Những năm gần đây, khoa học kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp phát triển mạnh góp phần không nhỏ giúp nông dân nâng cao giá trị sản xuất trên một đơn vị diện  tích canh tác. Các nhà khoa học, kỹ sư đã sử dụng công nghệ cao trong chọn giống: chuyển gen, bắn gen và sử dụng một số kỹ thuật gây đột biến nhân tạo cho ra giống mới có nhiều ưu điểm về năng suất, chất lượng, chống chịu tốt với sâu bệnh. Chính vì thế, Trung tâm KNKNKN đã chú trọng đổi mới công tác khảo nghiệm để tìm ra giống cây trồng mới cho năng suất, chất lượng, chống chịu tốt, thay thế dần giống cũ có năng suất thấp, khả năng chống chịu kém. Vụ mùa 2015, Trung tâm triển khai khảo nghiệm cơ bản 105 giống lúa thuần (đối chứng là giống KD18, BT17, ĐS1, TBR225), chia thành 4 nhóm: lúa nếp, lúa Japonica, lúa ngắn ngày năng suất, lúa ngắn ngày chất lượng; khảo nghiệm sản xuất 10 giống lúa trên 9 điểm và triển khai 21 mô hình trình diễn giống mới với diện tích từ 1ha trở lên/1 mô hình. Quá trình khảo nghiệm, Trung tâm thực hiện theo quy chuẩn quốc gia về khảo nghiệm giá trị canh tác, giá trị sử dụng giống lúa của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Các đơn vị tham gia khảo nghiệm được hỗ trợ giống, vật tư, phân bón, được tập huấn kiến thức khoa học kỹ thuật về quy trình gieo cấy, chăm sóc, phun trừ sâu bệnh có hiệu quả cho lúa.

Các đại biểu tham quan mô hình “3 giảm, 3 tăng” trong sản xuất giống lúa chất lượng cao tại xã Đông Quý (Tiền Hải).Ảnh: Phan Lợi

Qua theo dõi chỉ tiêu về đặc tính nông học, các yếu tố cấu thành năng suất, khả năng chống chịu sâu bệnh của các giống đưa vào khảo nghiệm trong vụ mùa năm 2015, Trung tâm đã xác định được một số giống lúa có triển vọng: Đối với nhóm lúa thuần chất lượng có các giống SH9, Vật tư nông nghiệp Nghệ An 2 (VTNN - NA2), MB68 có thời gian sinh trưởng từ 120 - 130 ngày ở vụ xuân, 100 - 110 ngày ở vụ mùa, cứng cây, đẻ nhánh khá, khả năng chống chịu tốt với một số sâu bệnh, năng suất dự kiến ở vụ mùa năm 2015 là 55 - 60 tạ/ha. Nhóm lúa Nhật có các giống AJ28, QJ4, J03 có thời gian sinh trưởng vụ mùa từ 100 - 110 ngày; dạng cây gọn, cứng cây, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, đặc biệt kháng bạc lá vụ mùa; năng suất dự kiến 50 - 55 tạ/ha. Tại hội thảo đầu bờ đánh giá kết quả mô hình trình diễn giống lúa mới do Trung tâm KNKNKN tổ chức mới đây, hầu hết đại biểu tham quan và bà con nông dân tham gia mô hình đều đánh giá cao 3 giống lúa: Thiên ưu 8, Gia Lộc 105, bộ lúa Nhật bởi khả năng sinh trưởng tốt, năng suất ổn định, khả năng chống chịu sâu bệnh cao, khả năng thích ứng rộng. Ông Trương Minh Khôi ở khu Tiền Tuyến, thị trấn Thanh Nê (Kiến Xương) có 6 sào tham gia mô hình trình diễn giống lúa Thiên ưu 8 do Trung tâm KNKNKN thực hiện. Hiện lúa chín vàng, chuẩn bị cho thu hoạch. Theo ông Khôi, đây là vụ đầu tiên gia đình ông cấy giống Thiên ưu 8, qua quá trình theo dõi nhận thấy, tuy cũng trỗ vào thời điểm gặp mưa nhưng giống lúa mới này ít bị lép hạt, không bị ảnh hưởng đến năng suất như các giống lúa thuần khác. Cây lúa cứng, hình dáng đẹp, bông to, thời gian sinh trưởng ngắn. So với các giống lúa khác phải phun 2 - 3 lần, gia đình ông Khôi chỉ phải phun 1 lần thuốc bảo vệ thực vật với lúa Thiên ưu 8.

Hội thảo đầu bờ đánh giá các giống lúa mới do Trung tâm Khảo nghiệm Khuyến nông Khuyến ngư khảo nghiệm ở vụ mùa năm 2015.

Để khẳng định chính xác tiềm năng của các giống lúa mới, thời gian tới, Trung tâm KNKNKN tiếp tục khảo nghiệm cơ bản, khảo nghiệm sản xuất với các bộ lúa thuần, bộ lúa Nhật, đồng thời xây dựng các mô hình trình diễn với diện tích lớn, từ đó bổ sung vào cơ cấu giống của tỉnh: Thiên ưu 8, VTNN - NA2, Gia Lộc 105…

Giống là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên những mùa vàng bội thu. Việc khảo nghiệm thành công các giống lúa mới có năng suất, chất lượng tốt của Trung tâm KNKNKN thời gian qua mang lại cho người nông dân nhiều lựa chọn trong những vụ mùa tới.

Lưu Ngần