉnh lịch thời vụ sản xuất vụ mùa sát với thực tiễn, phấn đấu mở rộng tối đa trà mùa sớm để tránh sâu bệnh, thời tiết gây hại lúa cuối vụ và gắn kết với gieo trồng cây vụ đông ưa ấm.

Cũng theo ông Khương, việc gieo cấy lúa mùa nông dân nhất thiết phải thực hiện theo đúng sự chỉ đạo của tỉnh, huyện về lịch thời vụ, trà lúa, giống lúa, có như vậy mới hạn chế được những tác động của thời tiết, sâu bệnh. Bởi nếu gieo cấy không đúng lịch thời vụ, khi lúa trỗ, phơi màu, vào mẩy rất dễ rơi vào thời điểm thời tiết không an toàn dẫn đến tỷ lệ lép cao, sâu bệnh gây hại làm giảm năng suất.

Theo kinh nghiệm của một số cán bộ có thâm niên về chỉ đạo sản xuất trồng trọt thì việc lúa trỗ sớm, hoặc muộn chỉ cần 5 - 7 ngày kết quả năng suất sẽ khác nhau. Thực tế vụ mùa năm 2013 ở Vũ Thư cho thấy, huyện đã chỉ đạo lịch thời vụ trà mùa sớm để sau thu hoạch trồng cây vụ đông ưa ấm gieo cấy các giống có thời gian sinh trưởng dưới 110 ngày, gieo mạ từ 5 - 10/6, cấy xong trước ngày 5/7; lúa mùa đại trà gieo mạ từ ngày 10 - 15/6, cấy xong trước ngày 15/7.

Tuy nhiên hầu hết các địa phương đều gieo mạ mùa vào tất một trà, một số xã thực hiện hai trà nhưng lại trong khung thời vụ trước ngày 10/7. Ðây chính là nguyên nhân làm cho hầu hết diện tích lúa mùa trong toàn huyện (trên 90% diện tích) trỗ bông, phơi màu, vào mẩy tập trung ở tuần 1 tháng 9, gặp thời tiết bất thuận đã làm cho lúa bị bạc lá, tỷ lệ lép cao dẫn đến giảm năng suất. Chuẩn bị bước vào sản xuất vụ mùa năm 2014, Vũ Thư đã xác định  một số khó khăn cũng như thuận lợi để từ đó xây dựng kế hoạch sản xuất sát với thực tế, vừa bảo đảm lịch thời vụ vừa tạo ra thế chủ động gắn kết mùa vụ hài hòa và đạt năng suất, giá trị cao.

Hiện nay, Vũ Thư đang tập trung tuyên truyền, vận động nông dân thực hiện thu hoạch lúa xuân nhanh, gọn, kết hợp với gieo mạ, làm đất để gieo cấy lúa mùa đúng lịch thời vụ đề ra. Theo đó, Vũ Thư đã chỉ đạo các xã, thị trấn tuyên truyền, vận động nông dân thực hiện phương châm xuân muộn, mùa sớm, cây vụ đông ưa ấm. Trong những ngày này, 165 máy gặt đập liên hợp trong toàn huyện đã vận hành hết công suất, bảo đảm thu hoạch bằng cơ giới hóa đạt 80% so với tổng diện tích gieo cấy.

Ðồng thời, các địa phương đã tổ chức họp với 125 chủ máy làm đất đa năng công suất lớn và 600 chủ máy làm đất cỡ nhỏ để thống nhất về giá, cam kết về tiến độ làm đất. Ông Khương chia sẻ thêm, mặc dù thời vụ gấp gáp nhưng Vũ Thư phấn đấu gieo cấy 100% diện tích (8.200 ha), kiên quyết không để ruộng bỏ hoang. Ðể đạt, vượt mục tiêu về năng suất đề ra (62 tạ/ha trở lên), cơ cấu giống sẽ bố trí phù hợp giữa nhóm lúa cho năng suất cao và nhóm chất lượng cao nhằm bảo đảm cả về sản lượng, chất lượng. Khuyến khích các địa phương đẩy mạnh thực hiện quy hoạch vùng sản xuất lúa theo tiêu chí cánh đồng mẫu phù hợp với điều kiện về quy mô diện tích, khả năng, tập quán canh tác của mỗi địa phương.

Ngoài ra, Vũ Thư đã chỉ đạo các địa phương không đưa các giống lúa thuần mẫn cảm với bệnh bạc lá như BT7, T10. Với thực trạng thu hoạch lúa xuân hiện nay, đồng thời tính toán cho lúa mùa trỗ vào thời điểm an toàn nhất, Vũ Thư đã thay đổi lịch thời vụ so với khi xây dựng đề án từ 5 - 7 ngày và chia ra làm hai trà rõ rệt. Trà 1, gieo mạ dược bằng các giống có thời gian sinh trưởng dưới 110 ngày như TBR227, QR1, N97... gieo mạ từ ngày 5 - 10/6, cấy từ ngày 25/6 đến 5/7; trà 2 gieo cấy bằng các giống TBR1, Nam dương 99... gieo mạ xong trước ngày 15/6 và cấy xong toàn bộ diện tích trước ngày 15/7; những diện tích gieo lúa mùa thẳng kết thúc trước ngày 30/6.

Ðể thực hiện được các mục tiêu đề ra, Vũ Thư đã huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở; tăng cường cán bộ xuống cơ sở để đôn đốc, chỉ đạo quyết liệt về thu hoạch lúa xuân, gieo mạ, làm đất, lịch thời vụ cấy, tập huấn các quy trình canh tác... Hàng tuần, cán bộ huyện phụ trách lĩnh vực nông nghiệp, phụ trách cụm, xã đều tổ chức họp giao ban để chủ động xử lý và có kế hoạch ứng phó linh hoạt, kịp thời với các tình huống bất lợi xảy ra trong quá trình thu hoạch lúa xuân, sản xuất vụ mùa.

Như vậy, với sự điều chỉnh lịch thời vụ sản xuất lúa mùa sớm hơn 5 - 7 ngày so với dự định ban đầu, Vũ Thư đã hoàn toàn làm chủ về thời gian, không rơi vào thế bị động, bảo đảm lúa mùa trỗ ở thời điểm an toàn nhất cả về thời tiết, sâu bệnh và tạo quỹ đất gieo trồng cây vụ đông ưa ấm. Tuy nhiên, để giành thắng lợi các mục tiêu đề ra, ngoài sự nỗ lực của các cấp, ngành trong việc chỉ đạo, điều hành, còn phụ thuộc khá nhiều vào đội ngũ cán bộ cơ sở và nông dân về thực hiện lịch thời vụ của tỉnh, huyện. Bởi việc không chấp hành đúng lịch thời vụ dẫn đến giảm năng suất đã từng xảy ra ngay ở vụ mùa trước, do đó các xã, thị trấn, HTX DVNN cần rút kinh nghiệm trong việc chỉ đạo để vụ mùa giành thắng lợi toàn diện.

Nguyên Bình