Cơ giới hóa trên đồng ruộng

Những năm qua, việc từng bước đưa cơ giới vào sản xuất nông nghiệp ở tỉnh ta đã góp phần tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị hàng hóa và lợi nhuận trên mỗi đơn vị diện tích đất canh tác. Cùng với đó là những lợi ích thiết thực được khẳng định qua thực tế sản xuất.

Nhờ cơ giới hóa trong sản xuất được đẩy mạnh trong các năm từ 2011 - 2013, đến nay Vũ Thư là một trong những địa phương có tỷ lệ cơ giới hóa cao, đạt 100% ở khâu làm đất và 90% ở khâu gặt đập. Toàn huyện hiện có 163 máy gặt đập liên hoàn và 106 máy làm đất cỡ lớn (chưa kể máy cầm tay). Nếu như trước đây, bà con thu hoạch lúa phải mất khá nhiều thời gian thì từ ngày đưa cơ giới vào sản xuất chỉ thu hoạch gói gọn trong khoảng một tuần. Khâu làm đất trước đây làm ba tuần thì nay chỉ làm khoảng 10 ngày.

Cũng như các địa phương ở Vũ Thư, xã Thái Thành (Thái Thụy) những năm qua nhờ đưa cơ giới vào sản xuất, nông dân trong xã đã từng bước chuyển đổi phương thức sản xuất lúa từ gieo cấy lúa truyền thống sang phương thức gieo thẳng. Nếu như năm 2010, diện tích gieo thẳng của xã mới đạt 16ha, tương đương 4% tổng diện tích thì năm 2014, diện tích gieo thẳng đã tăng lên 400ha, bằng 100% tổng diện tích gieo cấy. Đến nay, toàn xã có 12 máy gặt đập liên hoàn, 267 máy làm đất (trong đó có 7 máy làm đất công suất lớn) và 5 máy phun thuốc trừ sâu. Năm 2014, HTX DVNN đã chỉ đạo nông dân gieo thẳng gần 400ha lúa, năng suất đạt 130 tạ/ha, tổng sản lượng đạt trên 5.200 tấn; 80% diện tích lúa được thu hoạch bằng máy. Thực tế cho thấy, thời vụ gieo cấy trước đây phải mất 12 - 15 ngày, nay chỉ cần 2 - 3 ngày. Nếu thu hoạch theo phương pháp thủ công chi phí hết khoảng 190.000 đồng/sào, còn thu hoạch bằng máy gặt đập liên hoàn chi phí từ 80.000 - 100.000 đồng/sào. Thời gian thu hoạch toàn bộ diện tích gieo cấy bằng máy chỉ mất khoảng 7 - 8 ngày  trong khi thu hoạch bằng phương pháp thủ công phải mất 15 - 17 ngày. 

Nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, trong giai đoạn từ năm 2009 - 2013, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Sở Tài chính đã thẩm định, trình UBND tỉnh hỗ trợ nông dân trên 130 tỷ đồng để mua gần 1.600 máy phục vụ sản xuất nông nghiệp (859 máy gặt đập liên hợp, 630 máy làm đất đa năng, 10 máy cấy cùng 18 kho lạnh). Cùng với số máy được hỗ trợ, nông dân trong tỉnh còn tự đầu tư trang bị được khoảng 1.000 máy làm đất đa năng đã qua sử dụng, trên 5.000 máy làm đất cầm tay và nhiều loại máy móc khác. Đến nay, toàn tỉnh đã cơ bản cơ giới hóa được khâu làm đất và 45% khâu thu hoạch lúa. Theo tính toán của ngành chuyên môn, cơ giới hóa giúp khâu gặt giảm được chi phí từ 2,1 - 2,7 triệu đồng/ha, khâu gieo thẳng giảm được 2,7 - 3,2 triệu  đồng/ha, khâu làm đất giảm được 1,2 - 2,1 triệu đồng/ha. Chính sách hỗ trợ kinh phí mua máy và thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp đã tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, góp phần tích cực chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, nâng cao giá trị hàng hóa nông sản thực phẩm, hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích. Có thể thấy, cơ giới hóa nông nghiệp là điểm nhấn quan trọng, là nhu cầu thiết yếu của người nông dân, nhất là đối với những địa phương có ngành nghề phát triển mạnh và tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Thành công từ những cánh đồng mẫu

