Ngoài diện tích ruộng của gia đình, ông bà Trần Văn Thụ, Đặng Thị Vương (thôn Dũng Nghĩa) còn nhận cấy khoán của một số hộ khó khăn về nguồn nhân lực, tổng diện tích hơn 3 mẫu. Như những năm trước, vụ mùa năm nay, ông bà gieo cấy 100% diện tích bằng giống lúa nếp Cái hoa vàng, bà con thường gọi là nếp Bể. Bà Vương cho biết: Lúa nếp Bể cho năng suất gần bằng hoặc tương đương giống lúa tẻ thông thường nhưng có giá trị khoảng 1,4 triệu đồng/tạ, gấp hơn hai lần, vì vậy hiệu quả kinh tế cao khoảng gấp đôi so với các giống lúa khác. Bình quân mỗi vụ mùa, trừ chi phí, gia đình tôi thu được trên 50 triệu đồng từ bán thóc và khoảng 10 triệu đồng từ bán rơm nếp phục vụ nghề làm chổi. Nếu cấy giống lúa khác không thể có hiệu quả kinh tế cao như thế.

Xã Duy Nhất hiện có 3 HTX, tuy nhiên, chỉ có HTX DVNN Hành Dũng Nghĩa là có diện tích gieo cấy lúa nếp Bể do đặc thù đồng đất chua trũng thích hợp với giống lúa này. Vụ mùa năm nay, xã viên HTX gieo cấy trên 119ha lúa các loại, trong đó 93% là lúa nếp Bể. Từ đầu vụ, HTX tập trung chỉ đạo, tuyên truyền nông dân gieo cấy, chăm sóc đúng kỹ thuật, đồng thời làm tốt công tác bảo vệ thực vật. Ông Hoàng Văn Rong, Chủ nhiệm HTX DVNN Hành Dũng Nghĩa cho biết: Cùng thời gian gieo cấy nhưng lúa nếp Bể có thời gian thu hoạch chậm hơn so với các giống lúa thông thường khác khoảng 2 - 3 tháng, vì vậy, sau thu hoạch lúa đại trà, các loại sâu, bệnh sẽ tập trung cao gây hại lúa nếp Bể. HTX thường xuyên phát động, hướng dẫn nông dân phun thuốc phòng trừ sâu bệnh đạt hiệu quả cao. Nhờ đó, nếu các địa phương khác lúa nếp Bể vụ mùa này thường bị bạc bông, lép hạt, năng suất kém thì ở HTX Hành Dũng Nghĩa vẫn đạt năng suất bình quân 1,7 tạ/sào, cao hơn từ 10 - 20kg/sào so với vụ mùa năm ngoái. Bán với giá trung bình 1,4 triệu đồng/tạ, nông dân thu về gần 2,4 triệu đồng/sào. Ngoài ra, bà con còn có thể tận dụng sản phẩm rơm nếp bán ra thị trường hoặc làm chổi lúc nông nhàn, thêm nguồn thu từ 300.000 - 600.000 đồng/sào. Như vậy, hiệu quả kinh tế của lúa nếp Bể có thể đạt trung bình từ 2,7 - 3 triệu đồng/sào.

Ông bà Đặng Văn Quỳnh, Nguyễn Thị Hậu (HTX DVNN Hành Dũng Nghĩa) cho biết: Việc gieo cấy lúa nếp Bể đã giúp nông dân biến cái khó của vùng đồng chua đất trũng thành lợi thế thiên nhiên ưu đãi. Kinh nghiệm cho thấy, chất lượng lúa nếp Bể được gieo cấy ở đây cao hơn hẳn so với các địa phương khác, hạt gạo sau khi đồ xôi rền, thơm, vị đượm, vì vậy, sản xuất ra đến đâu tiêu thụ nhanh gọn đến đấy. Vụ mùa này, gia đình tôi gieo cấy 100% diện tích với 7 sào nếp Bể.

Ngoài hiệu quả kinh tế cao, gieo cấy lúa nếp Bể truyền thống tạo ra sản phẩm phụ, giúp phát triển nghề làm chổi rơm thủ công, tạo việc làm lúc nông nhàn cho hàng trăm lao động địa phương với thu nhập từ 1 - 1,5 triệu đồng/người/tháng. Đặc biệt, sản phẩm lúa nếp Bể góp phần quan trọng giúp hàng chục hộ dân ở xã Duy Nhất sản xuất loại rượu truyền thống mang hương vị riêng, hiện nay trở thành thương hiệu nổi tiếng: "Rượu nếp làng Keo", cho thu nhập hàng trăm triệu đồng/hộ mỗi năm.

Đồng chí Phạm Ngọc Bùi, Bí thư Đảng ủy xã Duy Nhất cho biết: Sớm nhận thức rõ lúa nếp Bể mang lại hiệu quả kinh tế cao, tác động tích cực đến phát triển kinh tế, từ năm 2011, xã đã chú trọng quy hoạch, xây dựng và triển khai hiệu quả cánh đồng mẫu sản xuất lúa nếp Bể theo hướng sản xuất hàng hóa. Xã cũng tích cực phối hợp với các doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm lúa nếp Bể sau thu hoạch với giá cả bảo đảm. Thời gian tới, địa phương sẽ tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân duy trì ổn định diện tích gieo cấy lúa nếp Bể truyền thống. Tăng cường phối hợp với các ngành, đơn vị chức năng bảo tồn giống, chuyển giao kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh trên lúa nếp Bể cho nông dân. Tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích phát triển các ngành nghề dịch vụ kèm theo như sản xuất rượu, làm chổi, xay xát nhằm nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân.

Quỳnh Lưu