Gần đây, Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã kiểm tra 20 doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi có dấu hiệu vi phạm, kết quả 80% doanh nghiệp có sử dụng chất cấm (chất tạo màu vàng ô và chất Salbutamol) vào sản xuất thức ăn chăn nuôi. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng đã phát hiện 7 công ty sản xuất thức ăn chăn nuôi sử dụng chất cấm, gồm: Công ty TNHH Thức ăn chăn nuôi Trường Phú (Hải Dương); Nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi và thủy sản Thăng Long (Khu công nghiệp Phố Nối, Hưng Yên); Công ty TNHH Thiên Tôn (Hải Dương); Công ty Vimark (Bắc Giang); Công ty Đại An Tín (Hải Dương); Công ty TNHH Tino và Công ty Menon (quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh). Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát đã phát biểu: Sử dụng chất cấm trong chăn nuôi là một tội ác, không khác gì buôn bán ma túy. Vậy đâu là nguyên nhân gia tăng tình trạng sử dụng chất cấm trong chăn nuôi. Theo nghiên cứu của chúng tôi, có các nguyên nhân cơ bản sau:

1. Nhận thức của người dân về tác hại của chất cấm, chất tạo nạc trong chăn nuôi còn rất hạn chế.

2. Người chăn nuôi còn hám lợi vì khi ăn chất tạo nạc lợn mông vai nở, tỷ lệ nạc cao, tăng trọng nhanh, giá bán cao hơn lợn nuôi bình thường.

3. Một số doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi muốn chiếm lĩnh thị trường nên pha trộn chất tạo nạc trong thức ăn để người chăn nuôi khi sử dụng thức ăn của doanh nghiệp thấy lợn lớn nhanh, có lợi lại tiếp tục sử dụng thức ăn của doanh nghiệp.

4. Một số người buôn bán chất tạo nạc hám lợi vì 1kg nguyên chất chất tạo nạc giá 10 triệu đồng, trộn 1kg chất tạo nạc với 50kg cám sau đó bán với giá 500.000 đồng/kg sẽ lãi 15 triệu đồng/kg chất tạo nạc.

5. Công tác quản lý việc sử dụng, buôn bán, vận chuyển chất cấm chưa chặt chẽ.

6. Chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Hiện nay, các văn bản và chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm tuy rất nhiều nhưng chưa đủ sức răn đe. Hầu hết các vi phạm mới dừng lại ở việc xử lý hành chính, phạt tiền và một số hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động sản xuất, kinh doanh từ 1 - 6 tháng đồng thời áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả… Điều 155, Bộ luật Hình sự quy định về tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm như sau: Người nào sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng hóa mà nhà nước cấm kinh doanh có số lượng lớn, thu lợi bất chính lớn thì bị phạt tiền từ 5 - 50 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.

Để ngăn chặn việc sử chất cấm trong chăn nuôi, ngoài sự quan tâm của chính quyền các cấp còn cần có sự tham gia tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội, đặc biệt là việc đấu tranh tố giác vi phạm của toàn thể nhân dân. Cụ thể:

1. Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, nhất là các hộ kinh doanh thức ăn gia súc, các chủ trang trại, gia trại chăn nuôi về tác hại của chất cấm trong chăn nuôi.

2. Động viên nhân dân tham gia tố cáo, giám sát các cơ sở sản xuất, buôn bán thức ăn, các cơ sở chăn nuôi, cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc thú y để nhanh chóng phát hiện và ngăn chặn kịp thời các dấu hiệu vi phạm về sử dụng chất cấm.

3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tất cả những cơ sở sản xuất, buôn bán thức ăn, cơ sở chăn nuôi, cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc thú y để kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm theo quy định.

4. Các cơ quan nhà nước tăng cường công tác quản lý việc nhập khẩu, việc buôn lậu chất cấm.

5. Sửa đổi các chế tài xử phạt thật nặng các tổ chức, cá nhân vi phạm. Bắt đầu từ ngày 1/7/2016, Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về các tội: sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190); tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191); sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193); vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm (Điều 317) quy định, các cá nhân, tổ chức sử dụng các hóa chất, phụ gia bị cấm trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi sẽ bị phạt hành chính từ 50 - 200 triệu đồng, phạt tù từ 1 - 5 năm. Trường hợp nặng có thể bị phạt tiền 1 tỷ đồng, phạt tù 20 năm.

6. Biểu dương những cơ sở sản xuất, buôn bán thức ăn, cơ sở chăn nuôi, cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc thú y thực hiện tốt các quy định của nhà nước.

Ths. Lê Hồng Sơn
Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật tỉnh