Song An là xã thuần nông, tổng quỹ đất canh tác 304ha, trong đó có 15ha chuyên màu, còn lại là đất lúa. HTX DVNN xã hiện thu hút 1.600 hộ tham gia, đạt 100% số hộ sản xuất nông nghiệp. Xác định sản xuất nông nghiệp là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế địa phương, những năm qua, HTX DVNN xã Song An đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh DVNN, nổi bật là chuyển đổi cơ cấu cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao.

Ông Trương Nhất Chiến, Chủ nhiệm HTX DVNN xã Song An cho biết: Bắt đầu từ năm 2009, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở địa phương diễn ra mạnh mẽ với việc đưa giống lúa Nhật Japonica cực ngắn ngày vào gieo cấy ở vụ xuân. Đây là bước chuyển có ý nghĩa lớn bởi Song An là xã có truyền thống trồng cây dưa lê hè, một loại cây có giá trị kinh tế cao nhưng đòi hỏi thời vụ sớm, khắt khe. Những năm trước kia, khi gieo cấy lúa xuân dài ngày, bà con hoàn toàn bị động, thậm chí có năm vỡ kế hoạch trồng dưa lê hè vì muộn thời vụ. Thế nhưng, sau khi đưa giống lúa Nhật vào gieo cấy, tạo được quỹ đất sớm thì diện tích dưa lê hè của xã đã mở rộng từ 100ha (năm 2008) lên 140 - 150ha như hiện nay. Cùng với chuyển đổi cơ cấu giống lúa, HTX DVNN xã Song An còn vận động nhân dân chuyển đổi giống dưa bạch lê cho giá trị kinh tế thấp sang gieo trồng giống dưa lê xanh cho chất lượng, giá trị kinh tế cao hơn. Nhờ đó, mỗi năm, nông dân địa phương thu về từ 5 - 7 tỷ đồng một vụ dưa lê hè, tương đương giá trị kinh tế của 2 vụ lúa trên cùng đơn vị diện tích.

Ngoài dưa lê hè, những năm qua, HTX DVNN xã Song An đã tham mưu địa phương quy hoạch các tiểu vùng sản xuất có quy mô từ 5 - 7ha/vùng; tuyên truyền, vận động bà con chuyển đổi diện tích cấy lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây cho giá trị kinh tế cao như mướp đắng, ngô quà, cà chua ghép trên gốc cà tím, dưa chuột, dưa chuột bò, ớt ngọt và trồng gấc cho các hộ trang trại, gia trại… Đến nay, một số thôn như Tân An, Gián Nghị, Quý Sơn… đã hình thành các tiểu vùng chuyển đổi từ cấy lúa sang trồng 4 vụ màu/năm cho hiệu quả kinh tế từ 300 - 400 triệu đồng/ha/năm. Bà Nguyễn Thị Lan ở thôn Tân An cho biết: Gia đình tôi có thửa ruộng 2 sào nằm ở cánh đồng thuận lợi giao thông, tưới tiêu, nhà lại có nhân lực. Được HTX DVNN xã tuyên truyền, vận động chuyển đổi giống cây trồng, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, mấy năm nay gia đình tôi không cấy lúa nữa mà trồng luân canh dưa chuột xuân - mướp ta - mướp đắng - dưa chuột đông, trung bình một năm thu về từ 12 - 15 triệu đồng/sào, cao gấp 3 - 4 lần cấy lúa.

Chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi cơ cấu cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân, ông Trương Nhất Chiến cho rằng, yếu tố đầu tiên là Ban quản trị HTX DVNN phải năng động, nhạy bén tìm tòi, học hỏi nhanh các tiến bộ khoa học kỹ thuật nông nghiệp, giống cây trồng mới. HTX DVNN xây dựng giải pháp, định hướng phát triển các giống cây trồng mới, phù hợp với đồng đất địa phương. Đối với nông dân, chỉ phát động, chuyển giao kỹ thuật cây trồng mới theo lý thuyết thì sẽ ít người hưởng ứng, tham gia, vì vậy, chúng tôi thường xuyên tổ chức cho nông dân đi tham quan thực tế các mô hình sản xuất ở trong và ngoài tỉnh. Được trực tiếp quan sát, tìm hiểu, bà con thường hứng thú và chủ động học hỏi. Tuy nhiên, nhận thức của nhiều nông dân còn chậm thay đổi và chưa mạnh dạn, vì vậy HTX tiếp tục lựa chọn từ 1 - 2 mô hình triển khai sản xuất thí điểm thực tế tại địa phương, từ đó kiên trì từng bước nhân ra diện rộng. Không phát triển sản xuất theo phong trào mà lấy hiệu quả kinh tế làm thước đo, đến nay, HTX DVNN xã Song An đã thu hút được đông đảo xã viên tích cực tham gia chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị sản xuất.

Ngoài thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trọng tâm của xã là phát triển sản xuất nông nghiệp, HTX DVNN xã Song An là HTX có uy tín về thực hiện hợp đồng các khâu dịch vụ bắt buộc và thỏa thuận với xã viên. Thực hiện dịch vụ thủy nông, 5 năm qua, HTX đã tranh thủ các nguồn vốn đầu tư 1,4 tỷ đồng nạo vét trên 5km sông trục, sông dẫn, bảo đảm tưới, tiêu sản xuất thuận lợi. Hàng năm, HTX đầu tư trên 100 triệu đồng chủ động đánh bắt chuột và thực hiện dịch vụ bảo vệ thực vật, bảo quản 3.500 tấn thóc giống, 65 tấn khoai tây giống và cung ứng hơn 227 tấn phân bón, thuốc trừ sâu các loại hỗ trợ nông dân sản xuất kịp thời vụ. Đặc biệt, HTX còn phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức bao tiêu 100% sản phẩm lúa Nhật vụ xuân với sản lượng 500 tấn thóc/vụ và hàng trăm tấn dưa, rau, quả các loại, giúp nông dân yên tâm về đầu ra sản phẩm, mở rộng sản xuất.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Phạm Đắc Công, Bí thư Đảng ủy xã Song An khẳng định: Những năm qua, HTX DVNN xã Song An có vai trò nòng cốt trong phát triển nông nghiệp của địa phương, đặc biệt là trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao. Nhờ đó, đến nay, nhiều phong trào thi đua sản xuất do HTX phát động đã thu hút từ 90 - 100% số hộ xã viên tham gia như cấy lúa Nhật, trồng dưa lê hè, gieo trồng cây vụ đông. Xã đã chuyển đổi hơn 30ha cấy lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây rau màu cho giá trị kinh tế cao như ngô quà, mướp đắng, dưa chuột… Năm 2015, hệ số sử dụng đất bình quân của xã là 3,2 lần, giá trị sản xuất bình quân gần 100 triệu đồng/ha, tổng giá trị sản xuất ngành trồng trọt gần 30 tỷ đồng, góp phần tích cực phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân địa phương.

Quỳnh Lưu