Cùng với thực hiện hiệu quả việc đưa cơ giới vào sản xuất, tỉnh ta đã triển khai mô hình cánh đồng mẫu ở nhiều địa phương nhằm tăng hiệu quả kinh tế cho nông dân, hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững. Không chỉ chú trọng cây lúa, mô hình này đã lựa chọn cả cây màu. Tại huyện Tiền Hải, việc quy vùng cánh đồng mẫu từng bước mang lại hiệu quả. Theo ông Nguyễn Thanh Liêm, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, tuy thời gian đầu triển khai thực hiện gặp không ít khó khăn nhưng mô hình cánh đồng mẫu đã mang lại nhiều kết quả đáng phấn khởi cho bà con nông dân. Việc xây dựng cánh đồng mẫu đã góp phần giảm chi phí đầu tư cho người sản xuất, quản lý được sâu bệnh và đẩy mạnh cơ giới hóa, bước đầu hình thành từng vùng sản xuất hàng hóa. Năm 2014, toàn huyện có 19 xã thực hiện xây dựng cánh đồng mẫu với tổng diện tích 1.419ha, trong đó 9 xã có hợp đồng bao tiêu sản phẩm. 

Điểm nổi bật của việc thực hiện mô hình cánh đồng mẫu là nông dân được cán bộ kỹ thuật trực tiếp hướng dẫn, tập huấn các biện pháp kỹ thuật cũng như cơ cấu giống, lịch thời vụ. Do đó, cây trồng ít bị tác động của thời tiết hơn, năng suất ổn định. Bên cạnh đó, thực hiện quy hoạch cánh đồng mẫu còn tiết kiệm được chi phí trong việc chăm sóc và vận chuyển. Ngoài ra, còn ứng dụng lồng ghép cơ giới hóa trong khâu làm đất, thu hoạch, bảo quản và gắn với bao tiêu sản phẩm. Sản xuất trong cánh đồng mẫu không những giúp nông dân giảm lượng giống, giảm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật mà còn giảm đáng kể lượng lúa thất thoát trong khâu thu hoạch. Cùng với hiệu quả kinh tế, cánh đồng mẫu được đánh giá là một mô hình nông nghiệp mang lại hiệu quả xã hội và môi trường cao.

Được triển khai thực hiện từ năm 2012 với 19 cánh đồng mẫu, diện tích trên 1.500ha ở 13 xã, đến nay toàn tỉnh đã xây dựng được 143 cánh đồng mẫu ở 72 xã với tổng diện tích trên 6.000ha, trong đó 117 cánh đồng có hợp đồng bao tiêu sản phẩm từ đầu vụ. Qua thực tế sản xuất cho thấy, các mô hình cánh đồng mẫu với công thức luân canh 3 vụ hầu hết đều có giá trị trên 120 triệu đồng/ha/năm; trong đó công thức 2 vụ lúa giống hoặc 2 vụ lúa Nhật ĐS1 và cây vụ đông là khoai tây, bí xanh cho giá trị cao nhất, đạt trên 200 triệu đồng/ha/năm, lợi nhuận trên 110 triệu đồng/ha/năm. Các cánh đồng mẫu chuyên rau cho hiệu quả cao hơn, đạt giá trị trên 400 triệu đồng/ha/năm, lợi nhuận đạt trên 250 triệu đồng/ha/năm. Điển hình là mô hình chuyên rau của xã Quỳnh Hải (Quỳnh Phụ).

Việc xây dựng cánh đồng mẫu ở các địa phương đã đem lại kết quả tích cực khi người nông dân chuyển từ sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa có chất lượng cao, tăng giá trị trên đơn vị diện tích. Đây được xem là định hướng đúng đắn, mang lại hiệu quả thiết thực cho người nông dân, góp phần tái cơ cấu ngành Nông nghiệp.

Mai Thư